Prawo celne w Polsce: praktyczny przewodnik dla inwestorów zagranicznych (2026)

Ostatnia aktualizacja: 28.11.2025

Przepisy celne

Strategiczne położenie Polski na skrzyżowaniu kluczowych europejskich korytarzy transportowych w połączeniu z członkostwem w Unii Celnej UE sprawia, że jest ona naturalnym centrum światowego handlu. Jednak inwestorzy zagraniczni planujący import lub eksport towarów przez Polskę muszą poruszać się w ramach złożonego i ściśle regulowanego systemu celnego.

Niniejszy przewodnik zawiera praktyczny przegląd prawa celnego w Polsce na rok 2025/2026, koncentrując się na procedurach, obowiązkach i ryzykach, które mają wpływ na działalność przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną w UE. Niezależnie od tego, czy rozpoczynasz działalność logistyczną w Polsce, czy rozbudowujesz globalne łańcuchy dostaw, zrozumienie przepisów celnych jest niezbędne do zapewnienia zgodności z przepisami i uniknięcia kosztownych opóźnień lub kar.

---

Przepisy celne w Polsce i UE

Procedury celne w Polsce podlegają przede wszystkim prawu celnemu UE, które ma bezpośrednie zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich. Najważniejsze akty prawne to:

• Unijny kodeks celny (UCC) – rozporządzenie (UE) nr 952/2013
• Akty wykonawcze i delegowane do UCC
• Krajowe przepisy celne – przepisy krajowe, które uzupełniają lub wdrażają regulacje UE

Mimo harmonizacji na poziomie UE, stosowanie prawa celnego może się różnić w zależności od infrastruktury krajowej, praktyk administracyjnych i kryteriów zarządzania ryzykiem stosowanych przez organy celne.

Kluczowa zasada: Organy celne w Polsce nie tworzą prawa – stosują istniejące przepisy UE i krajowe w celu weryfikacji i kontroli handlu transgranicznego.

---

Organy celne

W Polsce za egzekwowanie przepisów celnych odpowiada Krajowa Administracja Skarbowa (KAS).

KAS posiada szerokie uprawnienia w zakresie:

• nadzorowania importu, eksportu i tranzytu towarów,
• weryfikacji pochodzenia, wartości i klasyfikacji towarów,
• przeprowadzania kontroli celnych, audytów i kontroli po odprawie celnej,
• wydawania wiążących informacji taryfowych (BTI) i o pochodzeniu (BOI),
• zapobieganie przemytowi, oszustwom lub naruszaniu embarg i sankcji handlowych.

KAS ściśle współpracuje z innymi organami celnymi UE w ramach unijnego systemu zarządzania ryzykiem celnym oraz różnych platform wymiany informacji.

---

Procedury celne w Polsce: przegląd najważniejszych rodzajów

Przy imporcie lub eksporcie towarów przez Polskę przedsiębiorstwa muszą wybrać odpowiednią procedurę celną w zależności od charakteru transakcji i miejsca przeznaczenia towarów.

Unijny Kodeks Celny przewiduje następujące procedury:

1. Procedura dopuszczenia do swobodnego obrotu (import na rynek UE)

Jest to najczęściej stosowana procedura importowa. Po uiszczeniu ceł i podatku VAT oraz dopełnieniu innych formalności towary otrzymują status UE i mogą swobodnie krążyć w obrębie UE.

Zastosowanie: Stały import do UE

Obowiązki:

• Złożenie zgłoszenia celnego
• Uiszczenie ceł i podatku VAT od importu
• Przedłożenie dokumentacji handlowej (świadectwa pochodzenia, faktury, dokumenty transportowe)

2. Wywóz

Stosowana w przypadku wywozu towarów poza UE. Eksporterzy muszą złożyć zgłoszenie celne i uzyskać zezwolenie na wywóz przed wysyłką.

Zastosowanie: Eksport poza UE (np. do USA, Azji)

Uwaga: Eksporterzy mogą kwalifikować się do zwolnienia z VAT pod pewnymi warunkami.

3. Tranzyt (zewnętrzny i wewnętrzny)

Tranzyt umożliwia przemieszczanie towarów pod dozorem celnym bez konieczności uiszczania należności celnych, aż do momentu, gdy dotrą one do miejsca docelowego.

• Tranzyt zewnętrzny (T1): dotyczy towarów spoza UE, które są transportowane przez terytorium UE
• Tranzyt wewnętrzny (T2): stosowany dla towarów unijnych, które są przemieszczane przez państwo trzecie, a następnie wracają na obszar celny UE

4. Składowanie celne

Towary mogą być przechowywane w wyznaczonych magazynach bez konieczności uiszczania ceł lub podatków do momentu dopuszczenia do obrotu.

Zastosowanie: opóźnienie płatności cła, konsolidacja przesyłek

5. Przetwarzanie wewnętrzne i zewnętrzne

• Wewnętrzne: towary spoza UE mogą być przetwarzane w UE bez cła, a następnie eksportowane lub dopuszczone do obrotu z obowiązującymi cłami.
• Zewnętrzne: towary z UE mogą być tymczasowo eksportowane w celu przetworzenia, a następnie ponownie importowane z zwolnieniem z cła.

6. Warunkowe dopuszczenie

Umożliwia import towarów bez pełnych ceł do tymczasowego użytku (np. maszyny na targi branżowe)

---

Jak złożyć zgłoszenie celne w Polsce?

Każda operacja celna rozpoczyna się od zgłoszenia celnego, które należy złożyć elektronicznie przez system PUESC (Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych).

Deklaracja celna zawiera:

• numer EORI ((Wspólnotowy System Rejestracji i Identyfikacji Podmiotów Gospodarczych)
• kod HS (nomenklatura scalona – CN)
• kraj pochodzenia towarów
• wartość celną (najczęściej wartość transakcyjna lub ustalana według innych metod)
• Szczegóły transportowe oraz warunki Incoterms
  

Dokumentacja uzupełniająca obejmuje:

• fakturę handlową
• Dokumenty transportowe (list przewozowy, konosament)
• świadectwa pochodzenia (jeśli wnioskuje się o preferencyjne traktowanie)

Ważne: Nieprawidłowe zgłoszenia (np. błędna klasyfikacja, zaniżona wartość) mogą skutkować dodatkowymi cłami, odsetkami, karami lub zarzutami karnymi.

---

Cła importowe i podatek VAT od towarów w Polsce

Cła

Cła są obliczane na podstawie trzech kluczowych czynników:

• klasyfikacji taryfowej (kodu CN),
• pochodzenia towarów (np. wynikającego z umów preferencyjnych),
• wartości celnej (najczęściej wartości transakcyjnej).

Stawki celne mogą się znacznie różnić w zależności od produktu i kraju pochodzenia.

Podatek VAT od importu

Towary importowane do Polski podlegają standardowej stawce VAT wynoszącej 23%, chyba że ma zastosowanie stawka obniżona. VAT oblicza się od: wartość celna + cło + koszty transportu.

W określonych przypadkach VAT od importu może być rozliczany w deklaracji VAT (tzw. odwrotne obciążenie), jeżeli spełnione są określone warunki.

---

Preferencyjne umowy handlowe i świadectwa pochodzenia w Polsce

Polska jako członek UE uczestniczy w wielu preferencyjnych umowach handlowych, które pozwalają na obniżenie lub zniesienie ceł dla towarów pochodzących z krajów partnerskich.

Aby skorzystać z preferencji, importerzy muszą przedstawić:

• świadectwo EUR.1,
• deklarację pochodzenia (jeśli przewiduje to dana umowa),
• oświadczenie na fakturze (dla zatwierdzonych eksporterów).

Pochodzenie musi być udokumentowane i możliwe do zweryfikowania. Fałszywe oświadczenia mogą prowadzić do cofnięcia preferencji i nałożenia sankcji finansowych.

---

Kontrole celne i kontrole oparte na ryzyku w Polsce

Deklaracje celne są analizowane przez system zarządzania ryzykiem, który przypisuje każdej przesyłce jeden z kanałów kontroli:

• Zielony kanał – automatyczne zwolnienie bez kontroli,
• Żółty kanał – kontrola dokumentów,
• Czerwony kanał – kontrola fizyczna towarów.

Czynniki wywołujące kontrole celne obejmują:

• niespójności w dokumentacji,
• produkty z grup ryzyka,
• nowych importerów lub nowe numery EORI,
• podejrzane deklaracje dotyczące wartości.

Organy celne mogą również przeprowadzać kontrole losowe. Importerzy muszą być przygotowani na dodatkowe weryfikacje, rewizje i możliwe opóźnienia.

---

Status AEO: korzyści i wymagania dla zaufanych przedsiębiorców

Przedsiębiorstwa, które regularnie prowadzą handel międzynarodowy przez Polskę, mogą ubiegać się o status AEO (Authorised Economic Operator) – oznaczenie zaufanego przedsiębiorcy, uznawane na terenie całej Unii Europejskiej.

Korzyści wynikające z posiadania statusu AEO:

• zmniejszona liczba kontroli celnych,
• priorytetowa obsługa zgłoszeń celnych,
• łatwiejszy dostęp do uproszczeń celnych,
• uznawalność w ramach umów wzajemnego uznawania (np. z Japonią, Wielką Brytanią).

Wymagania dotyczące uzyskania statusu AEO:

• udokumentowana historia zgodności z przepisami celnymi i podatkowymi,
• wiarygodna i przejrzysta księgowość,
• wdrożone wewnętrzne systemy kontroli,
• stabilna sytuacja finansowa.

Choć posiadanie certyfikatu AEO nie jest obowiązkowe, coraz częściej jest ono uznawane za standard branżowy dla dużych importerów, eksporterów oraz operatorów logistycznych.

---

Gwarancje celne i odroczone płatności

W przypadku niektórych procedur celnych – takich jak tranzyt czy składowanie – przedsiębiorstwa są zobowiązane do złożenia gwarancji celnej, najczęściej w formie gwarancji bankowej lub depozytu pieniężnego.

Polska umożliwia również uprawnionym przedsiębiorcom ubieganie się o:

• odroczenie terminu zapłaty należności celnych i podatku VAT,
• miesięczne deklaracje celne zamiast zgłoszeń dla każdej pojedynczej przesyłki.

Takie rozwiązania wspierają płynność finansową przedsiębiorstw, jednak warunkiem ich stosowania jest utrzymanie dobrej historii zgodności z przepisami celnymi.

---

Kontrole i audyty po odprawie

Nawet po zwolnieniu towarów przez organy celne, możliwe jest przeprowadzenie audytu po odprawie, którego celem jest weryfikacja prawidłowości zgłoszeń celnych i dokumentacji.

Zakres audytu może obejmować m.in.:

• poprawność klasyfikacji taryfowej i ustalenia wartości celnej,
• legalność zastosowania preferencji celnych (świadectwa pochodzenia),
• zgodność zadeklarowanych warunków dostawy (Incoterms) oraz kosztów transportu.

Kontrole mogą obejmować transakcje dokonane nawet do 5 lat wstecz. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, organy celne mogą nałożyć zaległe należności z odsetkami, cofnąć przyznane ułatwienia oraz nałożyć sankcje administracyjne.

---

Kary za naruszenia przepisów celnych w Polsce

Polskie organy celne stosują surowe sankcje wobec przedsiębiorstw, które naruszają przepisy celne – niezależnie od tego, czy było to działanie celowe, czy wynikało z zaniedbania.

Do najczęstszych konsekwencji należą:

• kary finansowe za błędne lub niekompletne zgłoszenia celne,
• odsetki od niezapłaconych należności celnych (obecnie 12% rocznie),
• konfiskata towarów w przypadku przemytu lub oszustwa celnego,
• odpowiedzialność karna za świadome fałszowanie dokumentów (np. ich pochodzenia).

Ważne: Nawet nieumyślne błędy mogą skutkować nałożeniem sankcji, jeśli zostaną uznane za wynik niedbalstwa lub braku należytej staranności.

---

Lista kontrolna dotycząca zgodnych z przepisami operacji importowych i eksportowych w Polsce

• Zarejestruj się, aby uzyskać numer EORI przed rozpoczęciem działalności
• Prawidłowo klasyfikuj towary według Nomenklatury Scalonej UE (kod CN)
• Sprawdź kraj pochodzenia i zapoznaj się z zasadami preferencyjnego traktowania
• Korzystaj z usług sprawdzonych agentów celnych znających polskie procedury
• Zwróć uwagę na warunki Incoterms – mają one wpływ na wartość celną i obowiązki w zakresie podatku VAT
• Przechowuj pełną dokumentację przez co najmniej 5 lat
• Złóż wniosek o status AEO, jeśli prowadzisz działalność na dużą skalę