Pojazdy elektryczne w Polsce – statystyki
Ostatnia aktualizacja: 05.09.2024
Liczba pojazdów elektrycznych w Polsce rośnie w szybkim tempie, ale nadal pozostaje znacznie niższa w porównaniu z Europą Zachodnią. Mimo to, dynamiczny wzrost tego segmentu sprawia, że polski rynek staje się coraz bardziej atrakcyjny dla producentów samochodów, dealerów oraz inwestorów infrastrukturalnych.
Na koniec czerwca 2024 roku w Polsce zarejestrowanych było łącznie 125 487 samochodów osobowych i użytkowych z napędem elektrycznym, co oznacza wzrost o 13 742 pojazdy, czyli 12,3%, w porównaniu do analogicznego okresu w 2023 roku.
Dla porównania, w całym 2023 roku flota samochodów elektrycznych powiększyła się o 30 341 sztuk, co stanowiło wzrost o 42% względem 2022 roku. W połowie czerwca 2024 roku flota w pełni elektrycznych samochodów osobowych (BEV) liczyła 62 125 pojazdów, natomiast liczba hybryd plug-in (PHEV) wynosiła 57 172 sztuki. Dodatkowo, na drogach było 6 926 elektrycznych pojazdów dostawczych i ciężarowych.
| Łączna liczba samochodów: | 27 704 788 |
| Samochody osobowe całkowicie elektryczne | 62 125 |
| Samochody osobowe z napędem elektrycznym | 119 297 |
Zgodnie z projektem zaktualizowanego Planu Klimatu i Energii przewiduje się, że do 2030 roku w Polsce może być zarejestrowanych ponad 1,46 miliona pojazdów elektrycznych i hybrydowych typu plug-in.
Wśród nich liczba pojazdów lekkich może przekroczyć 1,45 miliona, z czego 0,8 miliona to samochody elektryczne (BEV), a 0,65 miliona to hybrydy plug-in. Natomiast pojazdy ciężkie mogą osiągnąć liczbę ponad 7 tysięcy, w tym ponad 4,5 tysiąca to zeroemisyjne autobusy miejskie napędzane wodorem lub elektrycznością.
Jeśli chodzi o pojazdy napędzane wodorem, prognozy sugerują, że do 2030 roku w Polsce może być zarejestrowanych około 6 tysięcy takich pojazdów. Wśród nich ponad 5 tysięcy będą stanowiły pojazdy lekkie, a ponad 950 – pojazdy ciężkie, z czego przeszło 800 będą to autobusy wodorowe.
Czas na inwestycje w pojazdy elektryczne
Cele Unii Europejskiej w zakresie dekarbonizacji transportu, takie jak zakaz sprzedaży nowych samochodów z silnikami spalinowymi od 2035 roku, stanowią silną motywację do inwestycji ekologicznych w Polsce.
Inwestycje w elektromobilność obejmują m.in. rozwój produkcji baterii, infrastruktury ładowania oraz recyklingu komponentów.
Zgodnie z raportem Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH) oraz Polskiej Izby Rozwoju Elektromobilności (PIRE) w 2035 roku ogólny bilans netto produkcji wyrobów motoryzacyjnych i baterii w regionie V4 ma osiągnąć 58,5 miliarda euro, z czego 16,9 miliarda przypadnie na Polskę.
Inwestycje w produkcję baterii mogą zwiększyć PKB krajów Grupy Wyszehradzkiej o 5,3%, a w Polsce o 2,6%. Prognozy wskazują także, że do 2030 roku polski eksport baterii do pojazdów elektrycznych wzrośnie czterokrotnie. W 2022 roku Polska była jednym z liderów eksportu komponentów dla elektromobilności, z wartością eksportu przekraczającą 12,4 miliarda euro.
Jakie są korzyści i zachęty dla samochodów elektrycznych w Polsce?
Nabywcy oraz użytkownicy samochodów elektrycznych mogą korzystać z różnorodnych zachęt, w tym:
Zachęty podatkowe:
- zwolnienie z podatku akcyzowego,
- podwyższenie limitu amortyzacji (dla celów podatkowych),
- zwolnienie z opłaty emisyjnej.
Zachęty parkingowe:
- bezpłatne parkowanie w strefach płatnego parkowania (zgodnie z lokalnymi przepisami),
- dodatkowe miejsca parkingowe przeznaczone dla pojazdów elektrycznych.
Zachęty do jazdy i dostępu:
- możliwość korzystania z pasów dla autobusów (do 2025 roku),
- wjazd do stref ograniczonego ruchu w centrach miast.
Wsparcie finansowe na zakup samochodu elektrycznego:
- dotacje na zakup nowego samochodu elektrycznego.
Zachęty infrastrukturalne:
- ułatwienia administracyjne w budowie punktów ładowania (np. brak wymogu pozwolenia na budowę),
- ustawowe cele rozwoju infrastruktury ładowania, w tym obowiązki samorządów w tym zakresie,
- wymóg, aby co najmniej 30% pojazdów we flocie samorządów liczących powyżej 50 tys. mieszkańców było elektrycznych.
Warto zauważyć, że te przywileje dotyczą wyłącznie pojazdów w pełni elektrycznych, a nie hybrydowych.
Jakie polskie przepisy mają zastosowanie do pojazdów elektrycznych?
Pierwsza kompleksowa regulacja dotycząca pojazdów elektrycznych została przyjęta w Polsce w Ustawie z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Kluczowym celem tej ustawy jest rozwój infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych oraz określenie zasad korzystania z niej.
Oprócz powyższej ustawy, elektromobilność w Polsce jest regulowana przez szereg innych aktów prawnych, w tym:
- Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych,
- Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 czerwca 2023 r. w sprawie warunków technicznych dla stacji i punktów ładowania pojazdów elektrycznych,
- Ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane,
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 października 2021 r. dotyczące warunków technicznych dla znaków drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Czym są strefy czystego transportu?
Jednym z kluczowych elementów ustawy o elektromobilności jest możliwość tworzenia lokalnych stref czystego transportu (SCT), do których wjazd będą miały jedynie pojazdy elektryczne oraz te napędzane wodorem i gazem ziemnym.
Od 1 lipca 2024 roku w Warszawie funkcjonuje pierwsza taka strefa w Polsce, która obejmie większość Śródmieścia oraz części sąsiednich dzielnic. W strefie tej ograniczony jest wjazd pojazdów, które emitują najwięcej zanieczyszczeń.
Zgodnie z przepisami, do strefy czystego transportu mogą wjeżdżać jedynie pojazdy elektryczne, napędzane wodorem lub gazem ziemnym, a także pojazdy, które zostały wyłączone z zakazu przez uchwałę rady gminy. Wyjątek od zakazu wjazdu stanowią m.in. pojazdy służb publicznych, takie jak Policja, Straż Pożarna, czy Pogotowie Ratunkowe, a także pojazdy używane przez osoby niepełnosprawne.
Do strefy nie mogą wjeżdżać pojazdy:
- z silnikiem benzynowym starsze niż 27 lat lub niespełniające normy Euro 2 oraz
- pojazdy z silnikiem Diesla starsze niż 19 lat lub niespełniające normy Euro 4.
Dodatkowo, SCT może być ustanawiana na czas nieoznaczony lub na minimum 5 lat.
Rada gminy ma możliwość wprowadzenia dodatkowych wyłączeń oraz czasowego zezwolenia na wjazd pojazdów niespełniających norm, pod warunkiem uiszczenia odpowiedniej opłaty, która zasili budżet gminy i będzie przeznaczona m.in. na zakup zeroemisyjnych środków transportu publicznego.
Granice SCT będą oznakowane odpowiednimi znakami drogowymi, a przestrzeganie przepisów będzie regularnie kontrolowane.
Jakie są obowiązki samorządów w zakresie zamówień publicznych?
Jednostki samorządu terytorialnego mają obowiązek zapewnienia minimalnego udziału pojazdów elektrycznych we flotach wykorzystywanych do realizacji zamówień publicznych. Od 1 stycznia 2022 roku udział pojazdów elektrycznych w tych flotach musi wynosić co najmniej 10%. Oprócz tego, samorządy mają obowiązek zapewnienia, aby od 1 stycznia 2025 roku udział zeroemisyjnych autobusów w ich flocie wynosił co najmniej 20%.
Ponadto, samorządy, realizując zamówienia publiczne, mają obowiązek zapewnić określony minimalny udział pojazdów elektrycznych i napędzanych paliwami alternatywnymi w całkowitej liczbie pojazdów objętych tymi zamówieniami. Do 31 grudnia 2030 roku udział pojazdów elektrycznych lub napędzanych wodorem kategorii M1, M2, i N1 powinien wynosić co najmniej 22%. W przypadku pojazdów kategorii N2 i N3 udział pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi powinien wynosić minimum 7% do końca 2025 roku i wzrosnąć do 9% od 2026 roku.
W zakresie autobusów (kategorii M3), do końca 2025 roku minimum 32% powinno być napędzanych paliwami alternatywnymi, z czego połowa powinna być zeroemisyjna. Od 2026 roku minimalny udział autobusów napędzanych paliwami alternatywnymi wzrasta do 46%. Udziały te obowiązują łącznie dla wszystkich zamówień publicznych zawartych w danym okresie, a do minimalnych udziałów można zaliczyć pojazdy, które zostały zmodernizowane, aby spełniały odpowiednie wymagania.
Pamiętaj o obowiązku sprawozdawczym
Podmioty zobowiązane do spełnienia wymagań dotyczących liczby i udziału procentowego pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym w swojej flocie muszą do 31 stycznia każdego roku przekazywać odpowiednie informacje ministrowi właściwemu do spraw energii oraz ministrowi właściwemu do spraw klimatu, zgodnie ze stanem na 31 grudnia roku poprzedniego.
Dodatkowo, zamawiający mają obowiązek przekazywania ministrowi właściwemu do spraw transportu informacji o liczbie i kategoriach pojazdów objętych zamówieniami, w których obowiązuje wymóg minimalnych udziałów pojazdów nisko- i zeroemisyjnych. Jeśli w danym roku nie udzielono takich zamówień, zamawiający nie musi składać oświadczenia.
Ekologiczny transport obowiązkiem dla większych miast
Jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem gmin i powiatów o liczbie mieszkańców nieprzekraczającej 50 000, mają obowiązek świadczyć lub zlecać świadczenie usług komunikacji miejskiej wyłącznie podmiotom, które zagwarantują, że co najmniej 30% floty autobusów użytkowanych na ich obszarze będzie składało się z pojazdów zeroemisyjnych lub napędzanych biometanem.
Jaki jest plan rozwoju stacji ładowania samochodów?
Ustawa o pojazdach elektrycznych zakłada, że jeśli prywatne podmioty nie zbudują wystarczającej liczby stacji ładowania, właściwe gminy będą podjąć działania celem opracowania plan budowy ogólnodostępnych stacji.
Następnie właściwi operatorzy systemów dystrybucji energii elektrycznej będą odpowiedzialni za ich budowę, aby osiągnąć minimalną liczbę punktów ładowania określoną w ustawie. Art 60 ust. 1 ustawy wskazuje:
- 1000 stacji ładowania samochodów – w gminach o liczbie mieszkańców powyżej 1.000.000, w których zarejestrowano co najmniej 600.000 pojazdów samochodowych, a na 1.000 mieszkańców przypada co najmniej 700 pojazdów samochodowych;
- 210 stacji ładowania samochodów – w gminach liczących ponad 300 000 mieszkańców, w których zarejestrowano co najmniej 200 000 pojazdów silnikowych, a na 1000 mieszkańców przypada co najmniej 500 pojazdów silnikowych;
- 100 stacji ładowania samochodów – w gminach liczących ponad 150 000 mieszkańców, w których zarejestrowano co najmniej 95 000 pojazdów silnikowych, a na 1000 mieszkańców przypada co najmniej 400 pojazdów silnikowych;
- 60 stacji ładowania samochodów – w gminach liczących ponad 100 000 mieszkańców, w których zarejestrowano co najmniej 60 000 pojazdów silnikowych, a na 1000 mieszkańców przypada co najmniej 400 pojazdów silnikowych.
Jakie są regulacje dla nowych budynków i stacji ładowania?
- Budynki użyteczności publicznej i wielorodzinne mieszkalne w gminach liczących od 100 000 do 1 000 000 mieszkańców muszą być projektowane i budowane z mocą przyłączeniową, która umożliwia instalację punktów ładowania o mocy co najmniej 3,7 kW.
- Budynki niemieszkalne z więcej niż 10 stanowiskami postojowymi muszą mieć co najmniej jeden punkt ładowania oraz infrastrukturę umożliwiającą instalację dodatkowych punktów ładowania na każde pięć stanowisk.
- Budynki mieszkalne z więcej niż 10 stanowiskami postojowymi muszą być wyposażone w kanały na przewody elektryczne na wszystkich stanowiskach, aby umożliwić instalację punktów ładowania.
- Wymogi te mają zastosowanie również przy przebudowie lub remoncie budynków, jeśli koszt prac przekracza 25% wartości budynku, a koszty związane z instalacją infrastruktury ładowania nie przekraczają 7% całkowitego kosztu przebudowy lub remontu.
- W przypadku zabytkowych budynków, instalacja punktów ładowania wymaga zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków.
- Przepisy dotyczące budynków niemieszkalnych nie obowiązują w przypadku budynków będących własnością małych i średnich przedsiębiorców.
Gdzie znajdę mapę stacji ładowania samochodów?
Aktualną mapę stacji ładowania można znaleźć na stronie https://eipa.udt.gov.pl/
DKP Legal
DKP Legal
