Instytucje pożyczkowe w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 10.09.2024

Kredyty i pożyczki w Polsce cieszą się ogromną popularnością. Zgodnie z najnowszym raportem Biura Informacji Kredytowej, tylko w pierwszym kwartale 2024 roku, firmy pożyczkowe udzieliły zobowiązań o łącznej wartości 6,59 miliarda złotych.

W porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku, odnotowano wzrost aż o 113%. Wartość udzielonych pożyczek gotówkowych wyniosła 4,43 miliarda złotych, natomiast pożyczek celowych 1,89 miliarda złotych, a wartość kart i limitów pożyczkowych wyniosła 0,27 miliarda złotych. Obecnie nic nie sugeruje, aby miało dojść do wyhamowania tendencji wzrostowej w sektorze instytucji pożyczkowych.

Z początkiem 2024 roku, działalność instytucji pożyczkowych w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Na instytucje te nałożono obowiązek uzyskania wpisu do Rejestru Pośredników Kredytowych i Instytucji Pożyczkowych, który jest prowadzony przez KNF. Najważniejsze podstawy prawne zawarto w Ustawie o kredycie konsumenckim oraz Prawie bankowym.

---

Czym jest instytucja pożyczkowa?

Instytucja pożyczkowa na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim to kredytobiorca inny niż:

1. bank krajowy, bank zagraniczny, oddział banku zagranicznego, instytucja kredytowa lub oddział instytucji kredytowej w rozumieniu prawa bankowego
2. spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa,
3. podmiot, którego działalność polega na udzielaniu kredytów konsumenckich w postaci odroczenia zapłaty ceny lub wynagrodzenia na zakup oferowanych przez niego towarów i usług,
4. podmiot, którego działalność polega na udzielaniu kredytów konsumenckich w postaci odroczenia zapłaty ceny lub wynagrodzenia na zakup oferowanych przez niego towarów i usług,
5. krajowa instytucja płatnicza, mała instytucja płatnicza, krajowa instytucja pieniądza elektronicznego, unijna instytucja płatnicza lub unijna instytucja pieniądza elektronicznego, w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych w zakresie, w jakim udziela kredytu płatniczego.

---

Jak wymogi należy spełnić, by znaleźć się w Rejestrze Pośredników Kredytowych i Instytucji Pożyczkowych?

1. Wymogi korporacyjne

Wpis do rejestru może uzyskać jedynie spółka kapitałowa, czyli podmiot prowadzący działalność w formie spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która ustanowiła radę nadzorczą, oraz posiadający kapitał zakładowy w wysokości 1 000 000 złotych, pokryty wyłącznie wkładem pieniężnym. Środki te nie mogą pochodzić z kredytu, pożyczki, emisji obligacji ani z innych nieudokumentowanych źródeł.

2. Wymogi dotyczące składu osobowego

Osoby pełniące funkcje w organach spółki, takie jak członkowie zarządu, rady nadzorczej oraz prokurenci, nie mogą być skazane prawomocnie za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzy i papierów wartościowych ani za przestępstwa skarbowe.

Obecnie w rejestrze znajdują się 534 instytucje pożyczkowe.

---

Ile kosztuje wpis do Rejestru Pośredników Kredytowych i Instytucji Pożyczkowych?

Koszt wpisu wynosi 600 złotych (około 140 euro). Natomiast wniosek o modyfikację istniejącego wpisu wynosi 200 zł (około 47 euro).

---

Jakie obowiązki nałożono na instytucje pożyczkowe?

1. Obowiązki wynikające z Ustawy o kredycie konsumenckim

Instytucja pożyczkowa musi poinformować KNF co kwartał oraz rocznie o:

• liczbie udzielonych kredytów konsumenckich. W tym także o ich strukturze terminowej i walutowej oraz opóźnieniach w spłatach,
• zawartych umowach o kredyt konsumencki,
• liczbie klientów, którym udzielono kredytu konsumenckiego,
• łącznych przychodach uzyskanych z działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego. Wraz z wyodrębnieniem przychodów uzyskanych w związku z pozaodsetkowymi kosztami kredytu,
• bilansie (ze wskazaniem źródeł finansowania działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego),
• osobach pełniących funkcje członka zarządu, rady nadzorczej i prokurenta instytucji pożyczkowej, w tym o spełnianiu przez te osoby określonych w ustawie wymagań w zakresie niekaralności (nieskazanie za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe).

2. Obowiązki wynikające z Ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

Wskutek zmian legislacyjnych instytucje pożyczkowe zostały zakwalifikowane również jako instytucje obowiązane, co powoduje konieczność spełnienia następujących warunków:

• sporządzenia procedury dotyczącej przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy (AML),
• przeprowadzenia szkolenia pracowników w zakresie AML,
• wdrożenia procedur w zakresie Know Your Customer (KYC),
• obowiązek raportowania do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

---

Na czym polega nadzór KNF?

KNF może żądać od instytucji pożyczkowej przekazania informacji, dokumentów lub pozostałych niezbędnych danych, a także wydawać instytucji pożyczkowej wiążące zalecenia dotyczące legalności udzielania kredytu konsumenckiego.

Niestosowanie się do obowiązków nakładanych przez KNF może prowadzić do nałożenia licznych sankcji.

---

Jakie kary stosuje KNF?

Katalog kar dzieli się na dwie grupy.

Pierwsza z nich dotyczy kar finansowych. Na członka zarządu instytucji pożyczkowej można nałożyć administracyjną karę pieniężną w wysokości do 150 000 zł. Natomiast na instytucję pożyczkową można nałożyć administracyjną karę pieniężną w wysokości do 15 000 000 zł.

Druga grupa kar skupia się na uniemożliwieniu dalszej działalności instytucji pożyczkowej. W tej sytuacji KNF może:

• wystąpić do właściwego organu instytucji pożyczkowej z wnioskiem o odwołanie członka zarządu instytucji pożyczkowej. Równocześnie KNF może zawiesić w czynnościach członka zarządu instytucji pożyczkowej do czasu podjęcia decyzji przez instytucję pożyczkową o odwołaniu danego członka zarządu,
• wykreślić instytucję pożyczkową z rejestru.

Powodem nałożenia wszystkich wymienionych sankcji może być:

• nieprzekazanie informacji żądanych przez KNF lub wykonywanie tego obowiązku nieprawidłowo,
• działania będące w sprzeczności z postanowieniami ustawy o kredycie konsumenckim.

Co ciekawe w przypadku przedsiębiorcy mającego siedzibę poza Polską, a działającego na obszarze Polski, w przypadku stwierdzenia przez KNF, że narusza przepisy ustawy lub prowadzi tę działalność wbrew warunkom określonym w ustawie, KNF może:

• wezwać do przestrzegania przepisów prawa polskiego i wyznaczyć termin usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości lub nawet
• zakazać wykonywania przez ten podmiot działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego na terenie Polski.

---

Podsumowanie: Jak legalnie prowadzić instytucję pożyczkową?

Konsekwencją rozwoju sektora pożyczkowego jest coraz większa liczba przedsiębiorców rejestrujących się jako instytucje pożyczkowe. Legalną podstawą umożliwiającą działanie na polskim rynku jest wpis do Rejestru Pośredników Kredytowych i Instytucji Pożyczkowych.

Ze wpisem wiąże się szereg nakazów dot. kapitału spółki oraz składu zarządu, a także wymogów związanych z przeciwdziałaniem praniu brudnych pieniędzy. Nad ich przestrzeganiem czuwa KNF stosujący szereg sankcji mogących prowadzić nawet do wykreślenia spółkę z rejestru, co uniemożliwia jej dalszą legalną działalność.

Jeżeli masz pytanie dot. założenia, prowadzenia instytucji pożyczkowej lub wszedłeś w spór przez KNF, to skontaktuj się z naszymi specjalistami pod adresem e-mail info@dudkowiak.com

---

Kredyty gotówkowe i bankowe – FAQ dotyczące instytucji pożyczkowych w Polsce