Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym- unijny kompromis jako dostosowanie rynku pracy do realiów 21 wieku

Niedawno Parlament Europejski i Rada osiągnęły wstępne porozumienie odnośnie wniosku Komisji dotyczącego nowej dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Prace nad nową dyrektywą toczą się już od kwietnia 2017 r., kiedy to Komisja Europejska, jako kluczowy element Europejskiego filaru praw socjalnych, przedstawiła inicjatywę dotyczącą równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, poświęconą wyzwaniom związanym z łączeniem życia zawodowego i prywatnego, którym sprostać muszą pracownicy będący rodzicami i opiekunami.

Należy zwrócić uwagę, że nowy standard ma postać dyrektywy, co w praktyce oznacza, że przepisy te nie będą stosowane przez państwa członkowskie, w tym Polskę, bezpośrednio, lecz będą wymagały odpowiedniej implementacji czyli wdrożenia do krajowego porządku prawnego wewnętrzną legislacją.

W Polsce urlopy związane z rodzicielstwem należą do jednych z najdłuższych i najlepiej płatnych, jednakże przyjęcie dyrektywy spowoduje konieczność wprowadzenia także i do polskiego porządku prawnego określonych zmian. Najistotniejsze ze zmian realizujących zasadę work – life balance obejmują:

• wprowadzenie minimalnego urlopu dla ojców, po narodzinach dziecka, wynoszącego co najmniej 10 dni i płatnego w wysokości wynagrodzenia podczas zwolnienia chorobowego (obecnie w Polsce taki urlop przewidziany jest w wymiarze 14 dni);
• wzmocnienie istniejącego już prawa do 4–miesięcznego urlopu rodzicielskiego, przez uczynienie z 2–miesięcznego urlopu prawa, którego nie można przenieść na drugiego rodzica, i wprowadzenie wynagrodzenia za ten 2–miesięczny urlop, w wysokości, która zostanie określona przez państwa członkowskie; urlop ten będzie mógł zostać przy tym wykorzystany do osiągnięcia przez dziecko wieku 12 lat;
• wprowadzenie nowego uprawnienia pracowniczego dającego pracownikowi możliwość wzięcia rocznie 5 dni urlopu opiekuńczego w celu sprawowania opieki nad członkiem rodziny (chodzi tu nie tylko o dzieci, ale także np. rodzica w podeszłym wieku);co jednak istotne- urlop ten zasadniczo będzie urlopem bezpłatnym;
• wzmocnienie prawa rodziców i opiekunów dzieci do 12 roku życia do ubiegania się o bardziej elastyczną organizację pracy, w tym możliwość pracy zdalnej; co istotne, rozpatrując wniosek pracownika w tym przedmiocie, pracodawca będzie musiał uwzględniać nie tylko swoje potrzeby ale także pracownika, w tym samotnego rodzica.

Ważne! Wstępne porozumienie musi jeszcze zostać oficjalnie przyjęte przez Parlament Europejski i Radę. Maksymalny okres, jakim dysponują państwa członkowskie, by transponować dyrektywę do prawa krajowego i przekazać właściwe akty Komisji ustalony został na dwa lata.