Deregulacja sektora energetycznego w Polsce: najnowsze inicjatywy i kierunki zmian legislacyjnych

W marcu 2025 roku Rada Ministrów powołała Rządowy Zespół ds. Deregulacji w ramach programu „Polska- Rok Przełomu”, który ma na celu uproszczenie przepisów prawa i lepsze ich dostosowanie do potrzeb obywateli oraz przedsiębiorców. Szczególną uwagę poświęcono sektorowi energetycznemu, który jest kluczowym obszarem transformacji i realizacji ambitnych celów klimatycznych UE.

Zespół wskazał, że obecne regulacje w zakresie komunikacji z odbiorcami energii elektrycznej oraz w procesie budowy instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE) są zbyt rygorystyczne, co generuje zbędne obciążenia administracyjne.

Jakie są proponowane zmiany w prawie energetycznym?

Projektowane zmiany obejmują kilka kluczowych obszarów. Po pierwsze, uproszczenie rachunków za energię elektryczną kierowanych do gospodarstw domowych- celem jest zapewnienie czytelnej informacji na pierwszej stronie faktury, gdzie powinna być wyeksponowana łączna kwota do zapłaty oraz najważniejsze pozycje rozliczenia.

Kolejnym istotnym elementem jest przekształcenie formy komunikacji pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi, odbiorcami, administracją publiczną i innymi podmiotami na korespondencję elektroniczną. Przy jednoczesnym zachowaniu prawa do kontynuowania korespondencji papierowej na życzenie klientów, co ma chronić osoby wykluczone cyfrowo.

Ważnym aspektem jest również optymalizacja istniejącej infrastruktury elektroenergetycznej poprzez rozszerzenie formuły tzw. cable poolingu o możliwość wykorzystywania magazynów energii. Takie rozwiązanie umożliwi efektywniejsze wykorzystanie mocy przyłączeniowych oraz wsparcie rozwoju nowych instalacji OZE bez konieczności budowy dodatkowej infrastruktury sieciowej.

Połączenie różnych technologii- np. fotowoltaiki i energetyki wiatrowej z magazynami energii – pozwoli na lepsze zarządzanie produkcją i stabilizację pracy sieci, co jest istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego.

Zmniejszenie obciążeń administracyjnych dotyczy także producentów energii z OZE. Podwyższony zostanie próg mocy instalacji wymagającej koncesji na wytwarzanie energii z 1 MW do 5 MW. Instalacje w tym zakresie będą musiały być wpisane do nowego rejestru instalacji OZE, co ma uprościć procedury i ograniczyć formalności.

Ten mechanizm wymaga nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji.

Ponadto planowane jest zwiększenie progu mocy instalacji fotowoltaicznych, które można budować bez pozwolenia na budowę- z obecnych 150 kW do 500 kW, pod warunkiem że instalacja służy wyłącznie zaspokojeniu własnych potrzeb energetycznych.

2 czerwca 2025 projekt ustawy został skierowany do I czytania w komisjach.

Jakie są nowe wymogi dotyczące przyłączenia do sieci?

Projekt nowelizacji Prawa energetycznego, opracowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, wprowadza także nowe zasady dotyczące warunków przyłączenia instalacji OZE i magazynów energii do sieci. Wśród kluczowych zmian znalazły się m.in. terminy ważności umów przyłączeniowych (12 miesięcy), obowiązek składania elektronicznych wniosków, a także wymagania dotyczące zabezpieczeń finansowych i opłat- m.in. zaliczka w wysokości 60 PLN za kW mocy i opłata za studium wpływu na system energetyczny.

Istotne jest, że nowe regulacje będą miały zastosowanie również do podmiotów z istniejącymi umowami oraz wnioskami oczekującymi na rozpatrzenie. Niedotrzymanie nowych wymogów może skutkować rozwiązaniem umów przyłączeniowych, co wymusi na inwestorach zwiększoną gotowość realizacji projektów.

Strefy Zrównoważonego Rozwoju Przemysłowego- wsparcie dla energochłonnych przedsiębiorstw

Rząd przygotował także projekt ustawy mający na celu wsparcie przedsiębiorstw o dużym zużyciu energii poprzez utworzenie tzw. Stref Zrównoważonego Rozwoju Przemysłowego.

Obszary te będą tworzone decyzją ministerialną dla przedsiębiorców spełniających określone kryteria, np. korzystających z bezpośrednich linii energetycznych lub posiadających umowy PPA. Przedsiębiorcy działający w tych strefach będą mogli korzystać z preferencyjnych taryf na energię i ciepło, zwolnienia z opłaty solidarnościowej czy szybszych terminów uzyskiwania warunków przyłączenia.

Jakie są perspektywy dalszej deregulacji sektora energetycznego?

Deregulacja sektora energetycznego w Polsce to proces, który będzie kontynuowany. Ministerstwo Przemysłu powołało zespół ds. uproszczenia przepisów energetycznych, który pracuje nad projektem konsolidującym regulacje dla przemysłu paliwowego („Prawo paliwowe”) oraz nad nowym „Prawem gazowym”.

Planowane jest także podzielenie obowiązującego Prawa jądrowego na dwa odrębne akty prawne- jeden dotyczący energii jądrowej, drugi wykorzystania materiałów radioaktywnych w innych dziedzinach, np. medycynie.

Wprowadzone i planowane zmiany legislacyjne mają na celu redukcję biurokratycznych obciążeń oraz usprawnienie funkcjonowania rynku energii, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju odnawialnych źródeł energii.

Planujesz inwestycje w OZE?
Skontaktuj się z nami– pomożemy Ci przygotować się na nadchodzące zmiany i bezpiecznie zrealizować projekt energetyczny.