EBA ujawnia wyniki przeglądów AML/CFT – co wykazał najnowszy raport?

13 grudnia 2024 roku European Banking Authority (EBA) opublikowała wyniki czwartej rundy przeglądów dotyczących ogólnego podejścia organów nadzoru (NCA) do przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML/CFT) w sektorze bankowym. Ocenie poddano wszystkie właściwe organy kontrolne AML/CFT w 30 państwach członkowskich Unii Europejskiej (UE) oraz na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Przegląd objął analizę działań nadzorczych z ostatnich trzech lat.

Skupiono się głównie na tym, jak poszczególne NCAs wdrażają podejście oparte na ryzyku zgodnie z międzynarodowymi standardami, dyrektywą (UE) 2015/849 oraz wytycznymi zarówno EBA, jak i pozostałych europejskich organów nadzoru. Raport skupia się także na wzajemnej współpracy między organami nadzoru AML/CFT oraz skuteczności identyfikacji i oceny ryzyk związanych z ML/TF.

Podstawa prawna – jakie przepisy regulują nadzór EBA nad AML/CFT?

Podstawę prawną corocznych przeglądów EBA stanowią artykuły 1, 8(1), 9a oraz 29(1) i (2) rozporządzenia Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 z dnia 24 listopada 2010 r.

Nakładają one na EBA obowiązek zapewnienia skutecznych i spójnych praktyk nadzorczych, wspierania jednolitego stosowania prawa Unii oraz zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego UE do celów prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. W tym celu EBA ma prawo przeprowadzać cykliczne przeglądy, badać potencjalne naruszenia prawa unijnego, jak również wydawać konkretne zalecenia naprawcze skierowane do poszczególnych organów.

Co ujawnił raport? Kluczowe wnioski i niedociągnięcia

Wyniki raportu wskazują, że podmioty obowiązane poczyniły znaczące postępy we wdrażaniu podejścia opartego na analizie ryzyka w zakresie AML/CFT. Raport EBA wskazuje dobre praktyki w poszczególnych obszarach kontroli, jednocześnie identyfikując kwestie wymagające działań naprawczych:

• Mankamenty w przyjętej metodologii oceny ryzyka na poziomie jednostkowym i sektorowym.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły głównie doboru czynników ryzyka. Organ podkreślił, że w niektórych przypadkach organy koncentrowały się wyłącznie na wybranych kategoriach ryzyka, np. dotyczących określonego typu klientów lub oferowanych produktów, pomijając inne istotne czynniki, takie jak ryzyko geograficzne czy kanały dystrybucji.

• Brak efektywnego korzystania z posiadanych uprawnień kontrolnych oraz narzędzi nadzorczych.

Większość organów nie posiadała przejrzystego systemu wyboru i stosowania środków nadzorczych oraz administracyjnych (w tym sposobu naliczania kar administracyjnych). EBA wskazała na brak jasnych procedur w tym zakresie. Według organu, nadzór AML/CFT oraz zastosowane środki kontrolne powinny być proporcjonalne do poziomu ryzyka ML/TF przyjętego w danej instytucji. To oznacza że podmioty o wyższym poziomie ryzyka powinny podlegać częstszym i bardziej szczegółowym kontrolom, z wykorzystaniem różnorodnych narzędzi nadzorczych (kontrole w siedzibie jednostki, czynności nadzorcze podejmowane w trybie zdalnym, kontrole ad hoc itd.)

• Brak wzajemnej współpracy NCA oraz poszczególnych organów krajowych.

Wiele kontrolowanych organów nie wprowadziło skutecznych mechanizmów współpracy z NCAs państw trzecich, oraz możliwości podejmowania przez nie wspólnych działań kontrolnych. EBA zwróciła również uwagę na braki w zakresie wzajemnej współpracy krajowych organów nadzorczych. Dotyczy to w szczególności współpracy z organami sektora finansowego oraz podatkowego. Zgodnie z zaleceniami EBA, organy powinny regularnie publikować wytyczne i rekomendacje służące ujednoliceniu standardów AML/CFT przyjętych zarówno na poziomie krajowym i międzynarodowym.

• Rozbieżności w przyjętych kryteriach ryzyka ML/TF.

Organ zwrócił uwagę na różnice w identyfikacji i zarządzaniu ryzykiem ML/TF między poszczególnymi NCAs. EBA wskazała również na konieczność wyraźnego rozgraniczenia przez instytucje ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu wraz z uwzględnieniem indywidualnych czynników ryzyka odrębnie dla każdej z tych kategorii.

• Braki w przyjętych procedurach szkoleniowych i wdrożeniowych dla pracowników.

Wytyczne EBA wskazane w raporcie dotyczyły również przyjęcia przez instytucje jednoznacznej strategii szkoleniowej i wdrożeniowej dla pracowników. Organ wskazał na potrzebę wprowadzenia przez organy jasnych i przejrzystych procedur wewnętrznych dotyczących szkoleń pracowników oraz procesu ich onboardingu. Szkolenia powinny być prowadzone systematycznie zarówno dla nowych, jak i doświadczonych pracowników.

Co dalej? Zalecenia i kierunek zmian

Mimo zidentyfikowanych niedociągnięć, EBA zawarła w najnowszym raporcie szereg cennych wytycznych. Podkreśliła tym samym znaczący postęp w zakresie nadzoru AML/CFT oraz aktywną postawę kontrolowanych organów w odpowiedzi na zalecenia pokontrolne. Rekomendacje i wytyczne EBA zawarte w raporcie służyć mają wzmocnieniu i ujednoliceniu system AML/CFT, zapewniając przez to spójne i skuteczne funkcjonowanie organów nadzorczych na terenie UE i EOG.

Masz pytania odnośnie wytycznych EBA? Skonsultuj się z naszymi ekspertami i upewnij się, że Twoje procedury spełniają europejskie standardy!