Wydziedziczenie
- Prawo spadkowe
- Dziedziczenie ustawowe
- Dziedziczenie testamentowe
- Podatek od spadku
- Dziedziczenie nieruchomości
Wydziedziczenie
W języku potocznym termin „wydziedziczenie” obejmuje wszystkie sytuacje, w których spadkodawca pozbawia swoich spadkobierców udziału w spadku. Kodeks cywilny posługuje się jednak tym terminem wyłącznie w odniesieniu do pozbawienia zstępnych, małżonka i rodziców prawa do zachowku. W tym przypadku można mówić o wydziedziczeniu sensu stricto. Wydziedziczenia można dokonać jedynie w testamencie.
Pozbawienie spadkobiercy ustawowego udziału w spadku jest dość powszechne w dziedziczeniu testamentowym. Wydziedziczenie może być dorozumiane – spadkodawca wskaże inną osobę jako spadkobiercę całego spadku. Wydziedziczenie może również nastąpić w drodze tzw. testamentu negatywnego. Termin ten odnosi się do testamentu, którego jedynym celem jest pozbawienie spadkobiercy ustawowego jego udziału w spadku. Może on brzmieć następująco: „Moją wolą jest, aby moja najstarsza córka nie dziedziczyła po mnie”. W powyższej sytuacji do dziedziczenia uprawnione są pozostałe dzieci i małżonek spadkodawcy, z wyłączeniem najstarszej córki (najstarsza córka zachowuje jednak prawo do zachowku). Prawo polskie nie przewiduje wprost możliwości sporządzenia testamentu negatywnego. Ani orzecznictwo, ani piśmiennictwo nie kwestionuje jednak jego dopuszczalności.
Przyczyny wydziedziczenia
Wydziedziczenie sensu stricto, czyli pozbawienie prawa do zachowku, jest najsurowszą sankcją wobec spadkobiercy ustawowego, który postępuje w sposób naganny. Wydziedziczenie jest możliwe, gdy spadkobierca przymusowy wbrew woli spadkodawcy uporczywie narusza zasady współżycia społecznego. Innym powodem jest popełnienie umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy godności w stosunku do spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób. Wydziedziczenie może nastąpić również w sytuacji, gdy spadkobierca uporczywie zaniedbuje swoje obowiązki rodzinne względem spadkodawcy. Należy zaznaczyć, że chodzi tu o obowiązki rodzinne, a więc nie tylko obowiązek alimentacyjny, ale także np. obowiązek opieki i pomocy niedołężnemu rodzicowi. Co istotne, przyczyna wydziedziczenia powinna wynikać z treści testamentu. Aby wydziedziczenie było skuteczne, ważne jest również, aby przyczyna ta istniała w rzeczywistości.
Skutki prawne wydziedziczenia
Konsekwencją wydziedziczenia jest to, że osoba wydziedziczona traci prawo do żądania zachowku od jego spadkobierców. Jej miejsce zajmują teraz jej zstępni. Skutki prawne wydziedziczenia nie rozciągają się na zstępnych wydziedziczonego (dzieci, wnuki itd.). Zstępni osoby wydziedziczonej są uprawnieni do zachowku, nawet jeśli zstępny spadkodawcy przeżył spadkodawcę.
Akt przebaczenia
Należy zauważyć, że wydziedziczenie jest bezskuteczne, jeżeli spadkodawca przebaczył spadkobiercy. Jeżeli w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, akt przebaczenia jest skuteczny, jeżeli nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem stanu faktycznego.
DKP Legal
