Pierwsze posiedzenie plenarne FATF w 2025 roku – jakie kraje trafiły pod wzmożony monitoring?

FATF (Financial Action Task Force) stoi na straży jednolitych standardów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w stosunku do poszczególnych jurysdykcji. Organizacja ta na bieżąco aktualizuje listy krajów o niskim stopniu skuteczności środków stosowanych w zakresie AML/FCT, publikując również odpowiednie zalecenia w stosunku do krajów objętych wzmożonym monitoringiem instytucji.

Aktualizacja tzw. „szarej listy” oraz „czarnej listy” krajów FATF jest publikowana trzy razy w roku. W dniach 17–21 lutego 2025 r. odbyło się pierwsze w tym roku posiedzenie plenarne FATF. Najważniejsze wydarzenia z ostatniego posiedzenia dotyczyły w szczególności:

• Aktualizacji w zakresie krajów widniejących na szarej liście FATF.
• Raportu FATF odnośnie wykorzystywania wywiadu finansowego do zwalczania przestępczości w internecie.
• Ogłoszenia nowych konsultacji publicznych w celu ulepszenia ogólnych standardów FATF w zakresie AML/CFT.

Jakie kraje trafiły na szarą listę FATF?

Nepal

Nepal w 2024 r. dokonał istotnych zmian legislacyjnych, aby dostosować się do obowiązujących standardów FATF. Największe problemy pojawiły się jednak z pełnym wdrożeniem regulacji oraz ich faktycznym egzekwowaniem.

Grupa Azji i Pacyfiku ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (APG) wcześniej zwracała uwagę na trudności Nepalu w wypełnianiu przyjętych środków AML/CFT. Brak należytego monitorowania sektorów wysokiego ryzyka oraz trudności w zwalczaniu przestępczości finansowej doprowadziły do objęcia kraju wzmożonym monitoringiem przez FATF i umieszczenia go na szarej liście.

Laos

Pomimo podjęcia działań zgodnie z zaleceniami z 2023 r., w tym zwiększenia zasobów jednostek wywiadu finansowego (FIU), Laos nadal zmaga się z istotnymi wyzwaniami w zakresie skutecznego zwalczania prania pieniędzy. FATF wskazała szczególnie na problemy z właściwą oceną ryzyka, nadzorem regulacyjnym oraz skutecznością organów ścigania.

Najważniejsze obszary wymagające poprawy według zaleceń FATF dotyczyły:

• wzmocnienia i intensyfikacji nadzoru sektorów wysokiego ryzyka, w tym kasyn i specjalnych stref ekonomicznych (SEZ);
• poprawy wymiany informacji finansowych oraz komunikacji między odpowiednimi organami;
• zwiększenia liczby inicjowanych dochodzeń i postępowań w zakresie podejrzenia procederu prania pieniędzy, zwłaszcza w kontekście przestępczości transgranicznej.

Jakie kraje zostały usunięte z szarej listy FATF?

Filipiny

Po niemal czterech latach ciągłej współpracy z FATF, Filipiny zostały ostatecznie usunięte z “szarej listy”.

Kraj podjął znaczące reformy w zakresie mechanizmów AML/CFT, wdrażając nowelizację ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (AMLA) w 2021 r. oraz nakazując niezwłoczne wdrożenie krajowej strategii AML/CFT. Zobowiązano tym samym wszystkie odpowiednie organy do uczestnictwa w krajowych ocenach ryzyka związanych z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu (październik 2023 r.).

Po zakończeniu oceny terenowej FATF uznała, że reformy zostały skutecznie wdrożone, co doprowadziło do wykreślenia Filipin z listy krajów objętych wzmożonym monitoringiem.

Nowy raport FATF: jak wywiad finansowy pomaga w walce z przestępczością internetową?

FATF ogłosiła publikację nowego raportu dotyczącego wykorzystywania wywiadu finansowego do zwalczania przestępczości seksualnej wobec dzieci w internecie. Kluczowe zagadnienia raportu obejmowały:

• Jak transakcje finansowe mogą ujawniać sprawców i umożliwiać wczesną interwencję.
• Nowe sygnały ostrzegawcze i wzorce transakcji (np. karty przedpłacone, mikropłatności).
• Zalecenia w zakresie wzmożonej współpracy i komunikacji między instytucjami finansowymi oraz organami ścigania.

Pełna treść raportu została opublikowana 13 marca 2025 r.

Jakie zmiany planuje FATF? Konsultacje publiczne

FATF prowadzi obecnie konsultacje w celu dostosowania globalnych standardów w zakresie podejścia opartego na analizie ryzyka oraz dostępności sektora finansowego. Planowane zmiany obejmują również Rekomendację 16 FATF, która ma poprawić przejrzystość w zakresie identyfikacji stron transakcji płatności poprzez standaryzację danych nadawcy i odbiorcy.

Celem jest wprowadzenie równowagi w zakresie szybkości dokonywanych transferów oraz stosowania solidnych mechanizmów przeciwdziałania AML/CFT.

Jakie działania powinny podjąć instytucje finansowe?

W związku z aktualizacjami FATF dotyczącymi krajów obecnych na szarej liście, podmioty finansowe powinny zweryfikować, czy nie zachodzi konieczność dokonania dostosowania bądź zmiany przyjętych poziomów ryzyka dla poszczególnych krajów dodanych lub usuniętych z listy FATF.

Instytucje powinny również zweryfikować, czy w konsekwencji powyższego, przyjęty przez nie poziom stosowanych środków bezpieczeństwa finansowego na podstawie czynników geograficznych pozostaje odpowiedni.

Kolejne posiedzenie FATF odbędzie się w czerwcu 2025 r.

Bądź na bieżąco! Zapisz się do naszego newslettera, aby otrzymywać najnowsze informacje o regulacjach AML/CFT i kluczowych zmianach prawnych.