Nowy system kaucyjny (NSK) w Polsce: zasady dotyczące podatku VAT w pigułce

W Polsce wprowadzany jest ogólnokrajowy system zwrotu kaucji za opakowania po napojach (NSK). System ten zacznie funkcjonować nie wcześniej niż 1 października 2025 r. Zgodnie założeniami, w ramach NSK do ceny napoju doliczana jest kaucja, która jest zwracana konsumentowi po oddaniu pustego opakowania w dowolnym punkcie zbiórki- bez konieczności okazywania paragonu.

Jakie opakowania są objęte systemem?

System NSK obejmuje:

• butelki PET o pojemności do 3 litrów.
• puszki metalowe o pojemności do 1 litra.
• szklane butelki wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.

Na każdym z opakowań będzie oznaczenie wskazujące na objęcie opakowania systemem kaucyjnym oraz określające wysokość kaucji.

Jak działa mechanizm VAT?

• Kaucje nie są opodatkowane VAT w trakcie kolejnych sprzedaży w łańcuchu dostaw. Innymi słowy, pobrana lub zwracana kaucji nie stanowi podstawy opodatkowania VAT (kaucja jest neutralna na każdym etapie handlu).
• Podatek VAT powstaje do zapłaty tylko wtedy, gdy opakowanie nie zostanie zwrócone. W takim przypadku podmiot wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje (lub podmiot wprowadzający bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje, dalej łącznie: „podmiot wprowadzający”) zwiększa podstawę opodatkowania VAT o wartość niezwróconej kaucji, według tej samej stawki VAT, co napój sprzedany w danym opakowaniu.
• Wszyscy inni uczestnicy łańcucha handlowego (hurtownicy/detaliści), nie posiadający statusu podmiotu wprowadzającego, nie rozliczają podatku VAT od kaucji.

Status podmiotów: podatnik a płatnik

• Podatnik (podmiot wprowadzający): Podmiot wprowadzający napoje w opakowaniach na rynek jest podatnikiem VAT od niewróconych kaucji.
• Płatnik (podmiot reprezentujący): Podmiot reprezentujący system NSK (utworzony przez lub dla wprowadzających) jest płatnikiem podatku VAT. Oblicza on i płaci podatek VAT należny od niewróconych kaucji, ponieważ posiada on środki z kaucji i dane niezbędne do obliczenia podatku.

Jakie są kluczowe obowiązki?

Dla podatnika (podmiot wprowadzający)

• Rejestry: Prowadzenie elektronicznych rejestrów opakowań w NSK wprowadzonych do obrotu (według rodzaju, ilości i wartości kaucji) oraz zwróconych (według rodzaju, ilości i zwróconej kaucji).
• Roczna korekta VAT: Po zakończeniu roku podmiot wprowadzający wykazuje różnicę między kaucjami otrzymanymi a kaucjami związanymi ze zwrotami zarejestrowanymi przez podmiot reprezentujący. Zwiększa podstawę opodatkowania VAT o kwotę brutto kaucji, które nie zostały zwrócone, i zgłasza ją w pierwszym okresie rozliczeniowym VAT w JPK w następnym roku (w przypadku raportowania miesięcznego: w deklaracji za styczeń; w przypadku raportowania kwartalnego: w deklaracji za I kwartał; z zastrzeżeniem przepisów przejściowych dotyczących pierwszego okresu rozliczeniowego). Pola techniczne w JPK będą zawierały dedykowane wiersze (np. P_360/K_360) dla omawianego rozliczenia.

Dla płatnika (podmiotu reprezentującego)

• Przechowywanie i zarządzanie depozytami: Podmioty wprowadzające przekazują zebrane depozyty podmiotowi reprezentacyjnemu w dwóch cyklach każdego miesiąca (do 7. i 21. dnia miesiąca).
• Płatność podatku VAT: Obliczanie podatku VAT należnego od niezrealizowanych depozytów za dany rok i jego płatność, bez wezwania, do ostatniego dnia stycznia następnego roku na mikrorachunek podatkowy podmiotu wprowadzającego; przy czym w ramach przepisów przejściowych dotyczącego pierwszego rozliczenia: płatność za rok 2025 jest wymagalna do dnia 28 lutego 2026 r.

Podatnik i płatnik będą musieli współpracować w celu zapewnienia prawidłowego rozliczenia podatku VAT w NSK.

O czym należy pamiętać?

Sam depozyt jest neutralny pod względem VAT podczas standardowej sprzedaży i zwrotów; VAT pojawia się tylko wtedy, gdy opakowanie nie zostanie zwrócone.

• Podmioty wprowadzające powinny przyporządkować odpowiednio produkty do właściwych stawek VAT (np. 23% napoje vs 5% soki), ponieważ nie zwrócone kaucje są opodatkowane według stawki obowiązującej dla danego produktu.
• Zarówno podmioty wprowadzające, jak i podmiot reprezentujący muszą odpowiednio dostosować umowy, przepływ danych i księgi rachunkowe, tak aby mieć możliwość obliczenia podatku VAT po zakończeniu roku i dokonać właściwego raportowania w JPK.

Jeśli produkujesz, importujesz lub sprzedajesz napoje w Polsce, lub planujesz zostać przedstawicielem NSK, możemy pomóc Ci w opracowaniu umów, rejestrów i procedur JPK/VAT zgodnych z nowymi przepisami.
Skontaktuj się z nami– nasza Kancelaria Dudkowiak Putyra sp.k. jest gotowa wesprzeć Twoją Firmę we wdrażaniu NSK i bieżącym raportowaniu związanym z nowym system rozliczeń.