UBO/ostateczny beneficjent rzeczywisty

Nawigacja po rozdziałach:

Napisz wiadomość: info@dudkowiak.com

UBO / Beneficjent Rzeczywisty w Polsce

Większość przedsiębiorców i zwykłych obywateli spotkała się ze skrótem AML w swoim życiu, na przykład podczas wizyty w banku lub innej instytucji finansowej w celu otwarcia rachunku bankowego.

Anti Money Laundering (AML) to zestaw działań prowadzonych zarówno na poziomie krajowym, jak i ponadnarodowym, których celem jest zwalczanie procederu prania brudnych pieniędzy, czyli wprowadzania do legalnego obiegu środków pochodzących z nielegalnych źródeł, np. przemytu lub handlu narkotykami.

Historia prób walki z praniem pieniędzy sięga lat 20. ubiegłego wieku. Niska skuteczność i brak koordynacji działań poszczególnych państw w tym zakresie uświadomiły władzom państw członkowskich UE konieczność wprowadzenia międzynarodowych regulacji. W tym celu, w 1989 r., podczas szczytu G7, Rada Europejska Financial Action Task Force on Money Laundering (FATF) – jednostka zajmująca się przeciwdziałaniem praniu brudnych pieniędzy. Od 2001 roku organizacja ta jest również zaangażowana w przeciwdziałanie finansowania terroryzmu.

Od marca 2018 r. w Polsce obowiązuje ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (polska ustawa AML), implementująca do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektyw UE. Celem jej powstania było dostosowanie polskiego prawa do europejskiej dyrektywy AML IV.

Kim jest UBO (Beneficjent Rzeczywisty) w Polsce?

Zgodnie z polską ustawą AML, „ilekroć w ustawie jest mowa o beneficjencie rzeczywistym rozumie się przez to każdą osobę fizyczną sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.”

Ramy prawne – UBO i CRBR

Jednym z celów dyrektywy AML IV (czwartej dyrektywy AML), uchwalonej w 2015 r., jest konieczność zidentyfikowania, zrozumienia i ograniczenia przez poszczególne państwa członkowskie i Unię Europejską jako całość ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Dyrektywa AML IV rozwija tę zasadę, nakładając obowiązek oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu na tzw. instytucje zobowiązane, czyli podmioty profesjonalne (instytucje finansowe, towarzystwa ubezpieczeniowe, notariuszy, adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych itp.) posiadające odpowiednią wiedzę, doświadczenie oraz potencjał organizacyjny i finansowy umożliwiający stosowanie wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego i innych podwyższonych standardów w świadczeniu usług, a tym samym ograniczanie ryzyk opisanych w Dyrektywie AML IV.

Ponadto, zgodnie z przepisami dyrektywy AML IV, państwa członkowskie UE są zobowiązane do zapewnienia, że osoby prawne i inne podmioty prawne na ich terytorium otrzymają i będą posiadać odpowiednie, dokładne i aktualne informacje na temat ich beneficjentów rzeczywistych (UBO), w tym szczegółowe informacje na temat relacji między nimi a ich UBO. W tym celu w Polsce utworzono Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR), a osoby prawne i podmioty nieposiadające osobowości prawnej wymienione w polskiej ustawie AML zostały zobowiązane do zgłaszania i aktualizowania informacji o swoich UBO.

Dyrektywy UE, jako akty prawne Unii Europejskiej, mają charakter szczegółowy i są wiążące dla państw członkowskich UE, do których są adresowane, w odniesieniu do rezultatu, który ma zostać osiągnięty, ale pozostawiają władzom krajowym państw członkowskich UE swobodę wyboru formy i środków prawnych. Dyrektywy muszą zatem zostać wdrożone do porządku prawnego państw członkowskich, aby można było mówić o skutku prawnym, który mają osiągnąć.

Polska ustawa AML jest implementacją Dyrektywy AML IV do polskiego porządku prawnego. Oznacza to, że realizacja obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu przez podmioty wskazane w ustawie AML powinna odbywać się na podstawie przepisów polskich.

Kto jest zobowiązany do identyfikacji UBO?

Zgodnie z art. 58 ustawy AML, do zgłaszania i aktualizowania informacji o UBO zobowiązani są m.in:

spółki jawne;
spółki komandytowe;
spółki komandytowo-akcyjne;
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
proste spółki akcyjne;
spółki akcyjne z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych;
trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne:
- mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; lub
- nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu lub na rzecz trustu;

spółki partnerskie;
europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;
spółki europejskie;
spółdzielnie;
spółdzielnie europejskie;
stowarzyszenia podlegające rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym;
fundacje.

Zgłoszenie UBO do CRBR powinno nastąpić w ciągu 14 dni od rejestracji podmiotu/spółki w Polsce.

W celu weryfikacji UBO, instytucje zobowiązane mogą wymagać od klienta dostarczenia odpowiedniej dokumentacji (zazwyczaj są to: wyciągi z rejestrów spółek, umowy, struktury korporacyjne, listy wspólników itp.) Jeśli klient nie dostarczy dokumentacji, instytucja obowiązana musi odmówić nawiązania stosunków gospodarczych z klientem (odmówić zawarcia umowy lub świadczenia usługi). Jeśli jednak zostaną zauważone rozbieżności między danymi zgłoszonymi do CRBR a przedstawionymi dokumentami, instytucje obowiązane są zobowiązane zgłosić te rozbieżności do Ministerstwa Finansów.

Brak możliwości zidentyfikowania beneficjenta rzeczywistego może skutkować również zamrożeniem rachunków bankowych klienta, a w przypadku nieprawidłowego ustalenia beneficjenta rzeczywistego instytucja obowiązana narażona jest m.in. na karę pieniężną do 1 mln zł lub odpowiedzialność karną członków jej organów zarządzających.

Kim jest klient?

Przed przystąpieniem do ustalania UBO podmiotu, należy najpierw ustalić, który podmiot jest uważany za klienta w rozumieniu ustawy AML, ponieważ raportowanie danych UBO do CRBR zawsze odbywa się w odniesieniu do konkretnego podmiotu (klienta), tj. osoby fizycznej, osoby prawnej lub podmiotu nieposiadającego osobowości prawnej. Kryteria ustalania osoby, która jest UBO, stosuje się do klienta, a nie do innych podmiotów wchodzących w jego strukturę.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 10 polskiej ustawy AML, „ilekroć w ustawie jest mowa o kliencie – rozumie się przez to osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której instytucja obowiązana świadczy usługi lub dla której wykonuje czynności wchodzące w zakres prowadzonej przez nią działalności zawodowej, w tym z którą instytucja obowiązana nawiązuje stosunki gospodarcze, lub na zlecenie której przeprowadza transakcję okazjonalną, przy czym w przypadku umowy ubezpieczenia przez klienta instytucji obowiązanej rozumie się ubezpieczającego, a w przypadku umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy, o której mowa w art. 30032 i art. 3282 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, przez klienta instytucji obowiązanej rozumie się wyłącznie akcjonariusza, zastawnika lub użytkownika akcji podlegającego wpisowi do tego rejestru w związku z transakcją stanowiącą podstawę dokonania wpisu.”.

UBO w różnych organizacjach

(a) UBO w spółce

W przypadku spółki beneficjentem rzeczywistym jest:

osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji lub które łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną poprzez posiadanie uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, lub
osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret pierwszym-czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,

(b) UBO w truście

W przypadku trustu beneficjentem rzeczywistym jest:

założyciel, w tym fundator w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej,
powiernik, w tym członek zarządu w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej,
nadzorca, jeżeli został ustanowiony, w tym członek rady nadzorczej w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej,
beneficjent, w tym beneficjent w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej lub – w przypadku gdy osoby fizyczne czerpiące korzyści z danego trustu nie zostały jeszcze określone – grupę osób, w których głównym interesie powstał lub działa trust,
inna osoba sprawująca kontrolę nad trustem,
inna osoba fizyczna o uprawnieniach lub obowiązkach równoważnych do określonych w tiret od pierwszego do piątego,

W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, wobec której nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nią przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że taka osoba fizyczna jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym.

Struktura definicji ostatecznego beneficjenta rzeczywistego

Definicja UBO składa się z dwóch części: części ogólnej i części szczegółowej.

Definicja UBO – część ogólna

część ogólna stanowi, że UBO to:

„…każda osoba fizyczna, sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna …”.

Tak więc UBO jest zawsze:

osoba fizyczna, oraz
osoba, która sprawuje kontrolę nad klientem.

Spełnienie tych dwóch podstawowych warunków już samo w sobie dowodzi, że dana osoba ma status UBO. O ile pierwsza z powyższych przesłanek (bycie osobą fizyczną) jest dość konkretna i nie wymaga wyjaśnienia, o tyle pojęcie kontroli wymaga głębszej analizy i zostanie omówione poniżej.

Definicja UBO – część szczegółowa

Część szczegółowa (litery (a), (b) i (c)) składa się z domniemań prawnych, ułatwiających określenie UBO poprzez wskazanie konkretnych faktów świadczących o tym, że dana osoba sprawuje kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia.

Jeżeli osoba fizyczna spełnia co najmniej jedno z kryteriów określonych w części szczegółowej definicji, oznacza to, że kryteria określone w części ogólnej są automatycznie spełnione. Jednakże mechanizm ten nie działa w drugą stronę: UBO może zostać ustanowiony wyłącznie na podstawie kryteriów wskazanych w części ogólnej, bez wpadania w żaden z faktów opisanych w części szczegółowej.

Należy również dodać, że instytucje obowiązane są zobowiązane do identyfikacji każdego z UBO klienta, a zatem do analizy każdej z przesłanek wskazanych w definicji UBO, zarówno w części ogólnej, jak i szczegółowej. Zgłoszenie klienta do CRBR powinno wskazywać każdą aktualną władzę UBO, która daje mu kontrolę nad klientem.

Pojęcie kontroli nad klientem (część ogólna definicji)

Aby uznać daną osobę fizyczną za UBO, należy ustalić, że osoba ta kontroluje klienta bezpośrednio lub pośrednio – jest to warunek konieczny.

Definicja kontroli nie jest zawarta ani w polskiej ustawie AML, ani w żadnym innym polskim akcie prawnym. Jednakże definicja zawarta w uzasadnieniu do rządowego projektu polskiej ustawy AML jest powszechnie stosowana:

„W ocenie projektodawcy istota pojęcia beneficjenta rzeczywistego sprowadza się do sprawowania kontroli rozumianej jako możliwość decydowania o czynnościach lub działaniach podejmowanych przez klienta. Sprawowanie kontroli nad klientem może mieć charakter prawny, mający swoje źródło np. w prawie własności lub prawach o charakterze udziałowym lub charakter faktyczny sprowadzający się do nieformalnego uzależnienia klienta od innej osoby. W ocenie projektodawcy właściwa redakcja definicji terminu beneficjenta rzeczywistego powinna uwzględniać obydwa wymienione sposoby sprawowania kontroli nad klientem. W związku z powyższym w definicji zaakcentowano aspekt posiadania uprawnień, które przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, zarówno natury prawnej jak i faktycznej pozwalają na przyjęcie, że dane osoba fizyczna dysponuje możliwością decydowania o czynnościach lub działaniach podejmowanych przez klienta.”

Kontrola może być bezpośrednia lub pośrednia, ponieważ celem polskiej ustawy AML jest wprowadzenie możliwości ustalenia UBO na końcu łańcucha, niezależnie od złożoności struktury korporacyjnej i własnościowej klienta.

Uprawnienia umożliwiające kontrolę nad klientem mogą wynikać zarówno z okoliczności prawnych, jak i faktycznych. Okoliczności prawne to zazwyczaj określone przepisy prawa lub postanowienia umów i porozumień, które dają UBO prawną możliwość ingerencji w działalność klienta. Z kolei okoliczności faktyczne nie są poparte prawem i mają charakter nieformalny, gdyż opierają się na faktycznie istniejących związkach ekonomicznych, rodzinnych, osobistych pomiędzy UBO a innymi osobami i pozwalają im wpływać na działania klienta.

Z uwagi na konstrukcję przepisu polskiej ustawy AML definiującego UBO, sam fakt sprawowania kontroli nad klientem jest wystarczający do uznania osoby fizycznej za UBO klienta. Kryterium kontroli zostało opisane w części ogólnej definicji, zatem spełnienie tego kryterium samo w sobie będzie stanowiło samodzielną podstawę do określenia UBO bez konieczności odwoływania się do części szczegółowej przepisu. Nie oznacza to jednak, że szczegółowa część definicji powinna zostać całkowicie pominięta. Ustalenie UBO następuje bowiem na podstawie wszystkich przesłanek wskazanych w definicji polskiej ustawy AML.

Beneficjent rzeczywisty osoby prawnej (część szczegółowa definicji)

Część szczegółowa definicji UBO zawiera katalog domniemań prawnych, czyli warunków, których spełnienie automatycznie powoduje, że osoba fizyczna posiada status UBO.

Domniemania prawne w przypadku, gdy klient jest osobą prawną, inną niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadających im przepisów prawa państwa trzeciego, są wymienione w lit. a) kwestionowanego przepisu jako tiret od 1 do 5.

Ponad 25% udziałów

Fakty opisane w tiret 1 i 2 odnoszą się do sytuacji, w której osoba fizyczna bezpośrednio posiada więcej niż 25% całkowitej liczby udziałów lub akcji w osobie prawnej lub posiada więcej niż 25% całkowitej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej. Sam fakt posiadania określonej liczby udziałów lub głosów określa kontrolę nad klientem.

Natomiast prawo głosu w organie stanowiącym osoby prawnej może wynikać także z zastawu (Beneficjent Rzeczywisty jako zastawnik), użytkowania lub umów z osobami uprawnionymi do głosowania.

Głosy

W myśl tiretu 3 istnieje domniemanie prawne, że UBO klienta to osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji lub które łącznie dysponują więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu.

Weryfikacja struktury korporacyjnej i własnościowej klienta w kontekście tego domniemania powinna odbywać się w trzech etapach.

Po pierwsze, konieczne jest ustalenie, za pomocą struktury korporacyjnej i własnościowej dostarczonej przez klienta i wynikającej z odpowiednich dokumentów, kręgu wszystkich osób prawnych, które posiadają udziały w kapitale zakładowym klienta lub głosy w organie zarządzającym klienta (jeśli taki organ istnieje, biorąc pod uwagę formę prawną klienta), a także liczby udziałów lub głosów posiadanych przez każdą z tych osób prawnych indywidualnie. Na tym etapie identyfikacja ta nie powinna być ograniczona wyłącznie do osób prawnych posiadających ponad 25% udziałów lub głosów, ponieważ uprawnienia osób fizycznych posiadane w różnych osobach prawnych powinny być brane pod uwagę łącznie.

Po drugie, konieczne jest ustalenie, które osoby fizyczne sprawują kontrolę nad osobami prawnymi wskazanymi w akapicie powyżej i jaki jest procent tej kontroli. Ponieważ ustawodawca nie przewiduje żadnych konkretnych kryteriów, na podstawie których należy ustalić istnienie kontroli nad tymi osobami prawnymi, konieczne jest, przy analizie struktury każdej osoby prawnej posiadającej głosy w organie zarządzającym klienta, skorzystanie z tych samych domniemań, które są zawarte w definicji UBO zawartej w ustawie AML.

Po trzecie, prawa (w formie procentów) ustanowione w wyniku dwóch pierwszych kroków przez te same osoby fizyczne powinny zostać zsumowane.

Jeśli okaże się, że którakolwiek z osób fizycznych posiada łącznie więcej niż 25% wyżej wymienionych praw w osobie prawnej lub osobach prawnych, taka osoba jest traktowana jako UBO zgodnie z domniemaniem zawartym w tiret 3 wspomnianego przepisu.

Relacja kontroli

Formułując to domniemanie, ustawodawca odwołał się do art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, który zawiera kolejny katalog domniemań prawnych mających zastosowanie do ustalenia jednostki dominującej. Ustawodawca wymaga zastosowania tych samych kryteriów wobec osoby fizycznej w przypadku ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku kontroli pomiędzy osobą fizyczną a klientem dla celów identyfikacji UBO.

Zatem zgodnie z koncepcją ustawodawcy UBO jest również osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad klientem poprzez posiadanie uprawnień takich jak jednostka dominująca względem jednostki zależnej, czyli:

posiadająca bezpośrednio lub pośrednio większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym jednostki zależnej, także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, wykonującymi prawa głosu zgodnie z wolą jednostki dominującej, lub
będąca udziałowcem jednostki zależnej i uprawnioną do kierowania polityką finansową i operacyjną tej jednostki zależnej w sposób samodzielny lub przez wyznaczone przez siebie osoby lub jednostki na podstawie umowy zawartej z innymi uprawnionymi do głosu, posiadającymi na podstawie statutu lub umowy spółki, łącznie z jednostką dominującą, większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym, lub
będąca udziałowcem jednostki zależnej i uprawnioną do powoływania i odwoływania większości członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących tej jednostki zależnej, lub
będąca udziałowcem jednostki zależnej, której więcej niż połowę składu organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących w poprzednim roku obrotowym, w ciągu bieżącego roku obrotowego i do czasu sporządzenia sprawozdania finansowego za bieżący rok obrotowy stanowią osoby powołane do pełnienia tych funkcji w rezultacie wykonywania przez jednostkę dominującą prawa głosu w organach tej jednostki zależnej, chyba że inna jednostka lub osoba ma w stosunku do tej jednostki zależnej prawa, o których mowa w lit. a, c lub e, lub
będąca udziałowcem jednostki zależnej i uprawnioną do kierowania polityką finansową i operacyjną tej jednostki zależnej, na podstawie umowy zawartej z tą jednostką zależną albo statutu lub umowy tej jednostki zależnej;

Aby uznać osobę fizyczną za UBO klienta zgodnie z lit. a) powyżej, wystarczy, aby ta osoba

fizyczna posiadała, bezpośrednio lub pośrednio, więcej niż połowę ogólnej liczby głosów (50% + 1 głos) w organie zarządzającym klienta.

Wspólną cechą domniemań zawartych w literach (b) – (e) jest to, że osoba fizyczna jest udziałowcem (wspólnikiem, akcjonariuszem) klienta.

Niemożność określenia UBO

W przypadku udokumentowanej niemożności ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret 1–4 oraz w przypadku braku podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, każda osoba fizyczna zajmująca stanowisko kierownicze wyższego szczebla w strukturze klienta będzie uważana za UBO. Najczęściej takimi osobami będą członkowie zarządu klienta lub innego organu zarządzającego.

Domniemanie, o którym mowa w tiret 5, ma charakter pomocniczy, tj. jest stosowane w szczególnym przypadku, gdy nie jest możliwe ustalenie UBO na podstawie tiret 1 – 4 lub gdy istnieją wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych, o których mowa w tiret 1 – 4. Jednocześnie jest to przejaw zasady, że każdy podmiot podlegający wpisowi do CRBR powinien mieć zidentyfikowanego UBO. Nie powinna mieć miejsca sytuacja, choć teoretycznie możliwa, w której żadna osoba fizyczna nie została zidentyfikowana jako UBO.

Co istotne, Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF) w Komunikacie nr 38 opublikowanym 14 stycznia 2022 r. stwierdza: „Dopiero gdy analiza struktury własności klienta prowadzi do wniosku, iż brak jest możliwości ustalenia lub istnieją wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w art. 2 ust. 2 pkt 1 lit. a tiret od pierwsze do czwarte ustawy AML – możliwe jest ustalenie jako beneficjenta rzeczywistego osoby fizycznej zajmującej wyższe stanowisko kierownicze (zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 1 lit. a z tiret piąte ustawy AML).”.

W związku z powyższą argumentacją można również stwierdzić, że tiret 5 nie może być stosowany łącznie z innymi domniemaniami z tiret 1-4, ale może być stosowany jako dodatkowy warunek obok domniemania opisanego w części ogólnej definicji w sytuacji, gdy osoba fizyczna faktycznie sprawuje kontrolę nad klientem, ale nie podlega żadnej z okoliczności opisanych w tiret 1-4.

UBO w funduszach powierniczych

Wraz z wejściem w życie 31 października 2021 r. nowelizacji polskiej ustawy AML, podmiotami zobowiązanymi stały się również trusty , pod warunkiem, że ich powiernicy lub osoby osoby zajmujące równorzędne stanowiska:

mają swoje miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; i/lub
nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w imieniu lub na rzecz trustu.

Konstrukcja trustu nie jest znana polskiemu prawu, zatem ta część przepisu ma zastosowanie do trustów ustanowionych za granicą. W rozumieniu ustawy AML trust to regulowany przepisami prawa obcego stosunek prawny wynikający ze zdarzenia prawnego, umowy lub porozumienia, w tym zespołu takich zdarzeń lub czynności prawnych, na podstawie którego dokonuje się przeniesienia własności lub posiadania wartości majątkowych na powiernika w celu sprawowania zarządu powierniczego oraz udostępniania tych wartości beneficjentom tego stosunku oraz fundację rodzinną w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej.

W przypadku trustu zakłada się, że wszystkie poniższe osoby mają kontrolę nad trustem, a tym samym status beneficjenta:

założyciel, w tym fundator w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej,
powiernik, w tym członek zarządu w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej,
nadzorca, jeżeli został ustanowiony, w tym członek rady nadzorczej w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej,
beneficjent, w tym beneficjent w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej lub – w przypadku gdy osoby fizyczne czerpiące korzyści z danego trustu nie zostały jeszcze określone – grupa osób, w których głównym interesie powstał lub działa trust,
inna osoba sprawująca kontrolę nad trustem,
inna osoba fizyczna o uprawnieniach lub obowiązkach równoważnych do określonych w tiret od pierwszego do piątego (zob. powyżej).

Z uwagi na skomplikowany charakter konstrukcji prawnej trustu, w szczególności w przypadkach tzw. employee trusts (trusty pracownicze), ustalenie beneficjenta rzeczywistego w takim podmiocie może stanowić wyzwanie. Z tego powodu Minister Finansów wydał nawet oficjalny komunikat, zgodnie z którym zaleca się kontakt z Ministerstwem przed złożeniem formularza zgłoszeniowego trustu do systemu informatycznego CRBR.

UBO i przedsiębiorcy indywidualni / UBO & JDG

Domniemanie wynikające z lit. c omawianego przepisu, które ma zastosowanie do osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jest dość oczywiste. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, wobec której nie zachodzą przesłanki lub okoliczności mogące wskazywać na to, że inna osoba fizyczna lub osoby fizyczne sprawują nad nią kontrolę, przyjmuje się, że taka osoba fizyczna jest również UBO.

W praktyce, stosując procedury AML wobec osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, instytucje obowiązane nie napotykają żadnych problemów i ograniczają się do badania wpisu do rejestru CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) oraz dokument tożsamości.

Ekspert

DKP Legal

Skontaktuj się z ekspertem

Napisz wiadomość: info@dudkowiak.com

Do góry Następny artykuł