Schematy podatkowe MDR 

Ostatnia aktualizacja: 17.01.2025

Czym jest raportowanie schematów podatkowych (MDR)?

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, w określonych przypadkach podatnicy są zobowiązani do przekazania informacji o kwalifikowanych uzgodnieniach podatkowych do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Obowiązek raportowania dotyczy raportowanych uzgodnień podatkowych. Uzgodnienie podatkowe inne niż transgraniczne (tzw. krajowe) uznaje się za raportowane, jeśli:

• spełniają test korzyści głównej i posiadają ogólną cechę rozpoznawczą,
• posiada szczególną cechę rozpoznawczą, lub
• posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą.

W przypadku transgranicznych uzgodnień podatkowych obowiązek raportowania dotyczy wyłącznie uzgodnień, które spełniają kryterium transgraniczne oraz:

• spełniają test korzyści głównej i posiadają jedną z ogólnych cech rozpoznawczych, lub
• posiadają szczególną cechę rozpoznawczą.

Ministerstwo Finansów (MF) opublikowało objaśnienia dotyczące stosowania przepisów związanych z obowiązkiem przekazywania informacji o schematach podatkowych. Przestrzeganie tych objaśnień MDR daje podatnikom ochronę prawną na zasadach zbliżonych do indywidualnej interpretacji podatkowej. Jednak objaśnienia te nie stanowią źródła prawa.

Objaśnienia mają istotny wpływ na praktykę stosowania przepisów MDR. Szeroko omawiają zarówno kwestie ogólne, takie jak cel regulacji, jak i przedstawiają interpretację wielu zagadnień szczegółowych.

---

Procedura obowiązkowego ujawniania informacji (MDR) w Polsce

Czym jest procedura MDR?

Procedura MDR to wewnętrzne ramy zgodności mające na celu zapewnienie prawidłowego ujawniania uzgodnień podatkowych. Według Ministerstwa Finansów, jej celem jest:

• Pomoc promotorom w skutecznym wypełnianiu obowiązków informacyjnych,
• Określenie obowiązków osób zaangażowanych w raportowanie schematów podatkowych,
• zapewnienie prawidłowego przepływu informacji do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Kto musi wdrożyć procedurę MDR?

Osoby prawne i jednostki organizacyjne muszą ustanowić procedurę MDR, jeżeli:

• działają jako promotorzy, zatrudniają promotorów lub wypłacają im wynagrodzenie,
• w poprzednim roku podatkowym osiągnęły przychody lub poniosły koszty w wysokości przekraczającej 8.000.000 zł.

Promotorzy nie ograniczają się do doradców podatkowych lub prawnych, ale mogą obejmować spółki holdingowe lub dominujące świadczące usługi doradztwa wewnątrzgrupowego.

Nawet jeśli nie jest to wymagane prawem, przyjęcie procedury MDR może pomóc w usprawnieniu zgodności z MDR.

Kluczowe elementy procedury MDR

Skuteczna procedura MDR powinna określać:

• działania zapobiegające nieprzestrzeganiu przepisów,
• środki służące właściwemu ujawnianiu ustaleń podatkowych,
• zasady przechowywania dokumentów,
• obowiązki sprawozdawcze wobec organów podatkowych,
• edukacja pracowników w zakresie przepisów MDR,
• wewnętrzne zgłaszanie potencjalnych niezgodności,
• audyty wewnętrzne w celu zapewnienia zgodności.

Procedura powinna być dostosowana do charakteru, wielkości i działalności podmiotu.

Kary za nieprzestrzeganie przepisów

Niewdrożenie procedury MDR w wymaganym terminie może skutkować karą w wysokości do 2.000.000 PLN. Jeżeli sąd uzna promotora (osobę fizyczną) zatrudnionego przez podmiot lub otrzymującego od niego wynagrodzenie za winnego naruszenia obowiązków informacyjnych, kara może wzrosnąć do 10.000.000 PLN.

Co to jest test korzyści głównej?

Test korzyści głównej zostaje spełniony, jeśli można uznać, że uzyskanie korzyści podatkowej jest główną lub jedną z głównych korzyści, których – biorąc pod uwagę wszystkie istotne fakty i okoliczności – dana osoba może racjonalnie oczekiwać w związku z uzgodnieniem podatkowym.

Ocena spełnienia testu korzyści głównej opiera się na trzech warunkach:

1. Wystąpienie korzyści podatkowej.
2. Uzyskanie korzyści podatkowej jako głównej lub jednej z głównych korzyści.
3. Brak alternatywnej, rozsądnej drogi postępowania – co do zasady test korzyści głównej nie zostanie spełniony, jeśli na podstawie istniejących okoliczności i faktów można przyjąć, że podmiot działający w sposób racjonalny, stosując zgodne z prawem rozwiązania, nie miał lub nie ma alternatywnej, rozsądnej możliwości działania, nawet jeśli podjęte działania prowadzą do uzyskania korzyści podatkowej.

Test korzyści głównej uznaje się za spełniony wyłącznie wtedy, gdy wszystkie powyższe warunki są spełnione łącznie.

---

Jak ogólne cechy rozpoznawcze definiują raportowane uzgodnienie podatkowe?

Zgodnie z przepisami MDR, ogólne cechy rozpoznawcze występują, jeśli zachodzą m.in. następujące okoliczności:

• Standaryzacja dokumentacji lub struktury – uzgodnienie ma w dużej mierze ustandaryzowaną dokumentację i/lub strukturę i jest dostępne dla więcej niż jednego beneficjenta bez konieczności istotnego dostosowania do wdrożenia.
• Wykorzystanie strat podatkowych – uczestnik uzgodnienia podejmuje celowe działania, które polegają na przejęciu spółki ponoszącej straty, zakończeniu jej głównej działalności i wykorzystaniu tych strat w celu obniżenia zobowiązań podatkowych, np. poprzez przeniesienie strat do innej jurysdykcji lub ich wcześniejsze rozliczenie.
• Zmiana kwalifikacji przychodów – dochodzi do zmiany klasyfikacji przychodu na inny rodzaj przychodu lub zmiany zasad opodatkowania, co prowadzi do faktycznego obniżenia podatku, zwolnienia z opodatkowania lub wyłączenia z podstawy opodatkowania.
• Sztuczny obrót gotówką – działania prowadzą do obiegu środków pieniężnych z udziałem podmiotów pośredniczących, które nie wykonują istotnych funkcji ekonomicznych, lub do operacji wzajemnie znoszących się, prowadzących do uzyskania stanu identycznego lub podobnego do stanu sprzed ich przeprowadzenia, lub mają inne podobne cechy.
• Płatności transgraniczne – obejmują transgraniczne płatności pomiędzy podmiotami powiązanymi, które są traktowane jako koszty uzyskania przychodu w Polsce, jeśli:
  • państwo siedziby, zarządu lub miejsca zamieszkania odbiorcy nie nakłada podatku dochodowego od osób prawnych albo stosuje stawkę 0% lub niemal 0%, lub
  • płatność korzysta z pełnego zwolnienia z podatku lub preferencyjnego reżimu podatkowego.

---

Identyfikacja szczególnych cech rozpoznawczych – kiedy uzgodnienie podlega raportowaniu?

Uzgodnienie podatkowe posiadające szczególną cechę rozpoznawczą może podlegać raportowaniu nawet wtedy, gdy nie spełnia testu korzyści głównej. Oznacza to, że pozytywna weryfikacja spełnienia wymogu szczególnej cechy rozpoznawczej powoduje, że uzgodnienie należy zakwalifikować jako krajowy standaryzowany schemat podlegający raportowaniu, niezależnie od tego, czy test korzyści głównej został spełniony.

Zgodnie z przepisami MDR, do szczególnych cech rozpoznawczych zalicza się m.in.:

• Odliczanie amortyzacji od tego samego składnika majątku (rzeczowego lub niematerialnego) w więcej niż jednej jurysdykcji.
• Podwójne zastosowanie ulgi w zakresie unikania podwójnego opodatkowania w odniesieniu do tego samego dochodu lub kapitału w więcej niż jednej jurysdykcji.
• Przeniesienie aktywów w ramach uzgodnienia, gdy wynagrodzenie ustalone przez dwa państwa dla celów podatkowych różni się co najmniej o 25%.
• Transfer trudno wycenialnych wartości niematerialnych w ramach uzgodnienia.
• Przeniesienie funkcji, ryzyk i/lub aktywów w ramach grupy kapitałowej, jeśli prognozowany roczny zysk operacyjny przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) w okresie trzech lat po transferze dla podmiotu dokonującego przeniesienia jest mniejszy niż 50% prognozowanego rocznego EBIT, jaki osiągnąłby ten podmiot, gdyby transfer nie został dokonany.

---

Inne szczególne cechy rozpoznawcze – dodatkowe kryteria raportowania MDR

Należy również rozważyć, czy w danym przypadku występują inne szczególne cechy rozpoznawcze, które mogą powodować obowiązek raportowania schematu podatkowego.

Zgodnie z przepisami MDR, do innych szczególnych cech rozpoznawczych należą:

• Wpływ na aktywa lub zobowiązania z tytułu podatku odroczonego, który jest istotny i w skali roku przekracza 5 mln zł.
• Obowiązek poboru podatku przez płatnika (spółkę dokonującą płatności), jeśli kwota podatku do pobrania przekracza 5 mln zł, a odpowiednie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub zwolnienia podatkowe nie mają zastosowania do płatności wynikających z uzgodnienia.
• Przychody podatników nieposiadających siedziby ani zarządu w Polsce, które wynikają lub mają wynikać z uzgodnienia i przekraczają w sumie 25 mln zł, niezależnie od okresu i liczby podatników.
• Różnica między podatkiem dochodowym w Polsce a faktycznym podatkiem zapłaconym w kraju rezydencji beneficjenta, jeśli podmiot nie posiada siedziby ani zarządu w Polsce, a różnica ta przekracza 5 mln zł.

---

Doradcy podatkowi a MDR – wpływ wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2024 roku

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego znacząco zmienił zasady raportowania MDR w Polsce. Tajemnica zawodowa doradców podatkowych została objęta ochroną konstytucyjną i nie może zostać uchylona, nawet na życzenie klientów. Oznacza to, że doradcy podatkowi nie mogą być zobowiązani do raportowania schematów podatkowych organom skarbowym.

Zmiana ta dotyczy nie tylko raportowania konkretnych uzgodnień klientów, ale obejmuje również wszelkie informacje o schematach podatkowych – nawet jeśli nie wskazują one konkretnych podatników. W konsekwencji doradcy podatkowi mają zakaz przekazywania takich informacji organom skarbowym.

Obowiązek raportowania nie zniknął – został przeniesiony

Chociaż doradcy podatkowi działający jako promotorzy nie mogą już raportować schematów, odpowiedzialność za raportowanie spoczywa teraz głównie na podatnikach lub innych pośrednikach, którzy nie są objęci tajemnicą zawodową.

Doradcy podatkowi nadal odgrywają kluczową rolę, ale w inny sposób. Mogą i powinni:

• pomagać w identyfikacji schematów podlegających raportowaniu,
• przygotowywać projekty raportów MDR dla podatników,
• udzielać wskazówek dotyczących obowiązków raportowych,
• wspierać podatników w zrozumieniu ich odpowiedzialności.

Co to oznacza dla podatników?

Praktycznym skutkiem tej zmiany jest to, że podatnicy muszą być bardziej proaktywni w zakresie zgodności z MDR. Powinni:

• wdrożyć jasne procedury wewnętrzne umożliwiające identyfikację schematów podlegających raportowaniu,
• zapewnić sobie odpowiednie wsparcie doradcze, aby prawidłowo realizować obowiązki raportowe.

Ważne: Zmienił się sposób raportowania, ale obowiązki MDR pozostają w mocy. Ścisła współpraca między podatnikami a ich doradcami podatkowymi jest teraz ważniejsza niż kiedykolwiek, aby zapewnić pełną zgodność z przepisami.

---

FAQ – Raportowanie schematów podatkowych MDR