Podatek od spadku
- Prawo spadkowe
- Dziedziczenie ustawowe
- Dziedziczenie testamentowe
- Podatek od spadku
- Dziedziczenie nieruchomości
Aktualizacja: 22.09.2024
Podatek od spadków
Nabycie spadku wiąże się nie tylko z korzyściami, ale również z formalnościami i obowiązkami. Niektóre z nich obejmują zgłoszenie nabycia spadku do urzędu skarbowego.
W Polsce nadal obowiązuje podatek od spadków i darowizn. Należy go zapłacić zarówno w przypadku dziedziczenia testamentowego, jak i ustawowego. Podatek spadkowy jest również nakładany na udziały przymusowe.
Zwolnienia z podatku od spadków dla bliskich członków rodziny
Bliscy członkowie rodziny zmarłego: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha – należący do tzw. zerowej grupy podatkowej są całkowicie zwolnieni z podatku od spadków i darowizn. Natomiast w przypadku przekroczenia kwoty 36.120 zł, zwolnienie obowiązuje pod warunkiem terminowego zgłoszenia nabycia spadku do urzędu skarbowego.
Ulga w podatku od spadków
Co ważne, jeżeli wartość spadku nie przekracza kwoty wolnej od podatku, nie powstaje obowiązek podatkowy. Wysokość ulgi podatkowej zależy od grupy podatkowej, do której należy spadkobierca. Zwolnienie podatkowe dotyczy nabycia spadku o wartości:
- 36 120 zł dla osób należących do I grupy podatkowej,
- 27 090 zł dla osób należących do II grupy podatkowej,
- 18 060 zł dla osób należących do III grupy podatkowej.
Grupy podatku od spadków
| I grupa podatkowa | małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie; |
| II grupa podatkowa | Zstępni rodzeństwa (siostrzenica, siostrzeniec), rodzeństwo rodziców (wujowie, ciotki), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych; |
| III grupa podatkowa | inne osoby, np. znajomi, nieznajomi; w tym partnerzy życiowi |
Jeśli wartość majątku nabytego przez spadkobiercę jest niższa lub równa uldze podatkowej, nie musi on dokonywać żadnych formalności związanych ze zgłoszeniem spadku do urzędu skarbowego. W przeciwnym razie nabycie musi zostać zgłoszone. Należy jednak pamiętać, że przy obliczaniu kwoty wolnej od podatku stosuje się zasadę kumulacji, co oznacza, że bierze się pod uwagę łączną wartość nabytych w ciągu 5 pełnych poprzedzających lat rzeczy i praw majątkowych.
Zwolnienie od podatku od spadku dla osób najbliższych nie dotyczy spadkobierców nie mających obywatelstwa lub miejsca zamieszkania w jednym z krajów Unii Europejskiej bądź Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Kwota podatku od spadku
W przypadku osób należących do 1, 2 i 3 grupy podatkowej, podatek od spadków obliczany jest poprzez pomnożenie wartości spadku (po odliczeniu ulgi podatkowej) przez określoną stawkę podatku od spadków.
W przypadku spadku o większej wartości doliczana jest stała opłata, niezależna od wartości spadku. Im wyższa wartość spadku, tym wyższy procent, ale jednocześnie im bliższa relacja, tym niższa stawka podatku.
Podatek naliczany jest od kwot przekraczających kwoty wolne dla poszczególnych grup podatkowych, według skali:
| I grupa podatkowa |
|
| II grupa podatkowa |
|
| III grupa podatkowa |
|
Stawka podatku od spadków w Polsce
Szczegółowe zasady obliczania podatku znajdują się powyżej. Dla uproszczenia – można przyjąć, że stawki podatku od spadków w przypadku nadwyżki ponad 22.256 zł będą następujące:
| 7% | I grupa podatkowa |
| 12 % | II grupa podatkowa |
| 20% | III grupa podatkowa |
Obowiązki podatkowe związane z nabyciem spadku
W przypadku dziedziczenia między członkami najbliższej rodziny, warunkiem zastosowania zwolnienia podatkowego jest złożenie formularza SD-Z2 w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy od nabycia spadku, Jeżeli spadkobiercy złożyli wniosek o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo wnieśli o wydanie aktu poświadczenia dziedziczenia, termin 6 miesięcy liczy się od dnia uprawomocnienia postanowienia spadkowego lub odpowiednio – zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. W pozostałych przypadkach spadkobiercy mają miesiąc od powstania obowiązku podatkowego na złożenie formularza SD-Z3 w celu obliczenia podatku. Po otrzymaniu decyzji podatek powinien zostać zapłacony nie później niż w ciągu 14 dni.
Konsekwencje niedopełnienia obowiązku podatkowego w terminie
Jeżeli spadkobierca zobowiązany do zapłaty podatku od spadku nie złoży zeznania SD-Z3 w terminie, a następnie powoła się na fakt nabycia spadku przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających,postępowania podatkowego,kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego, to zobowiązany będzie do zapłaty podatku w wysokości 20% wartości nabytego spadku, niezależnie od tego, do jakiej grupy spadkowej należy.
Warto wiedzieć, że jeśli spadkobierca należy do zerowej grupy podatkowej, ale nie złożył odpowiedniego formularza do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy, będzie traktowany jak osoba z I grupy podatkowej, czyli straci zwolnienie podatkowe.
Podatek od spadków – pytania i odpowiedzi
Czy nabycie spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?
W Polsce obowiązuje podatek od spadków i darowizn, który należy zapłacić zarówno wtedy, gdy spadkobierca otrzymał spadek na podstawie testamentu spadkodawcy, jak i wtedy, gdy spadkobierca otrzymał spadek na podstawie dziedziczenia ustawowego. Zgodnie z ustawą, podatkowi od spadków podlega również nabycie jednostek uczestnictwa lub praw do wkładów oszczędnościowych w wyniku rozrządzenia na wypadek śmierci. Członkowie najbliższej rodziny otrzymujący spadek mogą liczyć na zwolnienie od podatku od spadku.
Kto podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków w Polsce?
Osoby, które nabyły majątek w drodze spadku, w przypadku gdy jego wartość przekracza kwotę wolną od podatku (ulgę podatkową).
Jaka jest wartość spadku wolna od podatku?
Nie podlega opodatkowaniu nabycie w drodze spadku majątku o czystej wartości nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku, która wynosi:
- 36.120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej – małżonek (obecny, nie były), małżonek pozostający w separacji, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, pasierbowie, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa
- 27.090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej – zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, siostrzenica), rodzeństwo rodziców (np. wujek, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. mąż siostry), zstępni i małżonkowie rodzeństwa rodzonego (np. mąż siostry), mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. szwagier żony), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych
- 18.060 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej – wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym osoby niespokrewnione z obdarowanym.
Czy najbliższa rodzina jest uprawniona do zwolnienia z podatku od spadków w Polsce?
W przypadku dziedziczenia po członku najbliższej rodziny (małżonek; zstępni: dzieci, wnuki, prawnuki; wstępni: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie; pasierbowie; rodzeństwo; ojczym lub macocha) można skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Zwolnienie nie dotyczy spadków, gdy śmierć spadkodawcy nastąpiła przed 1 stycznia 2007 roku i spadkobierców, którzy nie mają obywatelstwa bądź miejsca zamieszkania w krajach UE/EOG
Jak skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków w Polsce?
Aby skorzystać ze zwolnienia, należy zgłosić nabycie spadku właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Przepisy podatkowe przewidują na to konkretny termin – 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Co ważne, każdy ze spadkobierców składa odrębne zgłoszenie SD-Z2.
Należy również pamiętać, że w przypadku, gdy wartość rynkowa spadku nie przekracza kwoty wolnej od podatku, nie ma obowiązku składania zgłoszenia, natomiast obowiązuje zasada kumulacji wartości majątku nabytego w ostatnim czasie od tej samej osoby oraz w okresie 5 lat poprzedzających nabycie spadku.
Niezgłoszenie nabycia spadku w terminie 6 miesięcy skutkuje koniecznością zapłaty podatku na zasadach przewidzianych dla I grupy podatkowej.
Kiedy muszę zapłacić podatek od spadku?
Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków w Polsce powstaje, co do zasady, z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego. Od tego momentu należy liczyć okres 1 lub 6 miesięcy na zgłoszenie nabycia spadku do urzędu skarbowego.
Jak zgłosić nabycie spadku do urzędu skarbowego?
Zgłoszenie nabycia spadku polega na złożeniu formularza podatkowego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Jeśli wartość otrzymanego majątku przekracza kwotę wolną od podatku i nie skorzystano ze zwolnienia dla najbliższej rodziny, należy złożyć deklarację SD-3, natomiast jeśli skorzystano ze zwolnienia podatkowego, należy wybrać deklarację SD-Z2. Deklarację SD-3 należy złożyć w urzędzie skarbowym w terminie 1 miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, natomiast deklarację SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
DKP Legal
