Świadczenia pracownicze - przewodnik

Ostatnia aktualizacja: 28.10.2024

Lista świadczeń

Świadczenia dla pracowników lub osób zatrudnionych w alternatywnych formach zatrudnienia dzielą się zazwyczaj na świadczenia publiczne i świadczenia prywatne.

Świadczenia publiczne są zapewniane przez organy państwowe / fundusze państwowe i często są obowiązkowe (zwłaszcza w odniesieniu do umowy o pracę i umowy zlecenia).

Świadczenia prywatne są zawsze dobrowolne i zapewniane przez podmioty prywatne.

Świadczenia publiczne

Medycyna pracy, Bezpieczeństwo i higiena pracy, Ubezpieczenie emerytalne zapewniające świadczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego, Ubezpieczenie rentowe zapewniające świadczenia w przypadku niezdolności do pracy lub śmierci żywiciela rodziny, Ubezpieczenie chorobowe zapewniające świadczenia w przypadku choroby, rodzicielstwa lub konieczności opieki nad członkiem rodziny, Ubezpieczenie wypadkowe zapewniające świadczenia w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, Ubezpieczenie zdrowotne, które zapewnia prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej w szpitalach publicznych, Pracowniczy Plan Kapitałowy (PPK).

Świadczenia prywatne

Prywatne ubezpieczenie medyczne / prywatne ubezpieczenie zdrowotne, Prywatne ubezpieczenie na życie, Ubezpieczenie podróży służbowych, Karty benefitów (fitness, siłownia, wellness, kino itp.), Zakwaterowanie, Relokacja, Posiłki, Dodatkowe dni wolne, Transport, Komunikacja, Sprzęt, Budżet szkoleniowy, Kapitał własny / akcje.

---

Świadczenia dobrowolne i obowiązkowe

Zgodnie z zasadami polskiego systemu ubezpieczeń społecznych – pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę są obowiązkowo objęci najszerszym zakresem świadczeń publicznych, które przedstawiamy w poniższej tabeli.

Obowiązkowe świadczenia pracownicze	Pracodawca jest zobowiązany do objęcia pracownika następującymi obowiązkowymi świadczeniami publicznymi: medycyna pracy (w ośrodku medycyny pracy), bezpieczeństwo i higiena pracy, ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne, pracowniczy plan kapitałowy (PPK) z opcją rezygnacji.
Dobrowolne świadczenia pracownicze	Wszystkie pozostałe świadczenia pracownicze są dobrowolne.

---

Świadczenia w innych stosunkach prawnych

Zakres świadczeń obowiązkowych zależy od rodzaju stosunku prawnego łączącego stronę angażującą i zaangażowaną. W poniższej tabeli przedstawiamy obowiązkowe i dobrowolne świadczenia dla kontaktów menadżerskich, umów zlecenia, kontaktów projektowych, umów o dzieło oraz umów B2B.

Umowa zlecenia (B2C) / Kontrakt menedżerski	Zleceniodawca jest zobowiązany do objęcia zleceniobiorcy następującymi obowiązkowymi świadczeniami publicznymi: ubezpieczeniem emerytalnym, ubezpieczeniem rentowym, ubezpieczeniem wypadkowym, ubezpieczeniem zdrowotnym. Dobrowolne świadczenia publiczne ubezpieczenie chorobowe. Wszystkie inne świadczenia są dobrowolne.
Umowa o dzieło (kontakt projektowy)	Brak obowiązkowych świadczeń. Wszystkie świadczenia są dobrowolne.
Umowa B2B	Kontrahent B2B jest zobowiązany do zarejestrowania się (na własny wniosek) do obowiązkowych świadczeń publicznych: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne. Dobrowolne świadczenia publiczne ubezpieczenie chorobowe. Wszystkie inne świadczenia są dobrowolne.

---

Składki na ubezpieczenie społeczne

W Polsce „ubezpieczenie społeczne” jest określane jako grupa obowiązkowych ubezpieczeń pracowniczych, na którą składają się:

• ubezpieczenie emerytalne,
• ubezpieczenie rentowe,
• ubezpieczenie chorobowe,
• ubezpieczenie wypadkowe,
• ubezpieczenie zdrowotne.

Kwoty (procenty) składek są przedstawione w poniższej tabeli. Kwoty te są potrącane przez pracodawcę z wynagrodzenia brutto pracownika i przekazywane co miesiąc do właściwego organu publicznego (np. zakładu ubezpieczeń społecznych). W rezultacie – opłacanie składek za pracownika w Polsce jest obowiązkiem pracodawcy.

Wkład	Kwota wkładu	Potrącone i przekazane przez
Ubezpieczenie emerytalne	19,52% podstawy wymiaru	Pracodawcę
Ubezpieczenie rentowe	8,00% podstawy wymiaru	Pracodawcę
Ubezpieczenie chorobowe	2,45% podstawy wymiaru	Pracodawcę
Ubezpieczenie wypadkowe	1,67% podstawy wymiaru	Pracodawcę
Ubezpieczenie zdrowotne	9,00% podstawy wymiaru	Pracodawcę
Ubezpieczenie na Fundusz Pracy	2,45% podstawy wymiaru	Pracodawcę
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych	0,10 % podstawy wymiaru	Pracodawcę
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) o ile pracownik z niego nie wystąpił.	3,5% (lub dobrowolnie – więcej) podstawy wymiaru	Pracodawcę

---

Emerytura i renta

Wiek emerytalny w Polsce wynosi obecnie 65 lat dla pracowników płci męskiej i 60 lat dla kobiet.

Wiek emerytalny mężczyzny	65 lat
Wiek emerytalny kobiety	60 lat

Uprawnienie do emerytury i jej obliczanie

Polski system ubezpieczeń społecznych przewiduje, że pracownicy urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., aby uzyskać prawo do emerytury, muszą udowodnić staż ubezpieczeniowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Do stażu ubezpieczeniowego wlicza się zarówno okresy składkowe (np. okresy pracy), jak i nieskładkowe (np. okresy choroby). Minimalny próg emerytalny ma zastosowanie, jeśli wyliczona emerytura okaże się niższa.

Emerytura pracowników urodzonych po 31 grudnia 1948 r. obliczana jest na podstawie łącznej kwoty składek zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym. Kwota ta jest powiększana o tzw. „kapitał początkowy”, czyli hipotetyczną kwotę, która została zgromadzona przez danego pracownika przed 31 grudnia 1998 r., kiedy to nastąpiło przejście ze starego do nowego systemu emerytalnego.

---

Bezrobocie

Polskie prawo pracy zapewnia pracownikom wsparcie dla bezrobotnych, które składa się z:

• zasiłku dla bezrobotnych,
• różnych programów szkoleniowych w celu zdobycia nowych kwalifikacji,
• usług poszukiwania pracy,
• dotacji z UE lub urzędów pracy na rozpoczęcie nowej działalności gospodarczej.

Zasiłek dla bezrobotnych

Zasiłek dla bezrobotnych przez pierwsze 3 miesiące	1 512,42 zł w 2024 r.
Zasiłek dla bezrobotnych przez kolejne miesiące	1 187,73 zł w 2024 r.

---

Inne świadczenia pracownicze w Polsce

Płaca minimalna

W Polsce pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy nie można zaoferować wynagrodzenia niższego niż minimalne. Od lipca 2024 r. krajowa płaca minimalna wynosi 4 300,00 zł brutto miesięcznie.

Urlop wypoczynkowy / płatny urlop wypoczynkowy

Płatny urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę. Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od ogólnego stażu pracy i wynosi 20 lub 26 dni w roku kalendarzowym.

Pracownik nabywa prawo do pełnego urlopu wypoczynkowego z dniem 1 stycznia danego roku kalendarzowego, za wyjątkiem sytuacji pierwszego zatrudnienia pracownika (pierwsza praca w życiu), kiedy prawo do urlopu nabywa się z każdym miesiącem, proporcjonalnie do okresu zatrudnienia.

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne jest jednym z najpopularniejszych świadczeń dodatkowych w Polsce. Polscy pracownicy doceniają pracodawców, którzy zapewniają dostęp do prywatnej opieki zdrowotnej. Wynika to z faktu, że szpitale publiczne są przeciążone, a czas oczekiwania na leczenie w placówkach publicznych może trwać miesiącami, a nawet latami.

Karta na siłownię / karta sportowa

Karta na siłownię i obiekty sportowe to bardzo powszechny benefit oferowany przez większość pracodawców.

Płatne urlopy

Polskie prawo pracy zapewnia pracownikom szereg płatnych zwolnień od pracy, np.

• Zwolnienie chorobowe,
• Urlop okolicznościowy,
• Urlop wychowawczy,
• Urlop ojcowski,
• Urlop macierzyński,
• Urlop rodzicielski,
• Urlop w celu poszukiwania pracy,
• Urlop szkoleniowy.

Więcej o poszczególnych rodzajach urlopów przeczytasz w poradniku z zakresu prawa pracy przygotowanym przez prawników z działu prawa pracy naszej Kancelarii.

---

FAQ – Świadczenia pracownicze w Polsce