Ceny Transferowe w Polsce – zasady, obowiązki i sankcje

Ostatnia aktualizacja: 05.02.2025

Czym są ceny transferowe?

Ceny transferowe to ceny stosowane w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi, np. w ramach grupy kapitałowej lub z podmiotami z rajów podatkowych. Obejmują sprzedaż towarów, usług oraz przenoszenie składników majątku. Ich celem jest zapobieganie optymalizacji podatkowej poprzez sztuczne zaniżanie lub zawyżanie wartości transakcji.

Podmioty są uznawane za powiązane, gdy wywierają znaczący wpływ na siebie nawzajem, np. poprzez prawa głosu w organach kontrolnych, posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25 udziałów lub występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia. Właściwa analiza i zgodność z przepisami minimalizują ryzyko korekt podatkowych i sankcji w zakresie podatku dochodowego.

Funkcje cen transferowych w biznesie

Funkcje cen transferowych w biznesie są niezwykle istotne, ponieważ umożliwiają przedsiębiorstwom ustalenie cen transakcji między podmiotami powiązanymi w sposób, który jest zgodny z zasadą ceny rynkowej. Ceny transferowe pełnią kilka kluczowych funkcji, które mają bezpośredni wpływ na działalność gospodarczą.

---

Jak stosuje się przepisy o cenach transferowych w Polsce?

Polska ustawa o CIT zawiera regulacje dotyczące cen transferowych. Przepisy te upoważniają organy podatkowe do oszacowania dochodu z transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, jeżeli organy podatkowe uznają, że transakcja nie została przeprowadzona na warunkach rynkowych.

Dodatkowo, polscy podatnicy są zobowiązani do sporządzania dokumentacji cen transferowych dla:

• transakcji z podmiotami powiązanymi, jeżeli łączna wartość tej transakcji przekracza:
  • 10.000.000 zł – dla transakcji towarowych lub finansowych.
  • 2.000.000 zł – dla usług lub innych rodzajów transakcji.
• transakcji z podmiotami z rajów podatkowych wymienionych w rozporządzeniach Ministra Finansów, gdy transakcja wiąże się z kosztami dla polskiego podatnika i przekracza:
  • 2.500.000 zł – dla transakcji finansowych.
  • 500.000 zł – dla transakcji niefinansowych.

---

Kto kwalifikuje się jako podmiot powiązany w świetle polskich przepisów o cenach transferowych?

Polska definicja podmiotów powiązanych jest szersza niż w wielu innych jurysdykcjach, obejmując nie tylko powiązania kapitałowe i osobowe, ale także:

• Możliwość wpływania na kluczowe decyzje biznesowe, nawet bez formalnej własności.
• Sztuczne struktury własnościowe i pozorne przerwanie łańcucha powiązań, choć pojęcia te nie są jasno zdefiniowane w polskich międzynarodowych przepisach podatkowych.

---

Zwolnienia z obowiązku dokumentowania cen transferowych

W przypadku transakcji kontrolowanych zwolnionych z obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych, podatnicy nadal są zobowiązani do raportowania informacji o cenach transferowych (TP-R), ale w uproszczonym zakresie.

Nawet jeśli transakcja kontrolowana jest zwolniona z obowiązku przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych, podatnicy wciąż muszą raportować informacje o cenach transferowych (TP-R), choć w uproszczonej formie.

---

Analiza porównawcza i mechanizm Safe Harbours w cenach transferowych

Analiza porównawcza stanowi obowiązkowy element lokalnej dokumentacji cen transferowych w Polsce. Jej celem jest wykazanie, że ceny stosowane w transakcjach wewnątrzgrupowych odpowiadają warunkom rynkowym, czyli są zbliżone do cen stosowanych w porównywalnych transakcjach między podmiotami niepowiązanymi.

Polskie przepisy wprowadzają mechanizm safe harbours, czyli tzw. bezpiecznej przystani, który upraszcza obowiązki dokumentacyjne dla określonych typów transakcji:

• Pożyczki – możliwość zastosowania stałej stopy procentowej, co upraszcza proces zgodności z przepisami.
• Usługi o niskiej wartości dodanej – standardyzacja cen transakcyjnych bez konieczności przeprowadzania analizy porównawczej.

Aby skorzystać z safe harbours, spółki muszą spełnić szczegółowe warunki określone w ustawie o CIT, zapewniając zgodność z przepisami dotyczącymi ustalania cen transferowych.

---

Wymogi raportowania TP-R i obowiązki zgodności z przepisami

Oprócz sporządzania dokumentacji cen transferowych, polscy podatnicy mają obowiązek wypełnienia i złożenia formularza TP-R. Dokument ten zawiera szczegółowe informacje o transakcjach wewnątrzgrupowych przeprowadzanych z podmiotami powiązanymi.

Formularz TP-R pełni kluczową rolę w regulacjach dotyczących cen transferowych, zapewniając zgodność z zasadą ceny rynkowej oraz transparentność transakcji transgranicznych. Musi on zawierać:

• Pisemne oświadczenie, że wymagana dokumentacja cen transferowych została sporządzona za dany rok podatkowy oraz że transakcje między podmiotami powiązanymi odbywały się na warunkach rynkowych.
• Szczegółowe informacje o podatniku oraz wszystkich kontrolowanych i niekontrolowanych transakcjach podlegających przepisom o cenach transferowych.
• Dane dotyczące działań restrukturyzacyjnych, w tym ich wpływu na wartości niematerialne i prawne, towary i usługi oraz uzyskane korzyści podatkowe.
• Szczegóły dot. spółek komandytowych i jawnych, m.in. łączną wartość wkładów wniesionych przez wspólników w danym roku podatkowym.
• Umowy joint venture i inne ustalenia umowne, które mogą wpływać na zasady ustalania cen transferowych i ich analizę.

Od 2023 roku formularz TP-R może być podpisywany wyłącznie przez członków zarządu, co wzmacnia odpowiedzialność korporacyjną za zgodność z przepisami o cenach transferowych. Dokument ten musi zostać złożony w ustawowym terminie – do końca jedenastego miesiąca po zakończeniu danego roku podatkowego.

Wymogi Master File dla podmiotów powiązanych w grupach kapitałowych

Niektóre polskie podmioty powiązane, w szczególności międzynarodowe korporacje o skonsolidowanych przychodach grupy kapitałowej przekraczających 200 mln PLN netto, mają obowiązek sporządzenia Master File, czyli grupowej dokumentacji cen transferowych w ramach dokumentacji cen transferowych.

W przeciwieństwie do lokalnej dokumentacji cen transferowych, Master File może być przygotowany w języku angielskim, jednak pozostałe raporty, w tym TP-R, muszą być sporządzone w języku polskim.

Termin na sporządzenie grupowej dokumentacji cen transferowych wynosi 12 miesięcy po zakończeniu danego roku podatkowego, co daje podatnikom więcej czasu na spełnienie obowiązków raportowych w zakresie cen transferowych.

---

Korekta cen transferowych – kiedy fiskus może nałożyć dodatkowy podatek?

Jeżeli organy podatkowe, w wyniku kontroli cen transferowych, stwierdzą, że dochód podatnika nie odzwierciedla warunków rynkowych i odbiega od cen stosowanych w porównywalnych transakcjach między podmiotami niepowiązanymi, mogą nałożyć korektę cen transferowych.

W takim przypadku różnica między dochodem deklarowanym przez podatnika a dochodem oszacowanym przez organy podatkowe podlega dodatkowej stawce podatkowej:

• Standardowa stawka CIT – 19%, plus
• 10% karna stawka stosowana do dochodu ponownie oszacowanego przez organy podatkowe.

Karna stawka cen transferowych

W określonych sytuacjach karna stawka może zostać podwyższona:

• Podwojenie stawki (20%) następuje, gdy:
  • Podstawa dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln PLN, lub
  • Podatnik nie przedłoży wymaganej dokumentacji cen transferowych na żądanie organów podatkowych.
• Potrojenie stawki (30%) ma miejsce, jeśli spełnione są oba powyższe warunki jednocześnie.

Polskie regulacje dotyczące cen transferowych oraz związane z nimi karne stawki podatkowe mają na celu zapewnienie zgodności transakcji z zasadą ceny rynkowej i eliminowanie sztucznych struktur optymalizacyjnych.

Dlatego kluczowe jest odpowiednie przygotowanie dokumentacji TP, w tym analizy porównawczej oraz terminowe raportowanie TP-R, aby uniknąć ryzyka dodatkowego opodatkowania.

---

FAQ – Ceny transferowe w Polsce