Nowe Wytyczne FATF: Rekomendacja 16 po zmianach – co to oznacza dla branży finansowej?

18 czerwca 2025 r. Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) opublikowała zmienioną treść Rekomendacji 16.

Czego dotyczą najważniejsze zmiany?

Nowy tytuł i cel:

• Rekomendacja 16 zyskała nowy tytuł: „Przejrzystość płatności” („Payment transparency”). Rozszerzono oraz doprecyzowano również cel samej rekomendacji – nie służy ona już wyłącznie zwalczaniu terroryzmu, ale także ma na celu przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz „powiązanych przestępstw źródłowych (np. oszustw)”.
• Lista przesłanek uzasadniających podejmowanie przez podmioty obowiązane odpowiednich środków w przypadku wykrycia określonego ryzyka podczas obsługiwanego transferu (np. wstrzymania transferu) została rozszerzona również o przypadki zidentyfikowanego ryzyka proliferacji broni masowego rażenia i jej finansowania.

Więcej szczegółów w zakresie zbieranych oraz udostępnianych informacji:

• Po raz pierwszy pojawia się wymóg, aby dokładna informacja o nadawcy („originator”) i odbiorcy („beneficiary”) transferu (tj. o pierwotnym nadawcy i finalnym beneficjencie transferu) była „w miarę możliwości ustrukturyzowana”
• W samej Rekomendacji dodano odwołanie do rezolucji ONZ dotyczących zapobiegania, tłumienia i zakłócania proliferacji broni masowego rażenia oraz jej finansowania.
• Zwrócono uwagę na właściwe terminy, jakich aktualnie używa FATF w przypadku nadawcy („originator”) i odbiorcy („beneficiary”).

Rozszerzony zakres i kontrola sankcyjna:

• W części B „Zakres” rozszerzono stosowalność Rekomendacji także na transfery krajowe (nie tylko – jak dotąd – na międzynarodowe)
• Podkreślono, że obowiązki nakładane przez Rekomendację mogą się różnić w zależności od typu płatności.
• Rekomendacja 16 nie dotyczy VASP oraz CASP– reguły Travel Rule będą kierowane w stosunku do tych podmiotów na podstawie Rekomendacji 15.
• W przypisie nr 49 Noty Interpretacyjnej dodano informację, że Rekomendacja 16 nie mówi, w jaki sposób ma odbywać się kontrola list sankcyjnych, a FATF uzupełnia, że kontrola ta nie wymaga prowadzenia kontroli sankcyjnej w czasie rzeczywistym.

Nowe wymogi dotyczące identyfikacji stron transakcji:

• W części C wyraźnie wskazano, od jakiego dostawcy zaczyna się łańcuch transferu (od przyjmującego instrukcję) i na jakim (uznającym rachunek lub przekazującym środki beneficjentowi) się kończy. Powinno być możliwe zidentyfikowanie, jakie konkretnie instytucje finansowe prowadzą rachunki inicjatora i beneficjenta oraz w jakich krajach są umiejscowione te instytucje.
• Dodano wymóg, aby instytucje finansowe zapewniały, by numery rachunków nie były wykorzystywane do ukrycia identyfikacji kraju, w którym znajduje się instytucja finansowa obsługująca rachunek. Ma to na celu zwiększanie przejrzystości przez ograniczanie relacji nawiązywanych np. w trybie wydawania wirtualnych numerów IBAN.
• Dla transferów międzynarodowych na kwoty powyżej 1000 USD/EUR, należy zawsze podać nazwę nadawcy i beneficjenta, numery ich rachunków (rachunek pierwotny), a w przypadku braku rachunku – unikalny identyfikator transakcji. Ponadto, należy podać adres nadawcy (kraj i nazwa miasta lub „najbliższej alternatywy”), a w przypadku beneficjenta – kraj oraz nazwa miasta (lub też „najbliższa alternatywa”)
• Jeżeli nadawca jest osobą fizyczną, należy podać jego datę urodzenia (jeśli nie jest dostępna pełna data urodzenia, należy podać pełny rok urodzenia).
• Jeśli nadawca lub odbiorca jest osobą prawną, należy dla niej podać – o ile istnieje – (i) 'powiązany business identifier code’ (BIC), lub (ii) Legal Entity Identifier (LEI), lub (iii) oficjalny unikalny identyfikator.

Transfery krajowe:

• Dla kwot de minimis i mniejszych (nie wyższych niż 1000 USD/EUR), transakcje powinny zawierać nazwę inicjatora oraz numer rachunku inicjatora, ewentualnie unikalny numer transakcji.
• Dla kwot wyższych od pułapu de minimis, należy stosować się do wskazówek dla transferów międzynarodowych, chyba że instytucja finansowa beneficjenta i władze mogą uzyskać dostęp do tej informacji w inny sposób. Utrzymano wymóg otrzymania pełnych informacji od instytucji nadawcy w ciągu trzech dni roboczych od otrzymania żądania od instytucji pośredniczącej, instytucji beneficjenta lub władz, przy czym władze mogą domagać się uzyskania takiej informacji niezwłocznie.

Wyjątki i wymagania zróżnicowane:

• W przypadku transferów FI2FI, rozrachunków netto i transakcji zbiorowych (batch transactions), nie są potrzebne żadne informacje, gdy FI-nadawca i FI-odbiorca działają w swoim własnym imieniu.
• Dla wypłat kartowych krajowych, nie musi towarzyszyć żadna informacja poza numerem rachunku lub numerem karty. Przy wypłatach międzynarodowych z wykorzystaniem karty, wypłacie gotówki musi towarzyszyć numer karty, a nazwa posiadacza karty powinna zostać przekazana do świadczącej acquiring FI na jej żądanie w ciągu 3 dni roboczych. Obowiązki te nie dotyczą wypłat kartowych i kartowych zakupów towarów i usług.

Co dalej?

FATF zapowiada wydanie wytycznych w zakresie wdrażania Rekomendacji 16 w 2026 r.

Oczekiwany termin wdrożenia zaktualizowanej Rekomendacji 16 został określony najpóźniej na koniec roku 2030.

Chcesz przygotować się na nowe obowiązki wynikające z Rekomendacji 16?

Zmiany wprowadzone przez FATF znacząco rozszerzają zakres wymogów dotyczących przejrzystości płatności, także w kontekście transferów krajowych. Jeśli Twoja instytucja finansowa realizuje przelewy lub obsługuje transakcje transgraniczne, już teraz warto rozpocząć analizę wpływu zmian na procesy AML i KYC.

Skontaktuj się z naszą kancelarią, aby przygotować plan dostosowania do nowych wymogów i zminimalizować ryzyko regulacyjne przed 2030 rokiem.