Koniec fikcyjnych L4? Sprawdź nowe uprawnienia inspektorów ZUS 

Dla wielu pracowników zwolnienia lekarskie to nie tylko czas rekonwalescencji, ale niestety także sposób na dodatkowe dni wolne. Od stycznia 2025 r. ZUS zyskał nowe uprawnienia, które umożliwią skuteczniejsze kontrole i ograniczenie nadużyć związanych ze zwolnieniami lekarskimi.

Nadużywanie zwolnień lekarskich przez pracowników

W polskim środowisku pracy nadużywanie L4 stało się problemem, który dotyka nie tylko system ubezpieczeń społecznych, przedsiębiorców, ale również uczciwych pracowników. 

Zamiast korzystać z przysługujących dni urlopowych, niektórzy pracownicy wybierają zwolnienie lekarskie jako sposób na uzyskanie dodatkowych dni wolnych od pracy. Często zamiast rzeczywistej regeneracji w związku z niezdolnością do pracy, L4 staje się okazją do dodatkowych wakacji, remontu w domu czy podejmowania zajęć zarobkowych poza głównym zatrudnieniem.

Coraz częściej pracownicy sami dostarczają dowodów na swoje nadużycia, publikując zdjęcia z egzotycznych podróży czy efektów remontu na portalach społecznościowych. Tym samym narażają się na kontrolę i obowiązek zwrotu wypłaconego zasiłku chorobowego.

W 2024 roku ZUS wstrzymał wypłaty zasiłków na kwotę prawie 640 tysięcy złotych w związku z nadużywaniem zwolnień lekarskich.

Jak widać, skala problemu jest znaczna, a nowe przepisy mają ukrócić wykorzystywanie zwolnień lekarskich niezgodnie z ich przeznaczeniem.

Zmiany w przepisach – co powinien wiedzieć pracodawca?

Od 2025 roku ZUS zyskał nowe uprawnienia, które mogą wpłynąć na sposób kontroli zwolnień lekarskich. Dotychczas inspektorzy ZUS mogli kontrolować tylko mniejsze firmy, zatrudniające do 20 pracowników. Teraz możliwość kontroli obejmie także duże przedsiębiorstwa, co oznacza, że większe firmy będą mogły liczyć na kontrolę wykorzystywania L4 w sposób bardziej systematyczny.

Nowe przepisy pozwalają inspektorom ZUS sprawdzać nie tylko miejsce zamieszkania chorego, ale również inne lokalizacje, takie jak miejsce pracy czy działalności gospodarczej. 

Ponadto monitorowanie mediów społecznościowych staje się coraz powszechniejszą praktyką, a jedno zdjęcie z wakacji opublikowane podczas „chorobowego” może skutkować utraceniem świadczeń oraz koniecznością ich zwrotu.

Jak zminimalizować ryzyko nadużyć zwolnień lekarskich?

Nieuczciwość pracowników to tylko część problemu. Przemęczenie, stres, wypalenie zawodowe i brak elastyczności w urlopach również sprawiają, że pracownicy częściej sięgają po L4.

Dla pracodawców oznacza to konieczność większej troski o równowagę między życiem zawodowym a prywatnym swoich pracowników.

Warto pamiętać, że nadużywanie L4 może prowadzić do obciążenia innych członków zespołu, którzy będą musieli przejąć obowiązki nieobecnych. Może to prowadzić do napięć, frustracji i negatywnie wpłynąć na atmosferę w pracy.

Jakie kroki może podjąć pracodawca?

Przede wszystkim ważne jest stworzenie kultury pracy, w której pracownicy czują się komfortowo, biorąc urlop lub korzystając z dni wolnych w sposób zgodny z przepisami. Zwiększenie elastyczności, lepsze zarządzanie urlopami oraz aktywna troska o dobrostan psychiczny pracowników może pomóc ograniczyć konieczność wykorzystywania L4 do celów innych niż zdrowotne.

Czy zmiany w przepisach przyniosą oczekiwane rezultaty?

Zmiana uprawnień kontrolnych inspektorów ZUS powinna wpłynąć na zmniejszenie liczby nadużyć związanych ze zwolnieniami lekarskimi. Jednak, aby efektywnie rozwiązać problem, konieczna jest współpraca między pracownikami a pracodawcami. Zmiana kultury organizacyjnej, w której zdrowie i odpoczynek będą traktowane z należytą uwagą, ma kluczowe znaczenie dla redukcji nadużyć w systemie zwolnień lekarskich.

Masz pytania? Skontaktuj się z nami!

Rozszerzone kompetencje ZUS mogą znacząco zmniejszyć skalę nadużyć związanych z L4, jednak równie istotna jest współpraca między pracodawcami a pracownikami. ZUS zyskał nowe uprawnienia, które umożliwią skuteczniejsze kontrole i ograniczenie nadużyć związanych ze zwolnieniami lekarskimi.

Nowe regulacje dają ZUS narzędzia do walki z nadużyciami, ale prawdziwa zmiana nastąpi dopiero wtedy, gdy kultura organizacyjna pozwoli pracownikom odpoczywać w sposób zdrowy i zgodny z prawem. Warto już teraz zastanowić się, jak usprawnić system urlopowy i zminimalizować ryzyko nadużyć związanych z L4.

W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji na temat zwolnień lekarskich i ich kontroli zachęcamy do kontaktu ze specjalistami z działu prawa pracy naszej Kancelarii pod adresem: info@dudkowiak.com