Nabycie udziałów w spółce

Otwórz spis treści Zamknij spis treści

Nawigacja po rozdziałach:

Skontaktuj się z naszym ekspertem

Napisz wiadomość: info@dudkowiak.com

Ostatnia aktualizacja: 22.10.2024

Nabywanie udziałów regulują w szczególności następujące akty prawne:

Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 roku,
Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 roku,
Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 roku.

Poszczególne transakcje udziałów mogą być objęte odrębnymi przepisami ustanawiającymi dodatkowe ograniczenia (np. w przypadku, gdy spółka przejmowana jest jednocześnie właścicielem nieruchomości rolnej lub w przypadku przejęcia kontroli przez cudzoziemca spoza UE nad spółką posiadającą nieruchomość na terytorium Polski).

Transakcje polegające na koncentracji i przejęciach o wyższych wartościach mogą podlegać przepisom o kontroli koncentracji i wymagać zgody na koncentrację UOKiK.

Zakup udziałów w spółce z o.o.

Nabycie udziałów w spółce z o.o. można zrealizować w siedmiu krokach:

Spełnienie wymogów korporacyjnych (np. zgody organów spółki),
Uzyskanie zezwoleń ustawowych (jeśli są wymagane),
Zawarcie umowy sprzedaży udziałów w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi,
Powiadomienie spółki o nabyciu udziałów,
Aktualizacja księgi udziałów przez spółkę,
Zgłoszenie zmian do KRS,
Zgłoszenie i zapłata podatku od transakcji.

Więcej informacji na temat ograniczeń i wymogów znajdziesz w sekcji nabycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zakup udziałów w spółce akcyjnej

Proces nabycia udziałów w spółce akcyjnej jest bardzo podobny do procesu związanego z udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, niemniej jednak istnieją pewne różnice, które należy zachować dla skuteczności transakcji.

Transakcja nabycia akcji w spółce akcyjnej również może zostać przeprowadzona w siedmiu krokach:

Spełnienie wymogów korporacyjnych (np. zgody organów spółki),
Uzyskanie zezwoleń ustawowych (jeśli są wymagane),
Zawarcie umowy nabycia akcji w formie uzgodnionej z domem maklerskim,
Zgłoszenie nabycia akcji do domu maklerskiego prowadzącego rejestr akcjonariuszy (udziałowców) spółki,
Aktualizacja rejestru akcjonariuszy przez dom maklerski,
Zgłoszenie zmian do Krajowego Rejestru Sądowego (jeśli jest to wymagane),
Zgłoszenie i opłacenie podatku od transakcji.

Więcej informacji na temat ograniczeń i wymogów znajdziesz w sekcji nabycie akcji w spółce akcyjnej. Transakcje akcjami w publicznych spółkach akcyjnych są regulowane odrębnymi przepisami prawa rynków kapitałowych w Polsce.

Czy istnieje podatek od przeniesienia udziałów (akcji) w Polsce?

Tak, transakcja zakupu lub sprzedaży akcji spółki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 1%. Obowiązek zapłaty tego podatku spoczywa na nabywcy akcji, który musi go uregulować w ciągu 14 dni od daty transakcji. Warto jednak zaznaczyć, że sprzedaż akcji spółek akcyjnych na rynku kapitałowym, w przypadku spółek publicznych, jest zwolniona z PCC.

Dodatkowo, sprzedaż udziałów (akcji) może skutkować koniecznością zapłaty podatku od zysków kapitałowych w Polsce. Szczegółowe informacje na temat obowiązków podatkowych związanych z takimi transakcjami znajdziesz w sekcji dotyczącej podatku od przeniesienia udziałów.

Nabycie udziałów a nabycie akcji i praw poboru

W języku potocznym termin „nabycie udziałów (akcji)” używany jest w odniesieniu do każdej transakcji dotyczącej udziałów, akcji lub praw w spółce. Niemniej jednak należy zauważyć, że w języku prawnym rozróżniamy trzy różne terminy, które odnoszą się do transakcji na różnych rodzajach spółek:

nabycie udziałów odnosi się wyłącznie do nabycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
nabycie akcji odnosi się wyłącznie do nabycia akcji w spółce akcyjnej,
zakup praw odnosi się tylko do zakupu praw w spółkach osobowych.

Każda z wyżej wymienionych transakcji jest nieco inna ze względu na różne cechy prawne każdej ze spółek.

Zakup udziałów i due diligence

Niezależnie od tego, czy jesteś zainteresowanu nabyciem udziałów, akcji czy praw udziałowych, zawsze zaleca się przeprowadzenie badania due diligence przed ich nabyciem. Lista ryzyk związanych z transakcjami fuzji i przejęć jest obszerna.

Poza typowymi ryzykami związanymi z utratą kapitału, wadami udziałów czy składu majątku, mogą pojawić się dodatkowe ryzyko jak np. odpowiedzialność karna. Ponieważ lista ryzyk związanych z nabyciem udziałów jest obszerna, sama transakcja, jak każda inna transakcja nabycia udziałów, powinna być poprzedzona dokładnym badaniem due diligence.

Nabycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – wymogi korporacyjne

Przed dokonaniem transakcji nabycia udziałów w polskiej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, potencjalny inwestor powinien skonsultować się z kancelarią specjalizującą się w M&A, aby przeprowadzić analizę wymogów korporacyjnych w spółce docelowej (tj. spółce, której udziały mają zostać nabyte). Spełnienie tych wymogów jest kluczowe, aby zapewnić pomyślne przeprowadzenie transakcji oraz prawidłowe i skuteczne przeniesienie udziałów na nabywcę.

Zgoda spółki na transakcję fuzji i przejęć

Praktyka fuzji i przejęć pokazuje, że najczęstszym ograniczeniem dotyczącym zbywalności udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością jest wymóg uzyskania zgody spółki na nabycie udziałów.

Zgoda wymagana przez umowę spółki

W Polsce umowy spółek z o.o. bardzo często zawierają postanowienia regulujące procedurę uzyskania zgody spółki na zbycie jej udziałów.

W pierwszej kolejności inwestor powinien sprawdzić, który organ spółki jest właściwy do wyrażenia zgody – czy jest to zarząd, walne zgromadzenie (zgromadzenie wspólników), rada nadzorcza czy komisja rewizyjna? Jeżeli organ decyzyjny składa się z więcej niż jednego członka, zgoda wyrażana jest w formie uchwały. W takim przypadku należy ustalić, czy przyjęcie uchwały wymaga kworum lub określonej większości głosów.

Po drugie, inwestor powinien zweryfikować, czy statut spółki przewiduje jakąś szczególną procedurę uzyskiwania zgody spółki na zbycie udziałów. Zazwyczaj procedura uzyskania zgody wymaga od sprzedającego zawiadomienia zarządu spółki lub jej pozostałych wspólników o zamiarze zbycia udziałów na rzecz osoby trzeciej.

Zawiadomienie to powinno zawierać szczegóły dotyczące kluczowych warunków transakcji, w tym liczbę i cenę udziałów, termin płatności oraz dane nabywcy. Informacje te są niezbędne, aby właściwy organ spółki mógł podjąć świadomą decyzję co do tego, czy zgoda na transakcję zbycia udziałów powinna zostać udzielona.

W orzecznictwie sądów podkreśla się, że umowa spółki powinna określać rozwiązania na wypadek, gdyby spółka odmówiła wyrażenia zgody na nabycie, ponieważ każdy wspólnik powinien mieć możliwość wyjścia ze spółki. W praktyce – jedną z najczęściej stosowanych klauzul jest ta, w której spółka zobowiązana jest w wyznaczonym terminie przedstawić nabywcę, który kupi udziały od zbywcy. Jeżeli spółka nie wskaże nabywcy, zbywca będzie miał prawo sprzedać udziały wybranemu przez siebie nabywcy.

Zgoda na podstawie przepisów KSH

W przypadku, gdy umowa spółki z o.o. przewiduje jedynie ogólny obowiązek uzyskania zgody spółki na zbycie udziałów, nie określając szczegółowo procedury uzyskania takiej zgody, zastosowanie znajdują przepisy powszechnie obowiązującego prawa.

Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych:

zgody udziela zarząd w formie pisemnej,
w przypadku odmowy wyrażenia zgody, przeniesienie udziałów może zostać zatwierdzone przez sąd rejestrowy, o ile przemawiają za tym ważne powody,
spółka może w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy wskazać innego nabywcę,
w przypadku, gdy strony nie były w stanie dojść do porozumienia, cenę udziałów oraz termin płatności – na wniosek wspólnika lub spółki – ustali sąd rejestrowy, po uprzednim skorzystaniu z opinii biegłego sądowego (o ile zajdzie taka potrzeba),
jeżeli osoba wskazana przez spółkę nie zapłaciła ceny nabycia w terminie, wspólnik może swobodnie rozporządzać swoimi udziałami według własnego uznania, chyba że odmówił przyjęcia oferowanej zapłaty.

Prawo pierwokupu – pierwszeństwo nabycia

Innym powszechnym ograniczeniem, które należy rozważyć przed każdą transakcją fuzji i przejęć, jest prawo pierwokupu przysługujące dotychczasowym wspólnikom spółki. Jeśli takie prawo istnieje, przed sprzedażą udziałów osobie trzeciej, wspólnicy mają prawo do przystąpienia do transakcji, składając jednostronne oświadczenie wobec wspólnika planującego sprzedaż.

Po złożeniu takiego oświadczenia, wspólnicy zastępują osobę trzecią jako nabywcę udziałów na mocy umowy sprzedaży, zazwyczaj nabywając udziały proporcjonalnie do wniesionych przez siebie wkładów na poczet kapitału zakładowego spółki.

Naruszenie prawa pierwokupu

Należy podkreślić, że zbycie udziałów z naruszeniem prawa pierwokupu (prawa pierwszeństwa nabycia) przysługującego dotychczasowym wspólnikom nie jest automatycznie nieważne z mocy prawa.

Jednakże wspólnicy mogą zakwestionować taką transakcję, podnosząc zarzut bezskuteczności umowy w zakresie, w jakim narusza ona ich prawo pierwokupu. Alternatywnie, wspólnicy mogą dochodzić roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia ich uprawnień.

Nieopłacone składki na rzecz spółki z o.o.

Kolejną ważną kwestią, która powinna zostać zweryfikowana przez prawników korporacyjnych przed jakąkolwiek transakcją fuzji i przejęć, jest to, czy istnieją jakiekolwiek niezapłacone wkłady / wynagrodzenie należne spółce od sprzedającego. Jeśli tak – inwestor powinien być świadomy, że prawo spółek ustanawia domniemaną solidarną odpowiedzialność sprzedającego i kupującego za takie wkłady / świadczenia.

Wymogi formalne nabycia udziałów w polskiej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Umowa zbycia udziałów musi zostać zawarta w formie pisemnej, a podpisy stron umowy muszą zostać poświadczone przez notariusza. Umowa niespełniająca tych wymogów jest nieważna. W takim przypadku sąd rejestrowy (KRS) odmówi aktualizacji informacji w rejestrze w zakresie zmian w udziałach.

Umowa sprzedaży udziałów poza granicami Polski

Bardzo często umowy dotyczące transakcji fuzji i przejęć zawierane są poza granicami Polski. W takim przypadku istnieją dwa typowe rozwiązania dla skutecznego przeniesienia udziałów:

pełnomocnik może zawrzeć umowę sprzedaży udziałów na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przed notariuszem w Polsce; lub
wspólnik może zawrzeć umowę zbycia udziałów w kancelarii notarialnej poza granicami Polski, przy czym taka umowa zbycia udziałów będzie musiała zostać zalegalizowana zgodnie z prawem danego państwa. Legalizacja potwierdzi autentyczność poświadczenia notarialnego.
- W przypadku państw, które są stroną Konwencji Haskiej znoszącej wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych z 1961 roku, legalizacja dokumentów nie będzie konieczna. Zamiast tego wystarczające będzie uzyskanie klauzuli apostille.

Zezwolenie na nabywanie akcji w Polsce przez cudzoziemców

Uczestnicy transakcji fuzji i przejęć powinni zawsze pamiętać, że polskie prawo nakłada pewne ograniczenia na nabywanie udziałów przez cudzoziemców, jeżeli transakcja dotyczy spółki będącej właścicielem (lub użytkownikiem wieczystym) nieruchomości położonej na terytorium Polski. Transakcje fuzji i przejęć dotyczące nieruchomości w Polsce powinny być zawsze konsultowane z kancelarią prawną.

Cudzoziemiec lub spółka zagraniczna zamierzająca sfinalizować transakcję nabycia udziałów, lub akcji w spółce będącej właścicielem nieruchomości w Polsce będzie musiała uzyskać zezwolenie wydawane w drodze decyzji administracyjnej przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Zezwolenie zostanie wydane na wniosek cudzoziemca, jeżeli:

nabycie udziałów lub akcji nie będzie stanowiło zagrożenia dla obronności, bezpieczeństwa lub porządku publicznego oraz nie będzie kolidowało z polityką społeczną i zdrowiem publicznym,
cudzoziemiec wykaże, że posiada więzi z Polską.

Uznaje się, że cudzoziemiec posiada więzi z Polską w szczególności, gdy:

posiada obywatelstwo polskie lub polskie pochodzenie,
zawarł związek małżeński z obywatelem polskim,
posiada zezwolenie na pobyt czasowy lub stały albo zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
jest członkiem organu zarządzającego spółki z siedzibą w Polsce, kontrolowanej przez cudzoziemców,
prowadzi działalność gospodarczą lub rolniczą w Polsce zgodnie z polskim prawem.

Nabycie udziałów w polskiej spółce przez cudzoziemca bez wymaganego zezwolenia będzie nieważne.

Zwolnienie z obowiązku uzyskania zezwolenia

Na zakończenie należy wspomnieć, że powyższe ograniczenia nie dotyczą obywateli państw będących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Umowa sprzedaży udziałów

Nabycie udziałów lub akcji w spółce odbywa się na podstawie umowy pomiędzy wspólnikiem spółki a nabywcą.

Obowiązkowe elementy umowy sprzedaży udziałów

Oprócz spełnienia wymogów określonych powyżej, umowa sprzedaży udziałów musi zawierać następujące elementy:

dane stron umowy,
dane spółki, której udziały mają zostać przeniesione,
liczbę akcji/ udziałów, które mają zostać sprzedane,
cenę udziałów,
termin płatności i metodę płatności.

Opcjonalne elementy umowy sprzedaży udziałów

Opcjonalnie, umowa sprzedaży udziałów może regulować inne kwestie, takie jak

moment, w którym tytuł prawny do udziałów przechodzi na kupującego:
- sprzedający może zachować tytuł prawny do udziałów do czasu pełnej zapłaty ceny, lub
- strony mogą uzgodnić, że tytuł własności zostanie przeniesiony na kupującego z chwilą zawarcia umowy, niezależnie od tego, kiedy cena zostanie zapłacona lub czy w ogóle zostanie zapłacona,
- w przypadku, gdy cena ma zostać zapłacona w ratach, strony mogą również uzgodnić, że prawo własności zostanie przeniesione z chwilą zapłaty pierwszej lub ostatniej raty,
odsetki umowne, które zostaną naliczone w przypadku opóźnienia w zapłacie ceny,
prawo do odstąpienia od umowy, które zazwyczaj:
- może być wykonane przez sprzedającego w przypadku, gdy kupujący nie wywiąże się z umowy, w szczególności nie zapłaci ceny w uzgodnionym terminie,
- może być wykonane przez kupującego w przypadku stwierdzenia wad prawnych udziałów,
karę umowną za niewykonanie obowiązków innych niż dokonanie zapłaty,
inne obowiązki stron, które będą się różnić w zależności od konkretnej transakcji.

Obowiązki po transakcji

Wśród obowiązków po zamknięciu transakcji, jakie ciążą na stronach umowy sprzedaży udziałów, najważniejszym jest bez wątpienia obowiązek zawiadomienia spółki o przejściu udziałów na nabywcę. Zgodnie z przepisami KSH – dopiero gdy spółka otrzyma zawiadomienie wraz z dowodem transakcji (najczęściej umową) – przeniesienie udziałów będzie dla niej wiążące.

Obowiązek zawiadomienia spółki spoczywa na obu stronach umowy, chyba że umowa sprzedaży udziałów stanowi inaczej.

Należy pamiętać, że nabywca udziałów będzie mógł wykonywać swoje prawa korporacyjne i majątkowe względem spółki, w tym uczestniczyć w walnych zgromadzeniach, głosować nad uchwałami oraz żądać wypłaty dywidendy – dopiero po zawiadomieniu spółki o zbyciu udziałów.

Rejestracja transakcji zbycia udziałów

Gdy spółka zostanie powiadomiona o transakcji, ma obowiązek:

aktualizacji informacji o akcjonariuszach spółki i liczbie akcji w rejestrach korporacyjnych, oraz
zgłoszenia zmian odpowiednim organom państwowym, w szczególności:
- Krajowego Rejestru Sądowego (KRS),
- Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych,
- Urzędu Skarbowego właściwego dla spółki,
- Narodowego Banku Polskiego (w określonych przypadkach).

Numer podatkowy dla nabywcy udziałów

Jeżeli przed transakcją połączenia lub nabycia udziałów, nabywca udziałów nie posiadał statusu podatnika w Polsce, powinien zwrócić się do swojego pełnomocnika ds. podatkowych o złożenie wniosku o nadanie numeru identyfikacji podatkowej do właściwego urzędu skarbowego.

Zgłoszenie to będzie niezbędne do uzyskania numeru identyfikacji podatkowej (NIP).

Nabycie akcji w spółce akcyjnej – wymogi korporacyjne

Przed transakcją nabycia udziałów w spółce akcyjnej w Polsce (S.A.), inwestor powinien ustalić, czy spółka docelowa jest spółką prywatną, czy publiczną S.A.

Transakcje dotyczące publicznych, tj. notowanych na giełdzie, spółek akcyjnych podlegają odrębnym regulacjom rynku kapitałowego.
Jeśli docelowa spółka jest prywatną S.A., wówczas potencjalny nabywca może przejść do badania zasad ładu korporacyjnego, a w szczególności wymogów korporacyjnych dotyczących skutecznego nabycia akcji.

Ograniczenia dotyczące zbywalności akcji w S.A.

Chociaż jest to bardziej powszechne w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, niekiedy statuty spółek akcyjnych w Polsce ustanawiają ograniczenia dotyczące zbywalności akcji. Najczęstszą formą są:

zgoda korporacyjna Spółki,
prawo pierwokupu przez dotychczasowych akcjonariuszy.

Regulacja zgody korporacyjnej i prawa pierwokupu w spółce akcyjnej jest porównywalna do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dlatego więcej na ten temat można przeczytać w sekcji dotyczącej nabywania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zawarcie umowy przeniesienia akcji

Teoretycznie polskie prawo nie stawia żadnych wymogów co do formy prawnej transakcji zbycia akcji. W związku z tym, patrząc stricte z punktu widzenia prawa spółek, nawet ustna umowa przeniesienia udziałów w prywatnej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością byłaby ważna i wykonalna.

Praktyczna strona transakcji dotyczących akcji w prywatnych spółkach kapitałowych w Polsce jest jednak zupełnie inna. Wynika to z faktu, że akcje (udziały) w spółce akcyjnej są zdematerializowane, tj. istnieją wyłącznie w formie cyfrowej. Rejestry akcji prowadzone są przez maklerów giełdowych (domy maklerskie) wybranych przez same spółki.

Każdy dom maklerski ma własne procedury i wymagania dotyczące formy umowy przeniesienia akcji i dokumentów towarzyszących. W rezultacie, transakcje dotyczące prywatnych spółek akcyjnych w Polsce powinny odzwierciedlać wymogi domu maklerskiego prowadzącego rejestr akcji spółki przejmowanej. Praktyka transakcji fuzji i przejęć pokazuje, że wymagania poszczególnych domów maklerskich są bardzo różne, niektóre z nich są bardzo elastyczne, inne niezwykle rygorystyczne.

Z powyższych względów nasi prawnicy zawsze podkreślają, że wskazane jest zawarcie umowy sprzedaży akcji w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli umowa sprzedaży akcji jest zawierana poza granicami Polski – zalecana jest legalizacja lub apostille.

Wpis do rejestru akcjonariuszy

Zgodnie z prawem spółek handlowych – w przypadku prywatnych spółek akcyjnych – prawo własności akcji nie przechodzi na nabywcę wraz z zawarciem umowy sprzedaży akcji. Prawo własności przechodzi dopiero wraz ze wpisem transakcji do rejestru akcjonariuszy.

Kto może żądać wpisu transakcji do rejestru akcjonariuszy spółki akcyjnej?

Wniosek o wpis zmian w strukturze akcjonariatu spółki w rejestrze akcjonariuszy może zostać złożony przez:

zarząd spółki akcyjnej; lub
osobę mająca w tym interes prawny – np. kupującego.

Osoba wnioskująca o wpis zobowiązana jest do złożenia w podmiocie prowadzącym rejestr akcjonariuszy (domu maklerskim) dokumentów potwierdzających dokonanie wpisu.

Ile czasu ma rejestr akcjonariuszy na dokonanie wpisu?

Dom maklerski dokonuje wpisu niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia otrzymania wniosku. Jeśli jednak transakcja nie jest dobrze przygotowana, a lista wymaganych dokumentów nie została skonsultowana, czy uzgodniona z domem maklerskim przed jej realizacją – czas rejestracji może się wydłużyć ze względu na pytania i prośby o dodatkowe dokumenty.

Czy wpis do rejestru akcjonariuszy może zostać odrzucony?

Teoretycznie, dom maklerski nie ma obowiązku weryfikacji legalności lub autentyczności dokumentów potwierdzających wpis, w tym podpisów zbywcy akcji. Jednak i w tym przypadku praktyka jest zupełnie inna.

Najczęściej domy maklerskie są bardzo rygorystyczne i prowadzą dokładną weryfikację dokumentów transakcyjnych, akceptując jedynie dokumenty sporządzone przed notariuszem. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości możliwe jest, że dom maklerski odmówi dokonania wpisu w rejestrze akcjonariuszy.

Czy rejestr wspólników jest tożsamy z rejestrem przedsiębiorców KRS?

Nie, rejestr akcjonariuszy w spółce akcyjnej nie jest tożsamy z rejestrem przedsiębiorców KRS (Krajowego Rejestru Sądowego).

Rejestr akcjonariuszy prowadzony jest przez podmiot, który na mocy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi jest upoważniony przez spółkę akcyjną do prowadzenia rachunku papierów wartościowych. Zazwyczaj jest to bank lub dom maklerski.
Rejestr Spółek Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to publiczny rejestr obejmujący wszystkie spółki działające w Polsce, prowadzony przez Sądy Rejonowe. Każda spółka posiada własne akta i wpis w rejestrze. Można również zweryfikować strukturę akcjonariatu każdej spółki, z wyjątkiem spółek akcyjnych, ponieważ ich struktura akcjonariatu jest rejestrowana w rejestrze akcjonariuszy, prowadzonym przez odrębny podmiot (tj.domy maklerskie), co stanowi wyjątek od ogólnej zasady.

Prywatny weksel sprzedaży akcji spółki

Weksle prywatne nie są w Polsce powszechnie stosowane z dwóch powodów:

Po pierwsze, nie stanowią one tytułu własności do akcji, ponieważ tytuł własności przechodzi dopiero w momencie zarejestrowania transakcji przez dom maklerski w cyfrowym rejestrze akcji.
Po drugie, jak wspomniano powyżej, każdy dom maklerski w Polsce ma swoje własne procedury i wymagania dotyczące dokumentów przeniesienia akcji, a nasze doświadczenie z transakcjami fuzji i przejęć pokazuje, że bardzo często niechętnie akceptują one inne dokumenty niż klasyczna umowa sprzedaży akcji.

Certyfikat akcyjny w Polsce

W odróżnieniu od umowy sprzedaży, domy maklerskie prowadzące rejestry akcjonariuszy spółek akcyjnych w Polsce są zobowiązane do wydawania świadectw depozytowych (dowodów rejestracyjnych). Świadectwa udziałowe są ważne przez okres wskazany w ich treści.

Czy w okresie ważności świadectwa akcjonariusz może obracać akcjami objętymi tym świadectwem?

Akcje wymienione w świadectwie depozytowym nie mogą być przedmiotem obrotu od chwili jego wydania do chwili wygaśnięcia lub zwrotu świadectwa. Akcje wymienione w świadectwie są zablokowane na rachunku i wyłączone z obrotu.

Podsumowanie – rejestracja zmian w rejestrze akcjonariuszy

Po zawarciu umowy sprzedaży akcji (udziałów) nabywca powinien niezwłocznie przejść do złożenia wniosku do podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy (domu maklerskiego) o wpis zmian w rejestrze akcjonariuszy.

Najczęściej aktualizacji wymagają następujące dane:

dane nabywcy,
dane akcji (udziałów):
- numer,
- klasa,
- seria akcji (udziałów).

Nabycie akcji (udziałów) staje się skuteczne dopiero po dokonaniu wpisu w rejestrze akcjonariuszy. Należy pamiętać, że nabywca akcji (udziałów) będzie uprawniony do wykonywania praw z akcji, m.in. żądania dywidendy, udziału w walnym zgromadzeniu i głosowania, dopiero po dokonaniu wpisu w rejestrze akcjonariuszy.

Inne obowiązki sprawozdawcze po dokonaniu transakcji

Po złożeniu wniosku o wpis do rejestru akcjonariuszy spółka ma obowiązek zgłosić zmiany w innych odpowiednich rejestrach, w szczególności:

Krajowym Rejestrze Sądowym (w razie potrzeby),
Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (rejestr CRBR), (w razie potrzeby),
Urzędzie Skarbowym właściwym dla spółki,
Narodowym Banku Polskim (w określonych przypadkach).

Jeżeli przed dokonaniem transakcji nabywca udziałów nie posiadał statusu podatnika w Polsce, powinien pamiętać o złożeniu zgłoszenia identyfikacyjnego do właściwego urzędu skarbowego. Zgłoszenie będzie niezbędne do uzyskania numeru identyfikacji podatkowej (NIP).

Czy istnieje wzór umowy sprzedaży udziałów w Polsce?

Nie, w Polsce nie obowiązuje wzór umowy sprzedaży udziałów. Każda umowa powinna być szyta na miarę, dostosowana do potrzeb i wymogów konkretnej transakcji lub transakcji fuzji i przejęć.

Umowa sprzedaży udziałów w Polsce dla celów ilustracyjnych

Poniżej przedstawiamy bardzo prosty wzór umowy sprzedaży udziałów (wzór SPA) wyłącznie w celach poglądowych. Wzór ten nie powinien być wykorzystywany w transakcjach. Każda transakcja sprzedaży udziałów wymaga indywidualnej analizy prawnej, uwzględniającej z jednej strony status prawny udziałów, a z drugiej strony konkretną sytuację kupującego, sprzedającego i spółki.

Dlaczego wzór umowy sprzedaży udziałów jest tak krótki?

Wzór SPA jest tak krótki z następujących powodów:

Po pierwsze – prezentujemy bardzo prosty wzór umowy, który spełnia jedynie podstawowe wymogi prawne.
Po drugie – w Polsce większość postanowień, których brakuje we wzorcu, wynika z kodeksu spółek handlowych lub kodeksu cywilnego, w związku z czym nie ma potrzeby powtarzania ich w treści umowy sprzedaży, chyba że strony sobie tego życzą.

Czy istnieje minimalna treść umowy sprzedaży udziałów?

Tak, znane jako essentialia negotii, czyli minimalna treść umowy nabycia udziałów. Bez tych elementów umowa byłaby nieważna:

opis udziałów,
opis stron,
określenie ceny.

Brak wszystkich innych zwyczajowych klauzul, w tym momentu przeniesienia własności, terminu płatności, prawa właściwego, jurysdykcji sądu, rękojmi, zasad powiadamiania – nie spowoduje nieważności umowy sprzedaży udziałów. Będą one wynikały automatycznie z przepisów prawa polskiego, np. kodeksu spółek handlowych i kodeksu cywilnego.

Czy umowa sprzedaży udziałów może być bardziej skomplikowana?

Oczywiście, i taka jest zwyczajowa praktyka w transakcjach inwestycji zagranicznych w Polsce. Inwestorzy zagraniczni, w przeciwieństwie do polskich inwestorów krajowych, niechętnie polegają na warunkach dorozumianych z polskiego prawa, w związku z czym nasi prawnicy specjalizujący się w fuzjach i przejęciach przygotowują złożone umowy sprzedaży udziałów, które wyłączają polskie warunki dorozumiane i kompleksowo regulują wszystkie warunki w treści umowy nabycia udziałów.

WZÓR UMOWY NABYCIA UDZIAŁÓW

zawarta w dniu ………….. 2021 r. w ………….., zwana dalej: „Umową” pomiędzy:

………………………………………. (dane Sprzedającego) zwanym dalej: „Sprzedającym”

oraz

………………………………………… (dane Kupującego) zwanym dalej „Kupującym”

przy czym Sprzedający i Kupujący zwani są dalej łącznie „Stronami”, a indywidualnie „Stroną” w następującym brzmieniu:

Artykuł 1. Oświadczenia Stron

Sprzedający i Kupujący oświadczają, że są wspólnikami spółki ………….. (nazwa spółki) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w ……… (miejscowość), wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w ……., ……….. Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego (nazwa sądu rejestrowego) pod numerem: …………….,NIP: ……………,REGON: ………… (dalej „Spółka”),
kapitał zakładowy Spółki wynosi …………. złotych i dzieli się na …………. równych i niepodzielnych udziałów o wartości nominalnej …………. złotych każdy
udziały w kapitale zakładowym Spółki zostały objęte w następujący sposób:
- akcjonariusz………. – posiada …… udziałów o wartości nominalnej …… zł każdy, a łączna wartość nominalna wszystkich posiadanych przez niego udziałów wynosi …… zł,
- akcjonariusz………. – posiada …… udziałów o wartości nominalnej …… zł każdy i łącznej wartości nominalnej wszystkich posiadanych przez niego udziałów równej …… zł,
Udziały w kapitale zakładowym Spółki mogą być zbyte za zgodą Spółki na podstawie art. ….. statutu Spółki,
Zgodnie z art. ….. statutu Spółki pozostałym akcjonariuszom Spółki przysługuje prawo pierwszeństwa nabycia akcji przeznaczonych do zbycia w stosunku do akcji już przez nich posiadanych; prawo to może być wykonane w drodze pisemnego oświadczenia złożonego w terminie miesiąca od dnia otrzymania przez akcjonariusza zawiadomienia o zamiarze zbycia akcji.
Uchwałą nr ………. Zarządu Spółki z dnia ………….. Spółka wyraziła zgodę na zbycie wszystkich posiadanych przez Sprzedającego udziałów na rzecz Kupującego na warunkach przez niego swobodnie określonych; ww. uchwała Zarządu Spółki stanowi załącznik nr 1 do niniejszego raportu,
Sprzedający oświadcza również, że posiadane przez niego udziały są wolne od wszelkich wad prawnych i fizycznych, istnieją w sensie prawnym i należą do Sprzedającego oraz nie są obciążone żadnymi prawami, roszczeniami ani długami.
Kupujący oświadcza również, że posiada środki na zakup udziałów na podstawie Umowy.
Strony oświadczają, że będą ze sobą w pełni współpracować w celu należytego wykonania niniejszej Umowy.

Artykuł 2. Sprzedaż udziałów

Sprzedający sprzedaje, a Kupujący kupuje …… udziałów w kapitale zakładowym Spółki należących do Sprzedającego za łączną cenę …… EUR (słownie: …………. euro i 00/100 centów).
Kupujący zapłaci cenę za wszystkie udziały nabyte na podstawie art. 2 ust. 1 Umowy w terminie 7 dni od dnia zawarcia Umowy.
Prawo własności wszystkich udziałów zbywanych przez Sprzedającego na podstawie art. 2 ust. 1 Umowy przechodzi na Kupującego z chwilą zawarcia Umowy.
W zakresie § 2 ust. 2 Umowy Strony ustalają, że dniem zapłaty będzie dzień uznania rachunku bankowego Sprzedającego ceną.
Kupujący zapłaci Sprzedającemu cenę, o której mowa powyżej, przelewem na rachunek bankowy Sprzedającego wskazany poniżej: ….

Artykuł 3. Zawiadomienie Spółki o przeniesieniu własności

Kupujący zawiadomi Spółkę na piśmie o nabyciu udziałów od Sprzedającego na podstawie Umowy oraz przedstawi Umowę i dowód zapłaty całej ceny określonej w § 2 ust. 1 Umowy w celu wykazania, że doszło do skutecznego przeniesienia własności udziałów, zgodnie z wymogami art. 187 § 1 Kodeksu spółek handlowych.

Artykuł 4. Postanowienia końcowe

Niniejsza Umowa podlega prawu polskiemu.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszej Umowie mają zastosowanie odpowiednie przepisy prawa polskiego, w szczególności Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu spółek handlowych.
Wszelkie spory związane z zawarciem lub wykonaniem niniejszej Umowy będą rozstrzygane przez sądy polskie, w szczególności sąd właściwy dla siedziby Spółki.
Wszelkie koszty związane z wykonaniem Umowy, w szczególności opłaty notarialne, opłaty za odpisy Umowy, a także daniny publiczne (w tym podatek od czynności cywilnoprawnych) ponosi Kupujący.
Wszelkie zmiany Umowy wymagają formy pisemnej, a podpisy złożone na aneksie zmieniającym muszą być poświadczone przez notariusza. W przeciwnym razie zmiana będzie nieważna. Oświadczenie o odstąpieniu od Umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Integralną częścią niniejszej Umowy jest Załącznik nr 1 zawierający uchwałę … podjętą przez Zarząd Spółki, na mocy której wyrażono zgodę na zbycie wszystkich udziałów Sprzedającego na rzecz Kupującego.
Umowa została sporządzona w 3 jednobrzmiących egzemplarzach w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Sprzedający, Kupujący i Spółka otrzymają po jednym egzemplarzu.

Podpisy stron

Skontaktuj się z naszymi wyspecjalizowanymi prawnikami ds. zakupu udziałów i akcji

Napisz do nas na: info@dudkowiak.com, dołożymy wszelkich starań, aby odpowiedzieć na Twoją wiadomość w ciągu 24 godzin.

Ekspert

DKP Legal

Skontaktuj się z ekspertem

Napisz wiadomość: info@dudkowiak.com

Do góry Następny artykuł