Na czym polega, jak działa i co ma na celu unijny mechanizm CBAM?
- Prawo ochrony środowiska
- Ochrona wód i gruntów
- Produkcja chemikaliów
- Redukcja Emisji Gazów i Efektywność Energetyczna
- Prawo odpadowe
- Greenwashing
- CBAM
- Regulacja Zanieczyszczenia Powietrza
Ostatnia aktualizacja: 03.09.2024
Na czym polega, jak działa i co ma na celu unijny mechanizm CBAM?
Mechanizm granicznego podatku węglowego (CBAM – Carbon Border Adjustment Mechanism) Unii Europejskiej jest kluczowym narzędziem zaprojektowanym w celu dostosowania do międzynarodowych zobowiązań UE, w tym zasad Światowej Organizacji Handlu, przy jednoczesnym odzwierciedleniu unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS).
Jak działa CBAM?
1. Obliczanie emisji wbudowanych
CBAM ma zastosowanie do rzeczywistych emisji wbudowanych w towary importowane do UE. Obliczenia dokonywane są zgodnie z metodologią zgodną ze standardami raportowania EU ETS dla podobnych towarów produkowanych w UE.
2. Certyfikaty CBAM
Począwszy od 2026 roku importerzy z UE będą musieli kupować certyfikaty CBAM. Certyfikaty te reprezentują cenę emisji dwutlenku węgla, która zostałaby poniesiona, gdyby towary zostały wyprodukowane zgodnie z unijnymi zasadami ustalania cen emisji dwutlenku węgla. Zapewnia to równe szanse dla producentów i importerów z UE.
3. Odliczenie dla cen emisji dwutlenku węgla spoza UE
Jeśli producent spoza UE zapłacił już cenę emisji dwutlenku węgla w swoim kraju macierzystym za emisje zawarte w jego produktach, koszt ten można odliczyć od jego zobowiązań CBAM. Zapobiega to podwójnemu naliczaniu opłat i uznaje istniejące mechanizmy ustalania cen emisji dwutlenku węgla poza UE.
CBAM ma na celu zmniejszenie ryzyka ucieczki emisji (przenoszenia produkcji do krajów o mniej rygorystycznej polityce klimatycznej), jednocześnie zachęcając do bardziej ekologicznych procesów produkcyjnych na całym świecie. Motywuje również kraje do przyjęcia środków w zakresie ustalania cen emisji dwutlenku węgla.
Jak wygląda wdrażanie CBAM oraz jego zasięgu sektorowego?
Aby zapewnić stabilność prawną dla przedsiębiorstw i krajów, CBAM jest wprowadzany stopniowo. Początkowo ma on zastosowanie tylko do określonych sektorów wysokiego ryzyka ucieczki emisji, które obejmują:
- cement,
- żelazo i stal,
- aluminium,
- nawozy,
- wodór, oraz
- energię elektryczną.
Sektory te odpowiadają ponad 50% emisji z sektorów przemysłu w ramach ETS.
W okresie przejściowym, który rozpoczął się 1 października 2023 roku, wprowadzono system sprawozdawczości dla tych sektorów, aby ułatwić płynne wdrożenie i dialog z krajami trzecimi. Importerzy zaczną płacić korektę finansową CBAM w 2026 roku.
W jaki sposób CBAM współdziała z unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS)?
EU ETS, pierwszy na świecie międzynarodowy system handlu uprawnieniami do emisji, ma kluczowe znaczenie dla polityki klimatycznej UE. Ogranicza on emisje gazów cieplarnianych z produkcji energii i dużych instalacji przemysłowych, wymagając zakupu uprawnień na rynku ETS. Aby zapobiec ucieczce emisji, niektóre bezpłatne uprawnienia są dystrybuowane, ale z czasem ich liczba będzie maleć.
Mechanizm uzupełniający
CBAM uzupełnia ETS poprzez stopniowe wprowadzanie korekt finansowych w miarę zmniejszania bezpłatnych uprawnień. Gwarantuje to, że importerzy są traktowani sprawiedliwie w porównaniu z producentami z UE.
System certyfikatów
CBAM wykorzystuje system certyfikatów oparty na emisjach wbudowanych w importowane towary. W przeciwieństwie do systemu handlu emisjami ETS, nie ma limitu liczby certyfikatów CBAM, ale ich cena odzwierciedla cenę uprawnień ETS.
Do 2026 r. pełny system CBAM zostanie dostosowany do zmienionego systemu ETS, zwłaszcza w odniesieniu do redukcji bezpłatnych uprawnień. Dopóki uprawnienia te nie zostaną całkowicie wycofane do 2034 r., CBAM będzie miał zastosowanie proporcjonalnie do emisji nieobjętych bezpłatnymi uprawnieniami.
FAQ – CBAM
Czym jest unijny mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM)?
Jest to kluczowe narzędzie wdrożone przez Unię Europejską (UE) w celu przeciwdziałania ucieczce emisji i dostosowania się do międzynarodowych zobowiązań klimatycznych. CBAM zapewnia, że towary wysokoemisyjne importowane na rynek UE podlegają tej samej cenie emisji dwutlenku węgla, co towary produkowane w UE, utrzymując w ten sposób równe warunki działania.
Został on zaprojektowany w celu uzupełnienia unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (GHG) poprzez zachęcanie innych krajów i zagranicznych producentów do przyjęcia podobnych mechanizmów ustalania cen emisji dwutlenku węgla.
Jak CBAM działa ze wbudowanymi emisjami dwutlenku węgla?
CBAM koncentruje się na rzeczywistych emisjach wbudowanych w towary importowane do UE. Emisje te są obliczane na podstawie metodologi dostosowanej do standardów sprawozdawczości EU ETS.
Począwszy od 2026 r. importerzy z UE będą zobowiązani do zakupu certyfikatów CBAM, które odzwierciedlają cenę emisji dwutlenku węgla, która zostałaby zastosowana, gdyby towary zostały wyprodukowane w państwach członkowskich UE. Mechanizm ten pomaga zapewnić, że importowane towary mają równoważne ceny emisji dwutlenku węgla, zapobiegając ucieczce emisji i zachęcając do bardziej ekologicznych procesów produkcyjnych na całym świecie na poziomie handlu międzynarodowego.
Jakie są obowiązki sprawozdawcze w fazie przejściowej CBAM?
W okresie przejściowym, który rozpoczął się 1 października 2023 r., importerzy określonych towarów wysokoemisyjnych muszą przestrzegać obowiązków sprawozdawczych. Obowiązki te obejmują dostarczanie szczegółowych raportów CBAM dotyczących emisji wbudowanych i intensywności emisji dwutlenku węgla importowanych towarów.
System raportowania ma na celu ułatwienie sprawnego wdrożenia CBAM i umożliwienie dialogu z krajami spoza UE na temat ich środków ustalania cen emisji dwutlenku węgla. Faza przejściowa pozwala na stopniowe wprowadzanie zobowiązań finansowych CBAM, z pełnym wdrożeniem ustalonym na rok 2026.
W jaki sposób CBAM współdziała z unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS)?
CBAM działa równolegle z EU ETS, który jest głównym narzędziem UE służącym do ograniczania emisji gazów cieplarnianych z dużych instalacji przemysłowych i produkcji energii.
EU ETS wymaga od krajowych producentów zakupu uprawnień do emisji, podczas gdy CBAM nakłada podobne zobowiązania finansowe na unijnych importerów produktów wysokoemisyjnych.
Poprzez stopniowe wycofywanie bezpłatnych uprawnień w EU ETS, CBAM zapewnia, że importerzy płacą taką samą cenę za emisję dwutlenku węgla jak producenci krajowi, zapobiegając w ten sposób ucieczce emisji i promując ochronę klimatu. System wykorzystuje certyfikaty CBAM, wycenione zgodnie z ceną uprawnień EU ETS, w celu uwzględnienia emisji dwutlenku węgla zawartych w importowanych towarach.
DKP Legal
