Zmiany legislacyjne w Polsce i Europie od 2025 roku: ochrona środowiska, elektromobilność i energetyka 

Rok 2025 przyniesie szereg kluczowych zmian legislacyjnych w Polsce i Unii Europejskiej, które będą miały istotny wpływ na ochronę środowiska, rozwój elektromobilności i sektor energetyczny. Nowe przepisy są odpowiedzią na wyzwania związane z kryzysem klimatycznym, transformacją energetyczną oraz potrzebą dostosowania się do unijnych celów z zakresu zrównoważonego rozwoju.

Nowe standardy emisji CO2 dla pojazdów spalinowych

Od 1 stycznia 2025 roku w Unii Europejskiej zaczną obowiązywać zaostrzone normy emisji CO₂ dla nowych samochodów osobowych i dostawczych. Producenci będą musieli dostosować swoje floty do nowych limitów emisji, które wynoszą:

• Samochody osobowe: średnio 93,6 g CO₂/km
• Samochody dostawcze: średnio 153,9 g CO₂/km

W porównaniu do poziomów z 2021 roku, oznacza to redukcję emisji o 15% dla obu kategorii pojazdów w latach 2025-2029 i coraz większe w kolejnych latach, aż do 100% redukcji od 1 stycznia 2035 roku. 

W praktyce, aby spełnić te wymagania, producenci będą musieli zwiększyć udział pojazdów zero- i niskoemisyjnych w swoich ofertach. Szacuje się, że po 2025 roku co czwarty nowo zarejestrowany samochód osobowy powinien być zero- lub niskoemisyjny. 

Niespełnienie tych norm będzie skutkować karami finansowymi. Producenci zapłacą 95 euro za każdy gram CO₂ przekraczający limit na każdy sprzedany pojazd.

Nowe przepisy dotyczące gospodarowania odpadami i recyklingu

W Polsce od 2025 roku wchodzi w życie znowelizowana ustawa o odpadach, która wprowadza zmiany w organizacji systemu segregowania odpadów budowlanych i rozbiórkowych (odpady BiR). Najważniejsze zmiany to:

• wprowadzenie jednolitego systemu selektywnej zbiórki odpadów budowlanych i rozbiórkowych (BiR) w celu zwiększenia ich recyklingu,
• możliwość przekazywania odpadów BiR innym podmiotom uprawnionym do ich segregacji poza miejscem wytworzenia,
• wytwórcy odpadów BiR nadal będą odpowiedzialni za ich segregację, nawet po przekazaniu innym podmiotom,
• środki z rezerwy budżetowej będą przekazywane gminom na usuwanie nielegalnych odpadów zagrażających zdrowiu lub środowisku. Przepisy dotyczące wsparcia finansowego dla gmin mają charakter epizodyczny i obowiązywać będą w latach 2025-2027, w zależności od dostępności środków.

Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2025 roku, a ich celem jest poprawa efektywności gospodarowania odpadami i zwiększenie poziomu recyklingu odpadów komunalnych, który ma osiągnąć minimum 55% do końca 2025 roku.

Rozwój OZE

W zeszłym roku przyjęto zmiany w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED III), która zastępuje wcześniejszą jej wersję – dyrektywę RED II. UE posiada obecnie prawnie wiążące cele klimatyczne obejmujące wszystkie kluczowe sektory gospodarki.

Nowa dyrektywa RED III określa wiążący cel UE w zakresie odnawialnych źródeł energii (OZE) na poziomie co najmniej 42,5% w miksie energetycznym do 2030 r., w porównaniu z dotychczasowym celem wynoszącym 32%. Dodatkowo ustalono dobrowolny cel osiągnięcia 45% udziału energii z OZE do 2030 roku. W praktyce oznacza to niemal podwojenie obecnego udziału energii odnawialnej w unijnym miksie energetycznym.

Polska, w ramach zaktualizowanego Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu, zobowiązała się do osiągnięcia udziału 26,1% energii z OZE w 2025 roku oraz 31,6% w 2030 roku. Aktualizacja tych celów wynika z potrzeby dostosowania się do wyższych wymagań unijnych, m.in. w odpowiedzi na kryzys energetyczny związany z rosyjską inwazją na Ukrainę.

ReFuelEU Aviation

Przyjęte przez Radę UE rozporządzenie ReFuelEU Aviation określa zasady promowania zrównoważonych paliw lotniczych (SAF). Regulacje wprowadzają minimalne poziomy udziału SAF, które muszą być mieszane z tradycyjnym paliwem lotniczym przez dostawców paliw oraz dostarczane do portów lotniczych w UE.

Nowe przepisy mają na celu dekarbonizację transportu lotniczego i osiągnięcie celów klimatycznych UE na lata 2030 i 2050. Rozporządzenie zobowiązuje dostawców paliw do zapewnienia operatorom statków powietrznych mieszanki paliw zawierającej:

1. 2% udziału SAF od 2025 roku,
2. 6% udziału SAF od 2030 roku,
3. 70% udziału SAF od 2050 roku.

Dodatkowo od 2030 roku wprowadzono minimalny wymóg udziału paliw syntetycznych na poziomie 1,2%, który ma wzrosnąć do 35% w 2050 roku. Rozporządzenie obejmuje również obowiązek tankowania paliw lotniczych w portach UE na poziomie co najmniej 90%, aby zapobiec praktykom tankowania poza granicami Unii, co mogłoby prowadzić do dodatkowych emisji związanych z większą wagą paliwa.

Do zrównoważonych paliw lotniczych zaliczono certyfikowane biopaliwa, paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego (np. zielony wodór), a także paliwa z recyklingu o obniżonej emisji dwutlenku węgla, spełniające kryteria zrównoważonego rozwoju określone w RED II. Wyłączono jednak biopaliwa produkowane z roślin spożywczych i paszowych. Wprowadzono także unijny system oznakowania efektywności środowiskowej dla operatorów stosujących SAF, co ma pomóc konsumentom w wyborze bardziej ekologicznych lotów.

Nowe rozporządzenie wejdzie w życie dwudziestego dnia po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE. Niektóre przepisy, w tym kluczowe artykuły dotyczące wymagań dla paliw lotniczych, będą stosowane od 1 stycznia 2025 roku.

Nowe regulacje dotyczące efektywności energetycznej budynków

Od 2030 roku wszystkie nowo budowane budynki w Unii Europejskiej będą musiały spełniać standardy „zeroemisyjności netto”. W praktyce oznacza to, że nowe budynki będą zużywać minimalne ilości energii, a cała energia używana do ich zasilania będzie pochodzić z odnawialnych źródeł. 

W Polsce wprowadzone zostaną surowsze wymagania dotyczące termoizolacji budynków, systemów ogrzewania oraz inteligentnych systemów zarządzania energią. Deweloperzy i inwestorzy będą musieli stosować nowoczesne technologie, aby spełnić te nowe standardy.

Strefy Czystego Transportu i zeroemisyjne autobusy

Na mocy nowelizacji Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, od 2025 roku w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców będą obowiązkowo tworzone Strefy Czystego Transportu (SCT), jeśli ocena powietrza dokonana przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOS) wykaże przekroczenie dopuszczalnego średniorocznego poziomu dla dwutlenku azotu. Obecnie przepis ten dotyczy m.in. Warszawy, Krakowa, Katowic i Wrocławia.

Dodatkowo, od 1 stycznia 2026 roku gminy powyżej 100 tysięcy mieszkańców będą zobowiązane do nabywania wyłącznie autobusów zeroemisyjnych na potrzeby przewozów pasażerskich w komunikacji miejskiej. 

Nowelizacja zakłada również obowiązek zapewnienia przez naczelne i centralne organy administracji państwowej oraz jednostki samorządu terytorialnego (JST) powyżej 50 tysięcy mieszkańców, co najmniej 22% pojazdów elektrycznych we własnej flocie. Wymóg ten został obniżony z dotychczasowych 30%.

Ponadto zniesiono obowiązek realizacji publicznych zadań przez JST z udziałem pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym. Miasta uzyskały też możliwość pobierania opłat za wjazd do Stref Czystego Transportu (SCT) poza dotychczasowymi godzinami 9-17. Teraz gminy będą mogły samodzielnie określać godziny obowiązywania opłat oraz warunki wjazdu do SCT.

Nowe przepisy, nowe wyzwania

Rok 2025 będzie przełomowy pod względem nowych rozwiązań legislacyjnych w Polsce i Europie. Zmiany te mają na celu nie tylko ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko, ale także modernizację sektorów energetycznego i transportowego. Zarówno przedsiębiorstwa, jak i obywatele będą musieli dostosować się do nowych wymagań, jednak długofalowe korzyści, takie jak poprawa jakości powietrza, obniżenie emisji CO2 i zwiększenie efektywności energetycznej, są niezaprzeczalne.

Przygotuj się na zmiany! Skontaktuj się z naszą kancelarią, aby uzyskać kompleksowe wsparcie w dostosowaniu swojej działalności do nowych regulacji. Nasz zespół ekspertów pomoże Ci zrozumieć kluczowe zmiany i pomogą uniknąć ryzykownych błędów.