Aktualizacja krajowego planu energii i klimatu 2030 – klucz do transformacji energetycznej Polski

Polska w obliczu wyzwań klimatycznych i energetycznych stawia na transformację gospodarczą, której głównym celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Kluczowym dokumentem wyznaczającym kierunki tej transformacji jest Aktualizacja Krajowego Planu Energii i Klimatu na lata 2021–2030 (aKPEiK), która ma przyspieszyć przejście Polski na zrównoważone źródła energii oraz zapewnić niezależność energetyczną.

Pięć wymiarów Unii Energetycznej

aKPEiK wyznacza krajowe cele w ramach pięciu wymiarów unii energetycznej UE:

1. Obniżenie emisyjności – dążenie do redukcji gazów cieplarnianych poprzez rozwój OZE i dekarbonizację sektorów.
2. Poprawa efektywności energetycznej – zmniejszenie zużycia energii w gospodarce, co ma przynieść wymierne oszczędności i korzyści środowiskowe.
3. Bezpieczeństwo energetyczne – wzmocnienie suwerenności energetycznej poprzez rozwój krajowych źródeł energii.
4. Rynek wewnętrzny energii – integracja polskiego rynku z rynkiem UE, rozwój nowoczesnej infrastruktury przesyłowej i wzrost elastyczności systemu.
5. Badania, innowacje i konkurencyjność – inwestycje w innowacje technologiczne mające na celu wzmocnienie polskiej gospodarki.

Transformacja klimatyczna: Scenariusze WAM i WEM

Plan aKPEiK przewiduje dwa kluczowe scenariusze transformacji. Pierwszy z nich, scenariusz WAM (with additional measures), zakłada intensywną transformację gospodarczą poprzez wdrażanie nowych działań na rzecz ochrony klimatu.

Drugi, scenariusz WEM (with existing measures), opiera się na obecnych ramach prawnych i inwestycyjnych, co odzwierciedla bardziej zachowawczy rozwój, określany jako „business as usual”.

Wdrożenie scenariusza WAM pozwoli Polsce na realizację zobowiązań wynikających z unijnego pakietu Fit for 55. W wyniku działań podejmowanych w ramach tego scenariusza Polska do 2030 roku może zredukować emisję gazów cieplarnianych o 50,4% w stosunku do poziomu z 1990 roku, co stanowi wkład w unijny cel redukcji emisji o 55%.

Cele krajowe do 2030 Roku

Główne cele aKPEiK koncentrują się wokół trzech obszarów:

1. Redukcja emisji gazów cieplarnianych – prognozy wskazują, że Polska zredukuje emisje w sektorach objętych EU ETS o 49% względem 2005 roku.
2. Zwiększenie udziału OZE – Polska deklaruje, że do 2030 roku udział odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii brutto wyniesie 32,6%. Oznacza to istotne przyspieszenie rozwoju OZE, zwłaszcza energetyki wiatrowej, słonecznej oraz biogazu.
3. Poprawa efektywności energetycznej – Polska planuje redukcję zużycia energii pierwotnej o 14,4% oraz finalnego zużycia energii o 12,8% w stosunku do prognoz na 2030 rok.

Korzyści gospodarcze

Realizacja celów aKPEiK przyniesie wiele korzyści gospodarczych, które będą odczuwalne już w 2030 roku. Przede wszystkim nastąpi obniżenie kosztów produkcji energii elektrycznej, co z kolei wpłynie na wzrost gospodarczy oraz poprawę jakości życia obywateli. Dodatkowo, transformacja energetyczna stworzy nowe miejsca pracy w sektorach związanych z OZE, elektromobilnością, magazynowaniem energii czy gospodarką wodorową.

Wdrażanie nowych technologii i rozwiązań pozwoli również na zmniejszenie kosztów związanych z importem surowców energetycznych oraz ograniczenie emisji pyłów, co wpłynie pozytywnie na jakość powietrza i zdrowie publiczne. Prognozowana redukcja pyłów PM 2,5 ma wynieść 66% do 2030 roku w porównaniu z 2005 rokiem.

Inwestycje w nowoczesną energetykę

Transformacja energetyczna wymaga ogromnych nakładów finansowych. W okresie 2026–2030 inwestycje w sektor energetyczny w Polsce mają osiągnąć poziom 792 miliardów złotych. 

Najwięcej środków zostanie przeznaczonych na rozwój infrastruktury elektroenergetycznej, w tym sieci przesyłowych, magazynów energii oraz nowych mocy wytwórczych. Inwestycje w sektorze elektroenergetycznym mogą wynieść 328 miliardów złotych.

Równocześnie Polska planuje zwiększenie krajowej produkcji „zielonego” wodoru, który ma odegrać kluczową rolę w dekarbonizacji przemysłu i transportu.

Społeczne aspekty transformacji

aKPEiK przewiduje także działania mające na celu wsparcie obywateli, w szczególności tych dotkniętych ubóstwem energetycznym. Do 2030 roku Polska planuje zmniejszyć odsetek osób narażonych na wysokie koszty energii do 6,3%. Ważnym elementem wsparcia społecznego będzie Społeczny Plan Klimatyczny, który zostanie opracowany w 2025 roku.

Dodatkowo, transformacja będzie przebiegać z uwzględnieniem sprawiedliwego podejścia do regionów węglowych, gdzie stopniowe wycofywanie węgla będzie odbywać się przy wsparciu terytorialnych planów transformacji. Pracownicy sektora węglowego otrzymają osłony socjalne oraz dostęp do programów umożliwiających zmianę kwalifikacji i zatrudnienie w nowych, zielonych branżach.

aKPEiK to ambitny plan, który ma na celu znaczącą transformację polskiego sektora energetycznego i gospodarki. Jego realizacja pozwoli nie tylko na ograniczenie emisji i rozwój odnawialnych źródeł energii, ale także na stworzenie nowych miejsc pracy, poprawę jakości życia obywateli oraz wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Wdrożenie scenariusza WAM otworzy Polsce drogę do wypełnienia zobowiązań unijnych, jednocześnie przyspieszając transformację ku gospodarce neutralnej dla klimatu.