Europejski Urząd ds. Pracy- pomoc czy utrapienie przedsiębiorcy?
W dniu 16 października swoją działalność zainaugurowała nowa europejska agencja – Europejski Urząd ds. Pracy (ang. European Labour Authority, ELA). Choć uprawnienia i modus operandi EUP wynikają wprost z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1149 z 20 czerwca 2019 r. ustanawiającego Europejski Urząd ds. Pracy, to odpowiednie decyzje co do funkcjonowania nowej instytucji i jej priorytety w działaniu ogłoszone zostaną 3 grudnia. W związku z powyższym, pytania o praktyczne aspekty funkcjonowania nowego urzędu wciąż głośno wybrzmiewają wśród praktyków.
Jaka będzie podstawowa rola Europejskiego Urzędu ds. Pracy?
Potrzeba powołania nowego urzędu była odpowiedzią na dynamiczną sytuację na rynku pracy Unii Europejskiej. Jak podaje Komisja Europejska, obecnie w innym niż ojczyste państwie członkowskim mieszka lub pracuje aż 17,5 mln obywateli europejskich, co stanowi dwukrotny wzrost na przestrzeni ostatnich 10 lat. W związku z powyższym powołano nową instytucję, której zadaniem będzie m. in. ułatwianie współpracy między poszczególnymi państwami UE w celu minimalizowania tzw. „czarnej strefy” rynku pracy, ułatwianie współpracy między unijnymi i krajowymi urzędami i instytucjami w poszukiwaniu rozwiązań usprawniających przepływ pracowników oraz pełnienie roli „mediatora” między organami państw członkowskich w przypadku sporów transgranicznych. Urząd jest właściwy w sprawach, do których stosuje się przepisy o mobilności pracowników: swobodnego przepływu pracowników i delegowania pracowników, koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz niektórych przepisów obowiązujących w sektorze transportu drogowego. W tych obszarach urząd ma zapewniać pomoc państwom członkowskim i KE w skutecznym stosowaniu i egzekwowaniu prawa unijnego. Podsumowując, urząd ma ułatwiać współpracę i uzyskiwanie informacji, koordynować, wspierać i pomagać.
Jednocześnie jednak, EUP otrzymał także uprawnienia o charakterze kontrolnym, które, w opinii ekspertów i praktyków z zakresu prawa pracy, mogą dominować w działalności nowej agencji, co budzi uzasadnione wątpliwości. Z jednej strony bowiem EUP nie będzie miał samodzielnych uprawnień kontrolnych, gdyż Rozporządzenie wyraźnie mówi o uzgodnionych i wspólnych inspekcjach, których przeprowadzenie będzie wymagało zgody wszystkich uczestniczących w nich państw członkowskich. Inspekcje wspólne oznaczają, że kontrola będzie nadzorowana przez trójstronną delegację z Polski, innego państwa członkowskiego i przedstawicieli EUP. Z kolei inspekcje uzgodnione będą w zamyśle prowadzone równolegle w minimum dwóch państwach członkowskich przy wsparciu urzędu. Z drugiej strony należy zauważyć, że pod znakiem zapytania pozostają jeszcze takie kluczowe kwestie jak prawo uczestniczenia w czynnościach kontrolowanego przedsiębiorcy na prawach strony, zakres praw i obowiązków kontrolowanych podmiotów czy przepisy proceduralne i materialne w oparciu o które takie kontrole będą przeprowadzane. Wszystko to sprawia, że niejasne jest, czy nowy urząd będzie de facto sprzyjał przedsiębiorcom.
Kolejnym uprawnieniem EUP budzącym emocje jest wskazane w Rozporządzeniu „opracowanie, we współpracy z organami krajowymi i w stosownych przypadkach z partnerami społecznymi, wspólnych niewiążących wytycznych (…), a także wspólnych definicji i pojęć”. Praktycznym efektem realizowania wspomnianych kompetencji może więc być m.in. wydawanie interpretacji prawa UE. Także w tym zakresie rodzi się wiele pytań praktycznych- kto będzie tworzyć te niewiążące zalecenia, czy będzie istniała możliwość kwestionowania owych zaleceń np. przed Trybunałem Sprawiedliwości UE i jakie będą skutki powoływania się na takie kwestionowane zalecenia w toku kontroli?
Jaki model działania przyjmie nowy urząd- czy będzie to instytucja przede wszystkim kontrolna, czy raczej wspierająca i informacyjna czy też wbrew powszechnym oczekiwaniom, wobec niewielkiego obszaru ,,twardych” kompetencji własnych, stanie się tworem o niewielkim znaczeniu praktycznym? Czas pokaże.
Skontaktuj się z nami
65-071 Zielona Góra +48 61 853 56 48kancelaria@dudkowiak.com