Wszystko, co musisz wiedzieć o umowie B2B

Aktualizacja: 20.11.2024

Polski rynek pracy oferuje różne rodzaje umów, które mogą służyć jako podstawa zatrudnienia. Prowadzenie działalności gospodarczej w kontekście umowy B2B umożliwia elastyczną współpracę i generowanie wyższych zarobków, co jest istotne dla osób zatrudnionych na umowach o pracę, które myślą o samozatrudnieniu.

W niektórych branżach można zaobserwować rosnący trend w kierunku współpracy, na podstawie umowy B2B (skrót od „business to business”). Jako przykład można wskazać sektor IT, w którym współpraca w oparciu o umowę B2B staje się coraz bardziej popularna.

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie, czym jest umowa B2B i zbadanie znaczenia tego rodzaju współpracy w branży IT. Dowiedz się więcej na ten temat jeszcze przed rozpoczęciem współpracy z tego artykułu.

---

Czym jest umowa B2B?

Umowa B2B, znana również jako umowa między przedsiębiorstwami, jest prawnie wiążącą umową między dwoma lub więcej przedsiębiorstwami, która określa warunki konkretnych stosunków gospodarczych. W Polsce umowy B2B są regulowane przez Kodeks cywilny i są powszechnie stosowane w różnych branżach, w tym w sektorze IT.

Zazwyczaj umowa B2B obejmuje umowę o świadczenie usług, w ramach której kontrahent świadczy usługi na rzecz spółki w zamian za wynagrodzenie. Ten rodzaj umowy pozwala firmom na współpracę z innymi firmami lub indywidualnymi przedsiębiorcami w ramach działalności gospodarczej, co wiąże się z różnymi aspektami prawnymi, w tym ulgami i obowiązkami podatkowymi.

---

Umowa B2B – najważniejsze cechy

Umowa B2B zawierana jest pomiędzy dwoma niezależnymi przedsiębiorcami, w ramach której Usługodawca świadczy usługi na rzecz Usługobiorcy.

Umowa B2B jest umową cywilnoprawną, uregulowaną w Kodeksie cywilnym i nie podlega ograniczeniom wynikającym z przepisów prawa pracy. Usługodawcy jako osoby samozatrudnione pozbawieni są przywilejów typowych dla stosunku pracy, takich jak urlop wypoczynkowy, zwolnienie lekarskie, wynagrodzenie za czas choroby czy urlop macierzyński.

Dodatkowo, muszą oni samodzielnie regulować swoje zobowiązania i składki związane z ubezpieczeniem zdrowotnym i społecznym, co często wymaga rejestracji w zakładzie ubezpieczeń społecznych. Prowadzenie księgowości jest również istotnym obowiązkiem dla osób samozatrudnionych, które muszą samodzielnie zarządzać swoją działalnością gospodarczą.

Stosunek prawny powstały na podstawie umowy B2B nie jest objęty ochroną przed wypowiedzeniem wynikającą z przepisów prawa pracy. Umowa B2B i umowa o pracę różnią się pod względem stawek, czasu trwania i okresów wypowiedzenia.

Umowa o pracę zazwyczaj obejmuje stawki miesięczne i rozpoczyna się od 3-miesięcznego okresu próbnego, po którym następuje umowa na czas nieokreślony. Okresy wypowiedzenia różnią się w zależności od czasu trwania umowy i wynoszą od 2 tygodni w przypadku krótszych umów do 3 miesięcy w przypadku dłuższych umów.

W przypadku umów B2B stawki są często oparte na stawkach dziennych lub godzinowych, a umowa może być zawarta na czas nieokreślony lub określony na 1 rok. Dodatkowo strony mogą dowolnie regulować okres wypowiedzenia (zazwyczaj jest to 1-miesięczny okres wypowiedzenia).

Umowy B2B powinny być zawierane pomiędzy niezależnymi i równorzędnymi podmiotami gospodarczymi. W relacji B2B istotne jest, aby usługodawca posiadał odpowiedni stopień niezależności, decydował uznaniowo o miejscu, czasie i sposobie wykonania usługi.

---

Umowa B2B a umowa o pracę

W Polsce umowy B2B są często zawierane w celu obejścia przepisów prawa pracy, kiedy w rzeczywistości powinna zostać zawarta umowa o pracę.

Umowy B2B nie powinny być porównywane do tradycyjnej umowy o pracę z uwagi na zupełnie inny charakter stosunku, jaki tworzą. Praktyka rynku pracy pokazuje jednak, że umowy B2B są często traktowane jako alternatywa dla umów o pracę, gdyż posiadają szereg istotnych zalet:

• większa elastyczność w ustalaniu warunków, gdyż umowy B2B nie podlegają bezwzględnie obowiązującym przepisom polskiego prawa pracy,
• niższe koszty, ponieważ usługobiorca nie jest zobowiązany do uiszczenia składek, które są wyższe w przypadku umowy o pracę,
• mniejsza biurokracja po stronie usługobiorcy ze względu na brak obowiązku potrącania podatku u źródła,
• niższe opodatkowanie po stronie usługodawcy.

Kodeks pracy reguluje umowę o pracę, która zabezpiecza prawa pracowników, w tym płatny urlop, minimalne wynagrodzenie oraz ochronę przed zwolnieniem. Zatrudnienie na podstawie stosunku pracy nadaje pracownikowi określone uprawnienia, a jednocześnie może narazić pracodawcę na dodatkowe koszty.

Pamiętaj, że nie liczy się sama nazwa umowy – ważne są rzeczywiste warunki, na jakich praca jest wykonywana. Zgodnie z art. 22 § 1¹ Kodeksu pracy, jeżeli praca jest wykonywana pod kierownictwem pracodawcy, w określonym miejscu, w ustalonych godzinach i za wynagrodzeniem. Te czynniki stanowią o stosunku pracy, niezależnie od tego, jak została nazwana łącząca strony umowa.

W przypadku sporu, pracownik ma prawo do złożenia pozwu o ustalenie istnienia stosunku pracy, co może prowadzić do formalizacji stosunku pracy oraz związanych z tym roszczeń.

Skutki podatkowe i podatek dochodowy

Umowy B2B mają inne implikacje podatkowe niż tradycyjne umowy o pracę. Kontrahenci zatrudnieni na podstawie umów B2B są odpowiedzialni za własne zobowiązania podatkowe, w tym podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie społeczne (składki ZUS).

Z drugiej strony, pracownicy podlegają podatkowi dochodowemu u źródła i składkom na ubezpieczenie społeczne za pośrednictwem swojego pracodawcy. Biorąc pod uwagę złożoność przepisów podatkowych, warto skonsultować się ze specjalistą podatkowym w celu zrozumienia konkretnych konsekwencji podatkowych umowy B2B w Polsce.

---

Umowa B2B – najważniejsze fakty

Nazwa stron	Usługodawca i Usługobiorca lub Spółka i Kontrahent
Cel	Świadczenie usług przez indywidualnego przedsiębiorcę (samozatrudnionego) na rzecz innego przedsiębiorcy
Rodzaj umowy i jej uregulowanie	Umowa B2B jest umową cywilnoprawną regulowaną przez Kodeks cywilny
Elastyczność w definiowaniu warunków	Szeroka swoboda w określaniu warunków współpracy, pewne ograniczenia mogą dotyczyć np. zakazu konkurencji po wygaśnięciu umowy. Dodatkowo, kontrakty B2B mogą oferować wyższe wynagrodzenie netto dzięki niższym kosztom ZUS oraz możliwości korzystania z ulg podatkowych.
Minimalne wynagrodzenie	Nie dotyczy
Cechy	Usługodawca jest niezależny i powinien posiadać rozsądną elastyczność w określaniu warunków, miejsca i czasu świadczenia usług. Usługodawca nie może korzystać z żadnych praw / świadczeń typowych dla stosunku pracy (zwolnienie chorobowe, urlop, czas pracy, okresy odpoczynku itp.), w przeciwnym razie umowa B2B może zostać zakwalifikowana jako umowa o pracę.
Obowiązek rejestracji w ZUS	Brak obowiązku po stronie usługobiorcy. Usługodawca rejestruje się w systemie ubezpieczeń społecznych we własnym zakresie i jest zobowiązany do opłacania składek zdrowotnych.
Obowiązek poboru i odprowadzania podatków	Brak obowiązku po stronie Usługobiorcy. Usługodawca oblicza i odprowadza podatki we własnym zakresie.
Obowiązek pobierania i odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne	Brak obowiązku po stronie usługobiorcy. Usługodawca oblicza i odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne we własnym zakresie.

---

Umowa B2B w branży IT w Polsce

Angażowanie twórców oprogramowania poprzez umowy B2B jest powszechną praktyką w Polsce, szeroko akceptowaną przez władze publiczne. Pomimo wielokrotnych prób podejmowanych przez polski rząd w celu ograniczenia umów B2B, aby zapobiec obchodzeniu przepisów prawa pracy, wysiłki te zakończyły się niepowodzeniem ze względu na opór polityczny i społeczny.

Według najnowszych statystyk:

• Około 65% twórców oprogramowania w Polsce pracuje na podstawie umów B2B.
• Tylko około 35% jest zatrudnionych na podstawie tradycyjnych umów o pracę.

Preferowanie umów B2B wśród twórców oprogramowania można przypisać znacznie niższym kosztom podatkowym i składkom na ubezpieczenie społeczne związanym z tą formą zatrudnienia.

W rezultacie większa część budżetu jest zatrzymywana przez twórcę oprogramowania (wykonawcę). Ponadto, zrozumienie aspektów finansowych, takich jak struktury wynagrodzeń i modele opodatkowania, ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia uczciwości i konkurencyjności w umowach B2B.

Według ekspertów prawnych, zaangażowanie twórców oprogramowania w ramach umów B2B jest uznawane za zgodne z prawem pod następującymi warunkami, wstępnie wymienionymi powyżej:

1. Niezależność i autonomia – Wykonawcy muszą zachować znaczną niezależność i autonomię w swojej pracy i wykonywaniu zadań.
2. Brak podporządkowania – Kontrahenci nie powinni pracować w warunkach podporządkowania typowych dla stosunku pracy. Kontrahenci muszą mieć kontrolę nad tym, jak i kiedy wykonują swoje zadania.
3. Odrębne warunki umowy – warunki umowy powinny odzwierciedlać relację B2B, wyraźnie różniącą się od tych w umowach o pracę, obejmującą różnice w korzyściach, prawach i obowiązkach.

---

Kalkulacja kosztów programisty zaangażowanego w oparciu o umowę B2B i umowę o pracę

Jak możesz zobaczyć w powyższej tabeli – w przypadku miesięcznego całkowitego budżetu w wysokości 15.000 zł dla jednego programisty:

• Pracownik otrzymuje do kieszeni ok. 9.000 zł, pozostałe kwoty to podatki i składki;
• Kontrahent B2B otrzymuje do kieszeni ok. 11.000 zł, pozostałe kwoty to podatki (przyjęliśmy 12% podatek liniowy typowy dla programistów IT) i składki.

Warto wspomnieć, że w przypadku umów o pracę wszystkie powyższe kwoty są obliczane i potrącane przez pracodawcę; natomiast w przypadku dostawcy B2B wszystkie powyższe kwoty są obliczane i potrącane przez samego dostawcę B2B.

W rezultacie ciężar administracyjny / płacowy pozostaje po stronie: pracodawcy – w przypadku umowy o pracę; dostawcy B2B – w przypadku umowy B2B.

---

Umowy B2B w Polsce na świadczenie usług rozwoju oprogramowania przez indywidualnych przedsiębiorców prowadzących własną działalność gospodarczą (zarejestrowanych w CEIDG)

W Polsce osoby fizyczne mogą zarejestrować się jako indywidualni przedsiębiorcy (zwani również: osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą, czy osobami samozatrudnionymi.

Rejestracji takiej dokonuje się w portalu CEDIG. Po rejestracji taka osoba może działać podobnie jak korporacja (np. Sp. z o.o. lub S.A.), tj. może kupować i sprzedawać produkty lub świadczyć usługi, może rejestrować się jako podatnik VAT, może zawierać i wykonywać kontakty lub zatrudniać pracowników.

Przedsiębiorcy jednoosobowi są zobowiązani do opłacania składek ZUS, prowadzenia uproszczonej księgowości, obliczania i odprowadzania podatku dochodowego (PIT – podatek dochodowy od osób fizycznych).

Przedsiębiorcy jednoosobowi uczestniczą w obrocie gospodarczym podobnie jak spółki. Kluczowa różnica polega na tym, że spółki są osobami prawnymi, podczas gdy przedsiębiorcy indywidualni są osobami fizycznymi.

W Polsce działalność gospodarczą w takiej formie prawnej prowadzi ok. 3 mln osób fizycznych. Znaczna część takich osób prowadzi działalność w zakresie tworzenia oprogramowania. Powszechną praktyką jest, że indywidualni programiści działający jako przedsiębiorcy (zarejestrowani w CEDIG) świadczą usługi jako Zleceniobiorcy, w oparciu o kontakty B2B z Odbiorcą Usług.

Zatrudnianie programistów w Polsce przez międzynarodowe korporacje staje się coraz bardziej popularne. Sprawdź, jakie są główne powody tej decyzji biznesowej:

1. Wysokiej jakości system edukacji – Ponad 300 polskich uczelni technicznych kształci wielu wysoko wykwalifikowanych absolwentów informatyki i dziedzin pokrewnych, tworząc solidną pulę talentów IT polskich programistów i inżynierów oprogramowania.
2. Ogromne centrum ekspatów IT – Polska stała się jednym z kluczowych miejsc docelowych dla relokacji utalentowanych programistów z Ukrainy, Białorusi i Rosji. Jest to jedno z najpopularniejszych miejsc docelowych dla usług outsourcingowych ze względu na dużą pulę talentów z dobrymi umiejętnościami technicznymi i wykształceniem technicznym.
3. Wykwalifikowana siła robocza – Polscy programiści są znani ze swojej biegłości technicznej i umiejętności rozwiązywania problemów. Firmy na rynku międzynarodowym doceniają lokalnych deweloperów, zwłaszcza dlatego, że polscy programiści pracują z popularnymi językami programowania i zaawansowanymi technologicznie umiejętnościami, które spełniają wszystkie wymagania projektowe na rynku IT.
4. Opłacalność – W porównaniu do Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, koszt zatrudnienia programistów w Polsce jest niższy.
5. Zgodność kulturowa – Polska kultura i praktyki biznesowe są podobne do tych w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.
6. Przewaga strefy czasowej – Polska strefa czasowa (czas środkowoeuropejski) jest dogodna do koordynacji z biurami w Europie i Ameryce Północnej. Nakładanie się godzin pracy sprawia, że współpraca w czasie rzeczywistym jest bardziej realna.
7. Dobra znajomość języka angielskiego – Wielu polskich programistów dobrze włada językiem angielskim, co ma kluczowe znaczenie dla międzynarodowych projektów i komunikacji.
8. Rozwijający się ekosystem IT – Polska ma szybko rozwijającą się branżę technologiczną z solidnym ekosystemem firm IT, startupów, firm programistycznych i centrów technologicznych.
9. Zachęty podatkowe dla firm technologicznych – Polski rząd przyciąga inwestorów IT zachętami podatkowymi, takimi jak IP Box, ulga na badania i rozwój, specjalne strefy ekonomiczne.

---

FAQ – B2B i inne umowy o świadczenie usług