Dyrektywa Omnibus/Ceny promocyjne

Dyrektywa Omnibus w sprawie oznaczania cen

W dniu 1 stycznia 2023 r. weszła w życie w Polsce implementacja dyrektywy w sprawie oznaczania cen. Nowa regulacja dotycząca podawania cen w promocjach i wyprzedażach wprowadza istotne zmiany w przepisach prawa ochrony konsumentów w Polsce i Europie.

Jedną ze zmian, która będzie miała istotny wpływ na e-commerce i tradycyjne zachowania rynkowe jest nowelizacja ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. Nowelizacja wprowadza obowiązek informowania konsumenta, w ramach promocji i wyprzedaży, o najniższej cenie produktu lub usługi w terminie 30 dni przed wprowadzeniem rabatu (obniżki ceny).

Najniższa cena w ciągu 30 dni – definicja

Nowe brzmienie art. 4 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług (ustawa o cenach) stanowi, że:

W każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie zamieszcza się również informację o najniższej cenie tego towaru lub usługi, jaka obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.

Produkty oferowane przez krótszy okres

Jeżeli dany towar lub usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, przedsiębiorca informuje konsumenta o najniższej cenie tego towaru lub usługi w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania do dnia obniżki.

Towary szybko psujące się

W przypadku towarów ulegających szybkiemu zepsuciu, informacja o „poprzedniej” cenie jest wyświetlana obok informacji o obniżonej cenie.

Promocyjne ceny – kontrola UOKiK

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na początku stycznia 2023 r. rozpoczął kampanię kontrolną i skontrolował ponad 50 głównych uczestników rynku. Część z nich była jeszcze w trakcie wdrażania rozwiązań informatycznych, co ma skutkować wszczęciem postępowania karnego za naruszenie nowych przepisów dotyczących informowania o najniższej cenie w okresie 30 dni.

Jak wyświetlać najniższą cenę w ciągu 30 dni?

Zgodnie z ustawą o informowaniu o cenach informację o obniżonej cenie zamieszcza się w miejscu ogólnie dostępnym i dobrze widocznym dla konsumentów, na danym towarze, bezpośrednio przy towarze lub w pobliżu towaru, którego dotyczy, w szczególności na wywieszce, w cenniku, w katalogu, w postaci nadruku lub napisu na towarze lub opakowaniu.

Różne podejścia do wskazywania ceny (najniższa cena w ciągu 30 dni)

Gracze rynkowi przyjęli różne podejścia do prezentowania najniższej ceny z ostatnich 30 dni.

Wskazanie najniższej ceny w osobnej sekcji z wyjaśnieniem
Najniższa cena – przekreślona z wyjaśnieniem w wyskakującym okienku
Wskazanie najniższej ceny w osobnej sekcji z wyjaśnieniem i wskazaniem, ile konsument „oszczędza”.

Ogłoszenie obniżki ceny w ramach promocji lub sprzedaży

Ogłoszenie obniżki ceny może przybierać różne formy, w szczególności:

• Procent – np. – 10%
• Kwota – np. oszczędzasz 20 PLN
• Wskazanie nowej ceny – np. obecnie 49 zł, zamiast 55 zł
• Inne – dowolna technika promocyjna, np. „dziś minus kwota VAT”.

Wszystkie formy reklamy będą traktowane tak samo jak ogłoszenia o obniżce cen.

Obniżki procentowe

Jeśli ogłoszenie o obniżce ceny brzmi „20% taniej”, a najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni wynosiła np. 1.000 PLN, sprzedawca będzie zobowiązany do podania 1. 000 PLN jako wcześniejszą cenę, od której będzie liczony rabat 20%, nawet jeśli wcześniejsza cena była wyższa. Ma to zapobiec sztucznemu „pompowaniu” przez sprzedawców procentowej kwoty rabatu.

Dodatkowe odniesienia do obniżek cen

Rozporządzenie nie zabrania sprzedawcy podawania innych cen referencyjnych przy ogłaszaniu obniżki cen. Można to zrobić pod warunkiem, że takie dodatkowe ceny referencyjne są jasno wyjaśnione, nie wprowadzają w błąd i nie odwracają uwagi konsumenta od najniższej ceny z 30 dni poprzedzających promocję.

Obniżki cen w wielu kanałach sprzedaży

W przypadku sprzedaży za pośrednictwem wielu kanałów sprzedaży po różnych cenach, które są przedmiotem ogólnego zawiadomienia o obniżce ceny – sprzedawca jest zobowiązany do wskazania „poprzedniej ceny” dla każdego oddzielnego kanału.

Wprowadzające w błąd ogłoszenia o obniżce cen, które sprawiają wrażenie, że obniżka dotyczy wszystkich kanałów, podczas gdy w rzeczywistości tylko niektóre kanały są objęte obniżką cen, należy ocenić jako nieuczciwe praktyki handlowe (zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie o nieuczciwych praktykach handlowych).

Ogólne obniżki cen

Dyrektywa w sprawie podawania cen (dyrektywa Omnibus) nie zabrania przedsiębiorcom ogłaszania obniżek cen w sposób ogólny, np. „30% taniej dzisiaj”. Jeśli obniżka ceny jest ogłaszana w formie ogólnego oświadczenia, takiego jak reklama telewizyjna lub internetowa, poprzednia cena nie musi być wyświetlana w tym samym ogłoszeniu. Wcześniejsza cena poszczególnych towarów objętych ogłoszeniem musi być jednak wskazana w punkcie sprzedaży, tj. na odpowiednich metkach cenowych w sklepach lub w sekcjach cenowych interfejsów sklepów internetowych.

Wyłączenia

Programy lojalnościowe i spersonalizowane obniżki cen

Co do zasady dyrektywa Omnibus nie ma zastosowania do programów lojalnościowych dla klientów sprzedawcy detalicznego, takich jak karty rabatowe lub kupony, które uprawniają konsumenta do rabatu cenowego na wszystkie produkty sprzedawcy detalicznego lub na określony asortyment produktów przez dłuższy nieprzerwany okres (np. 6 miesięcy) lub które umożliwiają gromadzenie punktów na przyszłe zakupy.

Spersonalizowane obniżki cen i rabaty

Dyrektywa w sprawie wskazywania cen nie ma również zastosowania do rzeczywistych spersonalizowanych obniżek cen, które nie są „zapowiedzią” obniżki ceny, np. obniżek wynikających z poprzednich zakupów dokonanych przez konsumenta u danego sprzedawcy detalicznego. Innymi przykładami rzeczywistych spersonalizowanych obniżek cen, które nie są objęte dyrektywą, są rabaty przyznawane danemu konsumentowi przy specjalnych okazjach, takich jak przystąpienie do programu lojalnościowego, ślub lub urodziny konsumenta, a także rabaty stosowane w momencie zakupu, które nie zostały wcześniej „ogłoszone”.

Niemniej jednak należy zauważyć, że dyrektywa w sprawie wskazywania cen będzie miała zastosowanie do tych obniżek cen, które, choć przedstawiane jako spersonalizowane, są w rzeczywistości oferowane / ogłaszane ogółowi społeczeństwa.

Kary – nieprawidłowe określenie najniższej ceny w ciągu 30 dni

Przede wszystkim niedostosowanie się do wymogów nowego rozporządzenia skutkuje nałożeniem kary finansowej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wysokości do 10% obrotu.

Dodatkowo, w przypadku niewykonania obowiązków przez przedsiębiorcę, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej nakłada karę pieniężną w wysokości do 20.000 zł.

Natomiast jeżeli przedsiębiorca co najmniej trzykrotnie nie wykonał obowiązków w okresie 12 miesięcy, licząc od dnia stwierdzenia naruszenia tych obowiązków po raz pierwszy, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej nakłada karę pieniężną (grzywnę) w wysokości do 40.000 zł.

FAQ

---

Pozostałe regulacje Dyrektywy Omnibus

Dyrektywa Omnibus (dyrektywa o prawach konsumenta) zmieniła szereg przepisów krajowych / przepisów dotyczących ochrony konsumentów w Polsce, w tym:

• Ustawa o prawach konsumenta w Polsce,
• Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym,
• Ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług oraz
• Kodeksu cywilnego.

Dostosowanie do nowych zasad ochrony konsumentów

Nowe przepisy polskiego prawa nie dały przedsiębiorcom zbyt wiele czasu na dostosowanie się do nich, ponieważ polska ustawa wdrożeniowa została uchwalona dopiero w grudniu 2022 roku. Jednak gracze rynkowi, dostawcy e-commerce, dostawcy platform internetowych przygotowywali się do zmiany już od 2019 r., Ponieważ ta nowa regulacja Unii Europejskiej była szeroko dyskutowana.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) nie dał rynkowi żadnego okresu karencji, ponieważ pierwsza kampania kontrolna ponad 40 podmiotów rozpoczęła się zaledwie po 2 tygodniach od wejścia w życie nowych przepisów. Oczekuje się, że niektórzy z uczestników rynku będą musieli stawić czoła zarzutom UOKiK za niewłaściwe lub spóźnione dostosowanie swoich procedur i platform.

Wdrożenie nowych unijnych przepisów o ochronie konsumentów

Nowe unijne przepisy dotyczące ochrony konsumentów (dyrektywa Omnibus) są obecnie wdrażane do polskiego prawa i dotyczą głównie (między innymi)

• Wskazania cen podczas sprzedaży
• Roszczenia gwarancyjne
• Wyszukiwanie i lokalizacja ofert
• Opinie konsumentów
• Indywidualne ustalanie cen
• Bilety na wydarzenia
• Treści cyfrowe
• Zakup towarów w zamian za dane osobowe

Obowiązek informowania o cenie

Wszyscy handlowcy prowadzący sprzedaż promocyjną są teraz zobowiązani do prezentowania:

• ceny całkowitej
• cena jednostkowa, oraz
• najniższa cena z 30 dni poprzedzających rabat.

Wcześniejsza najniższa cena może być wskazana na nieco innych zasadach w przypadku:

• produktów o krótkiej przydatności – cena przed obniżką
• produkty oferowane krócej niż 30 dni – najniższa cena od momentu rozpoczęcia handlu do momentu wprowadzenia wyprzedaży lub promocji.

Obowiązek ten nie dotyczy zwykłych rabatów niezwiązanych z działaniami marketingowymi/ogłoszeniem wyprzedaży lub promocji.

Roszczenia gwarancyjne i reklamacje

Wprowadzono kilka ważnych zmian w procedurze reklamacyjnej. Obejmują one:

• Zmiana nazwy: „rękojmia” -> „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”.
• Prawo konsumenta pierwszego stopnia – w pierwszej kolejności konsument zostanie wyposażony w prawo do żądania naprawy lub wymiany wadliwego towaru.
• Prawo konsumenta drugiego stopnia – zwrot pieniędzy będzie możliwy dopiero na drugim etapie procedury reklamacyjnej.
• Domniemanie niezgodności towaru z umową będzie teraz trwać 2 lata
• W przypadku towarów używanych – możliwe będzie skrócenie odpowiedzialności sprzedawcy do jednego roku.
• Okres przedawnienia roszczeń konsumentów wyniesie teraz 6 lat.

Podwójna jakość

Wdrożenie Dyrektywy Omnibus w Polsce zakazuje wprowadzania do obrotu i reklamowania towarów jako identycznych, jeżeli w innych krajach UE są one inne, np. mają inny skład, chyba że jest to obiektywnie uzasadnione.

Umieszczanie towarów i usług

Zgodnie z nowymi przepisami prawa konsumenckiego – platformy z wyszukiwarkami, a w szczególności – marketplace’y internetowe – są zobowiązane do prezentowania parametrów plasowania swoich ofert. Nowe obowiązki mają na celu uświadomienie konsumentom zasad plasowania (wpływu sprzedawców na wygląd wyników wyszukiwania). Każde płatne miejsce docelowe będzie musiało być wyraźnie oznaczone.

Recenzje konsumenckie

Platformy oferujące towary i zapewniające dostęp do recenzji mają teraz obowiązek:

• informowania konsumentów, czy weryfikują recenzje konsumenckie,
• jeśli tak – w jaki sposób weryfikują opinie konsumentów,
• czy uwzględnili wszystkie opinie, lub
• czy recenzje były moderowane, modyfikowane, usuwane lub ukrywane.

Nowe zasady wyraźnie zabraniają przedstawiania fałszywych lub zniekształconych opinii konsumentów na temat towarów lub usług.

Indywidualne dostosowania cen

Jeśli platforma dostosowuje cenę (zautomatyzowane podejmowanie decyzji w odniesieniu do oferowanych cen), np. w zależności od lokalizacji, urządzenia, historii, plików cookie itp. będzie zobowiązana do poinformowania konsumenta o tym fakcie. Zasada ta nie będzie miała zastosowania do dynamicznego profilowania cen lub ustalania cen w czasie rzeczywistym, tj. mechanizmów opartych na czynnikach niezwiązanych z konkretnym użytkownikiem, takich jak zmiana podaży / popytu na określone towary.

Bilety na wydarzenia

Nowe przepisy Omnibus wprowadziły zakaz kupowania biletów na wydarzenia za pośrednictwem botów, a następnie odsprzedawania ich konsumentom.

Treści cyfrowe i sprzedaż usług cyfrowych

Nowe przepisy wprowadzają zasadę, zgodnie z którą sprzedaż towarów cyfrowych / wszelkich elementów cyfrowych podlega ochronie konsumentów. Przedsiębiorcy będą również prawnie zobowiązani do dostarczania aktualizacji towarów cyfrowych przez okres co najmniej 2 lat.

Towary za dane osobowe

Ochrona konsumentów jest teraz równa w przypadku zakupu towarów za pieniądze, jak również zakupu towarów za dane osobowe.

Niezamówiona wizyta i prawo do odstąpienia od umowy

Odstąpienie od umowy zawartej podczas niezamówionej wizyty będzie teraz wynosić 30 dni.

Zakup produktów finansowych

Zakup produktów finansowych jest obecnie zabroniony podczas pokazu lub podróży, w przeciwnym razie jest nieważny.

Płatności dopiero po upływie okresu odstąpienia

Nie jest zabronione przyjmowanie natychmiastowych płatności za umowy zawarte podczas niezamówionej wizyty lub podczas pokazu lub podróży. Przyjęcie płatności jest możliwe dopiero po upływie terminu do odstąpienia od umowy.