Spółki i prawo korporacyjne: Większa ochrona dłużnika w restrukturyzacji

Zgodnie z art. 256 Prawa restrukturyzacyjnego od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego do dnia jego zakończenia albo uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu przyspieszonego postępowania układowego wypowiedzenie przez wynajmującego lub wydzierżawiającego umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika, bez zezwolenia rady wierzycieli, jest niedopuszczalne. Podobną ochronę Prawo restrukturyzacyjne przewiduje również dla umów kredytu, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi oraz gwarancji lub akredytyw. Ta regulacja ma na celu zapewnienie wzmocnionej ochrony dłużnika do czasu podjęcia decyzji przez ogół wierzycieli co do dalszego losu dłużnika i ewentualnego przyjęcia układu.

W praktyce jednak pojawiły się wątpliwości, czy tak zamknięty katalog rzeczywiście realizuje cele ustawodawcy i chroni firmę dłużnika przez upadkiem – łatwo bowiem można wyobrazić sobie inny typ umowy niż wymienione, który jest niezbędny dla prowadzonej działalności.

W odpowiedzi na pojawiające się w praktyce trudności, ustawodawca w nowelizacji, wchodzącej w życie 1 grudnia 2021 roku, wprowadził do powyższego katalogu dodatkowo pojęcie tzw. umowy o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika, czyli rodzaj umów, które są absolutnie niezbędne, żeby przedsiębiorstwo dłużnika mogło dalej trwać. Spis takich umów – wedle swego uznania-  sporządzać będzie nadzorca sądowy, który następnie złoży spis do akt sprawy w terminie trzech tygodni od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Takie uregulowanie przyznaje nadzorcy sądowemu uprawnienie do oceny, które z zawartych umów będą podlegać szczególnie ochronie przed wypowiedzeniem, kierując się wskazówką niezbędności trwania takiej umowy dla dalszego bytu przedsiębiorstwa dłużnika.

Ochrona przed wypowiedzeniem nie jest oczywiście nieograniczona. Jeśli dłużnik np.  nie wykonuje po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego zobowiązań nieobjętych układem, wówczas ograniczenia dotyczące wypowiadania umów wskazanych w ustawie nie obowiązują.

Wprowadzona nowela ma dwojaki skutek – z jednej strony zwiększa ochronę dłużnika, z drugiej – także samych wierzycieli, którzy chcieliby uniknąć upadłości dłużnika i odzyskać swoje należności.