Jak uzyskać polskie obywatelstwo? Przewodnik krok po kroku

Ostatnia aktualizacja:04.09.2024

Obywatelstwo polskie – metody nabycia w pigułce

---

Jakie są korzyści z posiadania polskiego paszportu?

Polska jest atrakcyjnym miejscem do życia, oferującym bogate polskie dziedzictwo kulturowe, stabilną gospodarkę i wysoką jakość życia. Wiele osób jest zainteresowanych uzyskaniem polskiego obywatelstwa, częściowo ze względu na siłę polskiego paszportu. Polski paszport zajmuje 6. miejsce na świecie w 2024 r. pod względem swobody podróżowaniai umożliwia bezwizowy lub uproszczony dostęp do 189 krajów, w tym Stanów Zjednoczonych, Kanady, Australii i wszystkich krajów strefy Schengen.

Ile osób rocznie staje się obywatelami Polski?

W 2022 r. obywatelstwo polskie uzyskały łącznie 10 122 osoby(nie licząc oczywiście osób, które nabyły obywatelstwo z mocy prawa, np. przez urodzenie).

2552 obywatelstwa zostały nadane przez Prezydenta, 290 osób uzyskało obywatelstwo w drodze przywrócenia. Reszta, 7280, nabyła je w drodze uznania.

---

Jak uzyskać obywatelstwo polskie?

Istnieje pięć sposobów uzyskania obywatelstwa polskiego:

1. Nabycie przez urodzenie lub przysposobienie (z mocy prawa)
   2. Nabycie przez zamieszkanie (uznanie za obywatela)
   3. Nadanie obywatelstwa przez Prezydenta
   4. Przywrócenie obywatelstwa polskiego
   5. Nabycie przez pochodzenie (potwierdzenie obywatelstwa)

Każda z powyższych form została przedstawiona i wyjaśniona poniżej.

---

Nabycie obywatelstwa polskiego przez urodzenie lub przysposobienie

Nabycie obywatelstwa polskiego z mocy prawa dotyczy głównie nowonarodzonych dzieci, które spełniają jedno z poniższych kryteriów:

1. co najmniej jedno z rodziców dziecka jest obywatelem polskim; lub
2. dziecko urodziło się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice
   • są nieznani,
   • nie posiadają żadnego obywatelstwa
   • ich obywatelstwo jest nieokreślone; lub
3. dziecko zostało znalezione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice są nieznani; lub
4. dziecko zostało przysposobione(przysposobienie pełne) przez obywatela polskiego przed ukończeniem 16. roku życia.

Obywatelstwo polskie nabywa się automatycznie z mocy prawa z chwilą urodzenia / przysposobienia.

---

Obywatelstwo polskie na podstawie miejsca zamieszkania

Formalnie metoda ta określana jest jako „uznanie za obywatela polskiego”. Jest ona dostępna dla cudzoziemców, którzy legalnie przebywają w Polsce od dłuższego czasu i co do zasady znają język polski.

Zgodnie z polskim prawem, aby zostać uznanym za obywatela polskiego, cudzoziemiec musi znać język polski na poziomie B1. Znajomość języka polskiego potwierdzana jest egzaminem państwowym, po zdaniu którego cudzoziemiec otrzymuje stosowne zaświadczenie.

Z egzaminu zwolnione są osoby, które ukończyły szkołę, szkołę policealną lub szkołę wyższą w Polsce lub za granicą, pod warunkiem, że językiem wykładowym był język polski.

Jak uzyskać obywatelstwo polskie przez zamieszkanie?

Istnieje siedem alternatywnych sposobów nabycia obywatelstwa polskiego przez zamieszkanie:

Obywatelstwo przez 3 lata stałego pobytu w Polsce

Cudzoziemiec może zostać uznany za obywatela polskiego, jeśli

• przebywa w Polsce nieprzerwanie i legalnie od co najmniej 3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu,
• posiada stabilne i regularne źródło dochodu w Polsce, oraz
• posiada tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego.

Obywatelstwo przez małżeństwo z obywatelem polskim

Cudzoziemiec może zostać uznany za obywatela polskiego, jeżeli

• przebywa w Polsce nieprzerwanie i legalnie od co najmniej 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu,
• pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem polskim od co najmniej 3 lat lub nie posiada żadnego obywatelstwa.

Obywatelstwo polskie na podstawie miejsca zamieszkania i statusu uchodźcy

Cudzoziemiec może być uznany za obywatela polskiego, jeżeli:

• przebywa nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 10 lat,

Obywatelstwo polskie dla małoletnich stale zamieszkujących w Polsce

Małoletni cudzoziemiec może być uznany za obywatela polskiego, jeżeli:

• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu,
• jedno z jego rodziców jest obywatelem polskim oraz
• drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na uznanie.

Obywatelstwo polskie dla małoletnich stale zamieszkujących w Polsce / Opcja 2

Małoletni cudzoziemiec może zostać uznany za obywatela polskiego, jeżeli:

• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu,
• co najmniej jednemu z jego rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie,
• drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na uznanie dziecka za obywatela polskiego.

Obywatelstwo na podstawie 10-letniego pobytu w Polsce

Cudzoziemiec może być uznany za obywatela polskiego, jeżeli:

• przebywanie nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 10 lat,
• posiada zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawo stałego pobytu,
• posiada stabilne i regularne źródło dochodu w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz
• posiada tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Obywatelstwo dla posiadaczy karty Polaka

Cudzoziemiec może zostać uznany za obywatela polskiego, jeżeli:

• przebywa w Polsce nieprzerwanie i legalnie od co najmniej 1 roku,
• posiada zezwolenie na pobyt stały uzyskane w związku z polskim pochodzeniem lub Kartą Polaka.

Gdzie złożyć wniosek i jak wygląda procedura?

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego składa się do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Wojewoda przed wydaniem decyzji zwraca się do komendanta wojewódzkiego Policji, dyrektora oddziału Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby do innych organów, o przedstawienie informacji, czy uznanie za obywatela polskiego nie zagraża obronności lub bezpieczeństwu państwa albo ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

---

Nadanie obywatelstwa polskiego przez Prezydenta RP

Nadanie obywatelstwa jest konstytucyjną prerogatywą Prezydenta RP, co oznacza, że Prezydent co do zasady nie jest związany żadnymi kryteriami.

Prezydent może nadać obywatelstwo każdej osobie, na jej wniosek, bez względu na jej dotychczasowe obywatelstwo, związki z Polską, znajomość języka polskiego czy posiadanie stałego dochodu. Nie jest również konieczne zamieszkiwanie w Polsce w chwili składania wniosku o nadanie obywatelstwa.

Kto może ubiegać się o obywatelstwo nadawane przez Prezydenta?

Brak kryteriów nie oznacza, że wszystkie wnioski złożone do Prezydenta zostaną rozpatrzone pozytywnie. W praktyce Prezydent nadaje obywatelstwo polskie, gdy osoba ubiegająca się o obywatelstwo ma szczególne osiągnięcia, np. jest wybitnym naukowcem, sportowcem, artystą, specjalistą, a osiągnięcia te są związane z Polską.

Ponadto osoby, które mieszkają w Polsce od dłuższego czasu, mają szczególne więzi z Polską i zamierzają pozostać w Polsce na stałe, np. członkowie rodzin obywateli polskich, również mają duże szanse na otrzymanie obywatelstwa od Prezydenta.

Wniosek o nadanie obywatelstwa do Prezydenta RP

Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego należy złożyć osobiście lub korespondencyjnie z podpisem urzędowo poświadczonym, za pośrednictwem:

• Wojewody – w przypadku, gdy cudzoziemiec zamieszkuje w Polsce;
• Konsula – w przypadku cudzoziemca zamieszkałego za granicą.

Wszystkie dokumenty powinny być poświadczone notarialnie lub przez polskiego konsula. Zagraniczne akty stanu cywilnego podlegają transkrypcji do polskich ksiąg stanu cywilnego.

Procedura i decyzja Prezydenta o nadaniu obywatelstwa

Wojewoda lub konsul przekazuje wniosek wraz ze swoją opinią Prezydentowi za pośrednictwem Ministra Właściwego do Spraw Wewnętrznych.

Minister, przed przekazaniem wniosku Prezydentowi, zwraca się do Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów. Powinni oni udzielić informacji, które mogą mieć istotne znaczenie w sprawie o nadanie obywatelstwa polskiego. Przygotowuje również opinię w sprawie wniosku.

Cudzoziemiec nabywa obywatelstwo polskie z dniem wydania przez Prezydenta postanowienia o nadaniu obywatelstwa polskiego.

---

Przywrócenie obywatelstwa polskiego

Procedura przywracania obywatelstwazostała wprowadzona w wyniku zmiany społecznej oceny wydarzeń historycznych i politycznych oraz zastosowania podejścia słusznościowego do nieobowiązujących obecnie przepisów aktów prawnych IIRP i PRL, na mocy których obywatele RP utracili wcześniej posiadane obywatelstwo polskie.

Kto może przywrócić obywatelstwo polskie?

Procedura przywracania obywatelstwa dotyczy cudzoziemców, którzy na różnych podstawach prawnych utracili obywatelstwo do dnia 1 stycznia 1999 roku. Takim cudzoziemcom można przywrócić obywatelstwo polskie na ich wniosek.

Komu nie można przywrócić obywatelstwa polskiego?

Obywatelstwa polskiego nie przywraca się cudzoziemcowi, który:

1. dobrowolnie wstąpił do służby wojskowej w armiach państw Osi lub ich sojuszników w okresie od 1 września 1939 r. do 8 maja 1945 r;
2. dobrowolnie przyjął urząd publiczny w służbie państw Osi lub ich sojuszników w okresie od 1 września 1939 r. do 8 maja 1945 r;
3. działał na szkodę Polski, w szczególności jej niepodległości i suwerenności, lub brał udział w łamaniu praw człowieka,
4. stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Przywrócenie obywatelstwa – wniosek i procedura

Obywatelstwo polskie przywraca minister właściwy do spraw wewnętrznych. Cudzoziemiec zamieszkujący poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego za pośrednictwem konsula właściwego ze względu na jego miejsce zamieszkania.

Od decyzji ministra przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

---

Obywatelstwo polskie przez dziedziczenie

Uzyskanie obywatelstwa polskiego w drodze dziedziczenia nie jest prawnie uznawane za „formalne nabycie obywatelstwa”. Wynika to z faktu, że z prawnego punktu widzenia osoba posiadająca polski rodowód jest już obywatelem polskim, a fakt ten – wymaga jedynie formalnego potwierdzenia.

Stąd też metoda ta określana jest prawnie jako „potwierdzenie obywatelstwa”. Ze względu na ten specyficzny charakter nabycia obywatelstwa przez pochodzenie, został on przedstawiony w osobnym poradniku: Obywatelstwo polskie przez pochodzenie.

---

Kluczowe akty prawne

Główne akty prawne regulujące kwestię obywatelstwa polskiego obejmują:

• Ustawa o obywatelstwie polskim (2 kwietnia 2009 r.),
• Konstytucja RP (2 kwietnia 1997 r.),
• Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego (28 listopada 2014 r.).

---

Jesteś zainteresowany uzyskaniem polskiego obywatelstwa?

Skontaktuj się z nami. Nasi specjaliści z zakresu prawa imigracyjnego z przyjemnością pomogą określić właściwą drogę do uzyskania polskiego obywatelstwa, uzyskać odpowiednie dokumenty i przygotować wniosek do właściwego organu.

---

FAQ – Uzyskanie polskiego obywatelstwa