Fundacja rodzinna w świetle Zielonej Księgi Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii opublikowanej we wrześniu 2019 r.

We wrześniu 2019 r. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii opublikowało Zieloną Księgę, w której przedstawiono wstępne założenia wprowadzenia do polskiego systemu prawnego fundacji rodzinnej.

Jak wynika z Zielonej Księgi, celem wprowadzenia fundacji rodzinnej jest rozwiązanie szeregu praktycznych problemów wiążących się z sukcesją przedsiębiorstw rodzinnych. Fundacja rodzinna ma być odpowiedzią na zmiany pokoleniowe wśród polskich przedsiębiorców, którzy stworzyli przed laty dobrze prosperujące firmy.

Polskie rozwiązania legislacyjne mają zostać stworzone w oparciu o analizę prawno-porównawczą obejmującą przepisy państw zachodniej Europy, jak np. Austria, Holandia, Niemcy, Szwajcaria, czy państw skandynawskich (Szwecja).

Wśród założeń zawartych w Zielonej Księdze należy poddać rozwadze w szczególności następujące sprawy:

1. fundacja rodzinna byłaby osobą prawną, mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. celem jej działalności byłoby zarządzanie i ochrona majątku w sposób określony przez fundatora w statucie;
3. fundacja mogłaby zapewniać środki na utrzymanie określonych przez fundatora beneficjentów, w tym opłacać np. ich edukację;
4. rozważa się przyznanie fundacji uprawnień do prowadzenia działalności gospodarczej;
5. fundacja rodzinna mogłaby być ustanowiona w drodze testamentu lub aktu założycielskiego, sporządzonego w formie aktu notarialnego, a następnie podlegałaby wpisowi do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji, fundacji rodzinnych oraz samodzielnych publicznych, zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego i z chwilą wpisu uzyskiwałaby osobowość prawną;
6. zasadnicze sprawy związane ze strukturą organizacyjną, majątkiem i działalnością fundacji byłyby swobodnie określane przez fundatora, oczywiście w granicach ustawowych, w statucie;
7. ponadto, statut mógłby zawierać postanowienia obejmujące wskazanie konkretnych beneficjentów fundacji rodzinnej, zasady zmiany statutu przez fundatora, a po jego śmierci, przez jej organy, a także wskazanie kierunku oraz wytycznych inwestowania majątku fundacji rodzinnej.

Zważywszy na wyżej opisane założenia, należy co do zasady przyjąć z aprobatą zamiar wprowadzenia fundacji rodzinnej, aczkolwiek ostateczna ocena tej instytucji będzie możliwa po zapoznaniu się z projektem ustawy.

Należy jednak pamiętać, że obecnie obowiązujące przepisy prawa zawierają pewne rozwiązania prawne zapewniające możliwość sukcesji przedsiębiorstw, natomiast zarówno ich zakres, jak i cel różni się od koncepcji fundacji rodzinnej.