Planowane zmiany w prawie cywilnym na 2025 rok – testament audiowizualny i pełnomocnictwo medyczne

Rok 2025 może przynieść istotne zmiany w polskim prawie cywilnym. W ramach nowelizacji Kodeksu cywilnego planowane są dwie rewolucyjne regulacje: wprowadzenie testamentu audiowizualnego oraz pełnomocnictwa medycznego. Obydwa rozwiązania mają na celu dostosowanie prawa do współczesnych potrzeb społeczeństwa i ułatwienie podejmowania kluczowych decyzji w trudnych sytuacjach życiowych.

Testament audiowizualny – nowa forma wyrażania ostatniej woli

Testamenty audiowizualne to odpowiedź na wyzwania związane z dynamicznym rozwojem technologii oraz potrzebą uproszczenia procesu sporządzania testamentu w szczególnych sytuacjach. Obecnie testamenty w Polsce mogą być sporządzane w formie pisemnej, notarialnej lub ustnej (w określonych okolicznościach). Planowana nowelizacja wprowadzi możliwość nagrywania testamentu na nośniku audiowizualnym w sytuacjach szczególnych, takich jak nagłe zagrożenie życia.

Kluczowe zasady sporządzania testamentu audiowizualnego:

• Spadkodawca musi zidentyfikować się na nagraniu oraz jednoznacznie oświadczyć swoją wolę.
• Testament powinien być nagrany na trwałym nośniku.
• Wskazane jest określenie daty i miejsca nagrania.
• Testament należy dostarczyć do sądu spadku, co zapewni jego weryfikację.

Korzyści testamentów audiowizualnych:

• Ułatwienie sporządzenia testamentu w nagłych sytuacjach, gdy tradycyjne formy nie są dostępne.
• Możliwość szybkiego wyrażenia woli za pomocą powszechnie dostępnych urządzeń, takich jak smartfony czy kamery.
• Zwiększenie wiarygodności testamentu dzięki możliwości obserwacji zachowania testatora na nagraniu.

Pomimo licznych zalet, testamenty audiowizualne mogą również budzić pewne wątpliwości. Przykładem są potencjalne trudności w interpretacji wyrażonej woli, a także ryzyko fałszowania nagrań lub ich utraty. Nowa forma testamentu ma jednak ułatwić podejmowanie decyzji osobom, które z różnych powodów nie są w stanie sporządzić testamentu w formie pisemnej. Projekt zakłada, że ostateczną decyzję o ważności takiego testamentu podejmie sąd.

Więcej o testamencie audiowizualnym możesz przeczytać w tym artykule.

Pełnomocnictwo medyczne – wsparcie w podejmowaniu decyzji

Drugą znaczącą zmianą jest wprowadzenie pełnomocnictwa medycznego, które będzie szczególnym rodzajem pełnomocnictwa rejestrowego. Pełnomocnictwo to pozwoli pacjentowi wskazać osobę uprawnioną do podejmowania decyzji dotyczących jego zdrowia, gdy sam nie będzie zdolny do ich świadomego wyrażenia np. z powodu ciężkiej choroby.

Jest to szczególnie istotne w sytuacjach, gdy pacjent traci zdolność do świadomego wyrażania swojej woli. Kluczowym założeniem tego rozwiązania jest natychmiastowa aktywacja pełnomocnictwa w momencie utraty zdolności decyzyjnych przez pacjenta, co pozwoli na szybkie i sprawne podejmowanie decyzji dotyczących leczenia lub opieki.

Najważniejsze założenia:

• Pełnomocnictwo aktywuje się w momencie, gdy pacjent traci zdolność do podejmowania decyzji.
• Musi zostać sporządzone w formie aktu notarialnego i wpisane do specjalnego rejestru.
• Zakres decyzji, które pełnomocnik może podejmować, będzie określony w treści pełnomocnictwa.
• Pełnomocnictwo medyczne wygasa w momencie odzyskania zdolności do podejmowania decyzji przez pacjenta lub jego śmierci.

Najważniejszą cechą pełnomocnictwa medycznego jest więc to, że osoba je udzielająca może precyzyjnie określić zakres uprawnień pełnomocnika, co stanowi istotną gwarancję ochrony praw pacjenta i realizacji jego woli w razie pogorszenia się jego stanu zdrowia. Jednocześnie w przypadku odzyskania zdolności decyzyjnych lub śmierci pacjenta pełnomocnictwo automatycznie wygasa. 

Nowe regulacje wprowadzające pełnomocnictwo medyczne mają zapewnić większą ochronę autonomii pacjentów, jednocześnie eliminując potrzebę stosowania instytucji ubezwłasnowolnienia. Pełnomocnictwo medyczne jest bowiem częścią szerszych zmian w polskim prawie cywilnym, które zakładają likwidację instytucji ubezwłasnowolnienia na rzecz modelu wspieranego podejmowania decyzji.

Nowoczesne rozwiązania w nagłych sytuacjach

Planowane zmiany w prawie cywilnym na rok 2025 mają szansę przynieść znaczące udogodnienia dla obywateli. Testamenty audiowizualne i pełnomocnictwa medyczne mogą stać się istotnym wsparciem w nagłych sytuacjach życiowych, pod warunkiem odpowiedniego wdrożenia i stosowania nowych regulacji.

Zarówno testamenty audiowizualne, jak i pełnomocnictwa medyczne, mają potencjał, aby zrewolucjonizować w Polsce planowanie sukcesji oraz zabezpieczenie praw na wypadek choroby, dostosowując instytucje prawa cywilnego do potrzeb współczesnego społeczeństwa. Warto więc śledzić postępy prac legislacyjnych w 2025 r., aby przygotować się na nadchodzące zmiany.

Zainteresował Cię ten temat? Zapisz się do naszego neslettera i bądź na bieżąco!