Czym jest klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania (SAAR)?
- Prawo podatkowe
- Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
- Przewodnik po VAT
- Rejestracja dla celów podatku VAT
- Zwrot podatku VAT
- Podatek od zysków kapitałowych
- Podatek u źródła (WHT)
- Opinia WHT
- Podatek od dywidendy
- Zakład Podatkowy w Polsce (PE)
- Ceny Transferowe
- Schematy podatkowe MDR
- Strategia podatkowa
- Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
- Podatek od nieruchomości
- Interpretacje podatkowe i Wiążąca Informacja Stawkowa
- Uprzednie porozumienia cenowe (APA)
- Ogólna klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania (GAAR)
- Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania (SAAR)
- Zwolnienie podatkowe dla dostawców armii amerykańskiej w Polsce
- Czym jest Polska Fundacja Rodzinna?
- Cło antydumpingowe – jak uniknąć?
Ostatnia aktualizacja: 25.02.2025
Zapobieganie unikaniu opodatkowania w zakresie zwolnień z podatku u źródła (WHT) – czym jest klauzula SAAR?
Szczególne zasady przeciwdziałania unikaniu opodatkowania (SAAR) obowiązują w Polsce od 2016 r. i zostały wprowadzone w celu zwalczania praktyk unikania opodatkowania, zwłaszcza w kontekście zwolnień z podatku u źródła (WHT) od odsetek, należności licencyjnych oraz dywidend.
Regulacje te mają na celu ograniczenie agresywnych form planowania podatkowego i eliminację schematów opartych na optymalizacji podatkowej, które skutkują osiągnięciem korzyści podatkowej bez ekonomicznego uzasadnienia.
Zgodnie z polskim prawem podatkowym, zwolnienie z podatku u źródła od dywidend lub innych zysków wypłacanych przez spółkę nie ma zastosowania, jeśli jednym z głównych celów danej czynności prawnej jest osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z celem ustawy podatkowej.
Organ podatkowy może odmówić zastosowania zwolnienia, jeśli uzna, że transakcja nie posiada uzasadnionych przyczyn ekonomicznych i została przeprowadzona jedynie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej.
W świetle stanowiska organów podatkowych, transakcja nierzeczywista to porozumienie prawne, które nie pełni istotnej funkcji ekonomicznej i zostało zawarte bez rzeczywistej działalności gospodarczej. W takich przypadkach organy mogą zastosować klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania, co może skutkować ustaleniem wysokości zobowiązania podatkowego oraz dodatkowymi konsekwencjami podatkowymi.
Kiedy fiskus może nałożyć dodatkowe zobowiązanie podatkowe na podstawie SAAR?
Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, w przypadku zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (GAAR) lub regulacji SAAR, podatnik lub płatnik (spółka dokonująca wypłaty) może zostać obciążony dodatkowym zobowiązaniem podatkowym wynoszącym od 10% do 40% podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT).
Jeżeli organ podatkowy wyda decyzję w zakresie CIT, a podstawą opodatkowania jest dochód, dodatkowe zobowiązanie wynosi 10% sumy składników wynikających z tej decyzji.
Dodatkowe zobowiązanie podatkowe płatnika
W sytuacji, gdy płatnik (spółka wypłacająca) nie przeprowadził wymaganej weryfikacji lub jego weryfikacja była niewystarczająca, organ podatkowy może określić dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 10% podstawy opodatkowania, jeżeli:
- Zastosowano niższą stawkę podatku niż przewidują przepisy, lub
- Podatek u źródła nie został pobrany zgodnie z obowiązującymi regulacjami.
Jakie są stawki podwyższonego podatku karnego?
W określonych przypadkach karna stawka podatkowa może zostać podwojona (20%) lub potrojona (30%), jeżeli:
- Podstawa opodatkowania dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln PLN (dotyczy nadwyżki tej kwoty), lub
- Podatnik nie przedłożył dokumentacji cen transferowych dotyczącej spornej transakcji.
Powyższe regulacje w zakresie zobowiązań podatkowych stanowią część spraw przeciwdziałania unikaniu opodatkowania i mają na celu eliminację sztucznych struktur podatkowych, które skutkują osiągnięciem korzyści podatkowej sprzecznej z celem ustawy podatkowej.
Dzięki temu organy podatkowe skuteczniej zapobiegają stosowaniu optymalizacji podatkowej, szczególnie przez międzynarodowe korporacje i podmioty angażujące się w angażowanie podmiotów pośredniczących dla celów unikania opodatkowania.
Różnice i podobieństwa między GAAR a SAAR w Polsce
Jakie są kluczowe różnice między GAAR a SAAR?
Zarówno klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania (GAAR), jak i szczególne zasady przeciwdziałania unikaniu opodatkowania (SAAR) mają na celu eliminację skutków unikania opodatkowania, jednak różnią się zakresem stosowania i skutkami podatkowymi. Podmioty, które zawarły porozumienie podatkowe, mogą być wyłączone z niektórych przepisów dotyczących decyzji podatkowych.
- GAAR obejmuje wszelkie transakcje, które skutkują osiągnięciem korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej. Dotyczy szerokiego zakresu transakcji podatkowych i nakłada na podatnika obowiązek wykazania, że czynność miała uzasadnione przyczyny ekonomiczne.
- SAAR koncentruje się na zwolnieniach z podatku u źródła (WHT), szczególnie w zakresie odsetek, należności licencyjnych i dywidend. Umożliwia organom podatkowym odmowę zastosowania preferencji podatkowej, jeśli transakcja nie ma rzeczywistej działalności gospodarczej i została przeprowadzona wyłącznie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, chyba że nastąpiły zmiany opinii zabezpieczającej.
Podobieństwa między GAAR a SAAR
- Oba mechanizmy przeciwdziałają agresywnemu planowaniu podatkowemu i angażowaniu podmiotów pośredniczących w sztuczne schematy podatkowe.
- Organ podatkowy może zakwestionować transakcje i określić wysokość zobowiązania podatkowego na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki istniałby w warunkach rynkowych.
- W obu przypadkach podatnik lub płatnik może zostać obciążony dodatkowym zobowiązaniem podatkowym, które – w określonych sytuacjach – może wynosić od 10% do 40% wartości transakcji.
Podczas gdy GAAR stosuje się do szerokiego spektrum transakcji podatkowych, SAAR skupia się na zwolnieniach z podatku u źródła i przypadkach przenoszenia zysków. Obie regulacje mają na celu zabezpieczenie budżetu państwa i eliminację niepodatkowych należności budżetowych wynikających z braku uzasadnienia ekonomicznego transakcji.
FAQ – Klauzula SAAR
W jakich okolicznościach można zastosować klauzulę SAAR?
Klauzula SAAR ma zastosowanie w przypadku transakcji związanych z unikaniem opodatkowania, których przedmiotem lub celem ustawy nie jest rzeczywista działalność gospodarcza, lecz jedynie uzyskanie stanu identycznego, który skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej. Jeśli wniosku okoliczności wskazują, że podmiot działający rozsądnie nie dokonałby takiej transakcji w warunkach rynkowych, organ podatkowy może odmówić przyznania zwolnienia z podatku u źródła (WHT).
Jakie skutki podatkowe określa klauzula SAAR?
W przypadku stwierdzenia, że korzyść podatkowa została osiągnięta w sposób sprzeczny z celem ustawy podatkowej, organ podatkowy może określić skutki podatkowe na podstawie takiego stanu rzeczy, jaki istniałby, gdyby dokonano czynności odpowiedniej zgodnie z rzeczywistymi okolicznościami gospodarczymi.
Jakie konsekwencje dla podatnika ma brak uzasadnionych przyczyn ekonomicznych transakcji?
Jeżeli podmiot działający rozsądnie nie byłby w stanie uzasadnić transakcji rzeczywiście poniesioną ekonomiczną stratą, organ podatkowy może nałożyć dodatkowe zobowiązanie podatkowe oraz określić wysokość straty podatkowej. Ponadto może dojść do postępowania podatkowego, w wyniku którego odpowiedzialność podatnika lub odpowiedzialność płatnika zostanie ustalona na podstawie transakcji bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.
W jaki sposób klauzula SAAR wpływa na ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego?
Zastosowanie klauzuli SAAR może skutkować określeniem wysokości straty podatkowej lub określeniem wysokości nadpłaty, jeżeli transakcja miała wpływ na przepływy pieniężne podatnika. W danych okolicznościach może dojść do wyłączenia przychodów, jeżeli transakcja nie spełniała warunków ekonomicznych.
Jakie konsekwencje ma nieprawidłowe zastosowanie zwolnienia z podatku u źródła?
Jeżeli warunki przyznania zwolnienia podmiotowego nie zostały spełnione, organ podatkowy może stwierdzić, że transakcja była dokonana bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Może to skutkować koniecznością zapłaty podatku oraz naliczeniem dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości od 10% do 40% wartości transakcji.
Jakie znaczenie ma moment wystawienia faktury w kontekście SAAR?
W momencie wystawienia faktury może dojść do powstania obowiązku podatkowego, jeśli transakcja spełnia kryteria unikania opodatkowania. W takim przypadku dokonanie czynności może skutkować stwierdzeniem nadpłaty, jeżeli podatek został pobrany w sposób niezgodny z przepisami lub zaniechaniem działania, które miało na celu uniknięcie zobowiązania podatkowego.
Jakie są kluczowe różnice między GAAR a SAAR?
GAAR dotyczy wszystkich transakcji prowadzących do osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej z przepisami. SAAR koncentruje się na zwolnieniach z podatku u źródła (WHT) i eliminuje schematy optymalizacyjne bez uzasadnienia ekonomicznego.
DKP Legal
